Της Μαριας Kατσουνακη
Λες και το σύμπαν συνωμοτεί εναντίον των γυναικών στο τέλος του
χρόνου. Πώς να εξηγηθεί το γεγονός ότι οι σελίδες των εφημερίδων γέμισαν
τις τελευταίες ημέρες με αποτρόπαιες πράξεις, με θύματα γυναίκες. Στην
Ελλάδα, στην Ξάνθη, 34χρονη δολοφονήθηκε στυγερά, από νεαρό σεσημασμένο
βιαστή. Στην Ινδία, στο κρατίδιο Πουντζάμπ, 17χρονη, θύμα ομαδικού
βιασμού, αυτοκτόνησε καταπίνοντας δηλητήριο μετά τις πιέσεις αστυνομικού
να αποσύρει τη μήνυσή της και να παντρευτεί έναν από τους θύτες της. H
23χρονη φοιτήτρια έχασε τη μάχη με τον θάνατο ύστερα από τον ομαδικό
βιασμό της σε λεωφορείο στο Νέο Δελχί.
Σε άλλο σημείο του πλανήτη,
στην πλατεία Ταχρίρ, τις ίδιες περίπου ώρες, Αιγύπτιες διαδηλώτριες
κόβουν τα μαλλιά τους, διαμαρτυρόμενες κατά του νέου Συντάγματος, με το
οποίο επιβάλλεται συγκεκαλυμμένα ο ισλαμικός νόμος. Στο Ιράν, ο
Αχμαντινετζάντ, καθαιρεί τη μόνη γυναίκα υπουργό της κυβέρνησής του,
στον τομέα της Υγείας, γιατί άσκησε κριτική στην απόφαση της Κεντρικής
Τράπεζας να μην συμπεριλάβει την εισαγωγή φαρμάκων στον προϋπολογισμό
της.
Και να θέλει κανείς να αποστρέψει το βλέμμα του από τη φρίκη
της Ινδίας, οι φωτογραφίες των γυναικών με τα πανό στους δρόμους της
Βομβάης, επαναφέρουν το θέμα με ένταση: «σταματήστε τη βία εναντίον των
γυναικών». Η εξουσία αδυνατεί
και αδιαφορεί: διαφθορά, ανικανότητα της
Αστυνομίας, αναξιότητα των πολιτικών. Το Νέο Δελχί έχει το υψηλότερο
ποσοστό σεξουαλικών εγκλημάτων στην Ινδία. Κάθε 18 ώρες καταγράφεται
ένας βιασμός.
Η συγκέντρωση, άνισων μεταξύ τους αλλά καθοριστικών
για τις κοινωνίες τους, συμβάντων, μπορεί να οφείλεται σε σύμπτωση,
συγκυρία, αλλά μπορεί και όχι.
Η οικονομική κρίση εντείνει τα
κοινωνικά προβλήματα, η γυναίκα είναι πρόσφορος και προβεβλημένος
στόχος. Αν σκεφτεί μάλιστα κανείς ότι τα Χριστούγεννα, σε μεγάλη
ευρωπαϊκή χώρα, στην Ιταλία, σε κωμόπολη της Λιγυρίας, ιερέας προκάλεσε
θύελλα τοιχοκολλώντας κείμενο στην είσοδο της εκκλησίας με το οποίο
στρεφόταν εναντίον των γυναικών σχολιάζοντας το ντύσιμό τους και τη
στάση τους γενικότερα, «αφού δεν πλένουν τα ρούχα, δεν μαγειρεύουν και
παραμελούν τα παιδιά τους», η προκατάληψη για το «ασθενές φύλλο» και τις
υποχρεώσεις του, δεν γνωρίζει σύνορα. «Φτάνει με την ενοχοποίηση των
γυναικών», αντέδρασε το δημοτικό συμβούλιο της περιοχής. «Παρόμοιες
θέσεις, αναρτημένες σε δημόσιο χώρο, αποτελούν προτροπή στην άσκηση
βίας, ακόμη και στη διάπραξη φόνων».
Με την κρίση εκλύονται
δυνάμεις που φωλιάζουν στα σπλάγχνα και της πολιτισμένης Δύσης,
δηλώνοντας ότι η απόσταση από την εξέλιξη στην οπισθοδρόμηση, είναι μια
διαδρομή χωρίς εμπόδια.
Οι αιτίες πολλές. Οι κοινωνίες όχι μόνο
δεν μπορούν να οχυρωθούν απέναντι στην παθογένεια αλλά οι εκδηλώσεις της
ενεργοποιούν τα πιο σκοτεινά ανακλαστικά των ανθρώπων. Επανέρχονται οι
συζητήσεις για θανατική ποινή, η αποθηρίωση προκαλεί κραδασμούς προς την
ίδια αλλά και προς την αντίθετη, ευτυχώς, κατεύθυνση. Οι γυναίκες
αντιδρούν, μάχονται την επιστροφή στο σημείο εκκίνησης, κόβουν τα μαλλιά
τους στην πλατεία Ταχρίρ για να μην δουν τα δικαιώματά τους να
σαρώνονται, κατεβαίνουν στους δρόμους στην Ινδία για να διαδηλώσουν για
το αυτονόητο: «σεβασμό». Τη δυνατότητα να διαθέσουν το σώμα τους με τον
τρόπο που οι ίδιες επιθυμούν.
Κάθε τόσο, γεγονότα όπως αυτά στην
Ξάνθη και στο Ν. Δελχί μας φέρνουν αντιμέτωπους με την πιο τρομακτική,
δυσπρόσιτη και ανεξέλεγκτη πλευρά της ανθρώπινης φύσης. Η επίκουρη
καθηγήτρια του Παντείου σε θέματα Ισότητας των Φύλων και πρώην γενική
γραμματέας Ισότητας Μαρία Στρατηγάκη, βάζει μια ακόμη παράμετρο:
«Κυκλοφορούν ελεύθεροι οι βιαστές. Παρότι ο νόμος είναι πολύ αυστηρός,
τελικά πολύ λίγοι καταδικάζονται και μπαίνουν στη φυλακή. Εχει
υπολογιστεί ότι το ποσοστό δεν υπερβαίνει το 5%, γιατί μεγάλος αριθμός
θυμάτων, ακόμα και σήμερα, δεν καταγγέλλει τον βιασμό, προσπαθώντας να
αποφύγει τον στιγματισμό και την οδυνηρή εμπειρία της δικαστικής οδού,
την οποία οι γυναίκες βιώνουν και ως δεύτερο βιασμό».
Η
προκατάληψη και ο φόβος στρώνουν το έδαφος στη βαρβαρότητα. Ο δολοφόνος
της 34χρονης ομολόγησε την πράξη του. Αδιανόητη η σύλληψη, η εκτέλεση, η
περιγραφή της. Κι όμως ο ίδιος είχε κατηγορηθεί και στο παρελθόν για
βιασμό και υποθέσεις ναρκωτικών. Ενας διαγνωσμένα διαταραγμένος άνθρωπος
κυκλοφορούσε ελεύθερος, διατηρούσε και μανάβικο στην περιοχή.
Αν
δεν απενοχοποιηθεί η καταγγελία του βιασμού, αν τα θύματα της
κακοποίησης δεν στηριχθούν από ειδικά κέντρα και κοινωνικές δομές, οι
δράστες θα βρίσκουν πάντα καταφύγιο στη σιωπή και στις κλειστές πόρτες.
Πώς θα συγκρατηθεί η οργή που ακολουθεί μια αποτρόπαιη πράξη; Αν οι
νόμοι δεν τιμωρούν, αν η ενημέρωση και η πρόνοια δεν δημιουργήσουν
αναχώματα, το λιντσάρισμα ή η θανατική ποινή αναλαμβάνουν να εκτονώσουν
τον πόνο, την ανείπωτη θλίψη και τον θυμό που τρελαίνει.
Στην
έξοδό του, το 2012, στέλνει ένα μήνυμα αποκρυπτογραφημένο. Οχι μόνο για
τις γυναίκες αλλά για κάθε κοινωνική ομάδα, ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας
και χρώματος, που γίνεται στόχος βίας, χλεύης ή εκφοβισμού. Η εκδίκηση
επιστρέφει πάντα ενδυναμωμένη, λοιδορώντας τόσο την οργή μας όσο και την
ελπίδα μας.