Σάββατο 5 Ιανουαρίου 2013

Θεοφάνια με «γιάλα-γιάλα» στην Ερμιόνη!


Ένα έθιμο από την εποχή των σφουγγαράδων και των ναυτικών στα εμπορικά πλοία, για τον αγιασμό των υδάτων και το καλό ταξίδι.
Της Ιουλίας Σάββα
Οπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος οι Ερμιονίτες θα γιορτάσουν τη μεγάλη γιορτή των Φώτων, τηρώντας το έθιμο του «Γιάλα-Γιάλα», το οποίο προσδίδει στην κατάδυση του Τιμίου Σταυρού έναν ξεχωριστό χαρακτήρα.
Πρωταγωνιστές του εν λόγω εθίμου θα είναι και φέτος οι νέοι της Ερμιόνης, που από το βράδυ της παραμονής των Φώτων τραγουδούν στα στενά σοκάκια της πόλης, φορώντας παραδοσιακές ναυτικές στολές: «Στη θάλασσα θα πέσω, καλέ, βαθιά στα κύματα, να πιάσω την ποδιά σου, καλέ, με τα κεντήματα, γιάλα-γιάλα» και «Καράβι, καραβάκι που πας γιαλό-γιαλό, αν είσαι για την Πόλη, κάτσε ναρθώ κι εγώ». «Τα παιδιά του Σταυρού» τα υποδέχονται από πόρτα σε πόρτα όλοι οι Ερμιονίτες με ιδιαίτερη χαρά κατά τη διάρκεια όλης της νύχτας. Ανήμερα των Φώτων οι νέοι Ερμιονίτες παίρνουν την ευχή του ιερέα και επιβιβάζονται σε στολισμένες –με σμύρτα, φοινικόκλαδα, μπαλόνια και σημαίες από την παραμονή των Θεοφανίων– βάρκες. Για να ζεσταθούν, πίνουν κονιάκ και κουνούν τις βάρκες τραγουδώντας!
Η επιστροφή των ναυτικών εορταζόταν με μεγαλειώδη τρόπο και, καθώς περνούσαν τα χρόνια, ταυτίστηκε με τον εορτασμό του καθαγιασμού των υδάτων στις 6 Ιανουαρίου
Με βάση τις διηγήσεις που υπάρχουν στην Ερμιόνη, το έθιμο έχει τις ρίζες του στα χρόνια όπου στη θάλασσα έπεφταν για την ανάδυση του Τιμίου Σταυρού αποκλειστικά οι σφουγγαράδες, οι άνθρωποι της θάλασσας, όσοι δούλευαν σε εμπορικά πλοία. Οι Ερμιονίτες ψαράδες κάποτε έφταναν έως τις βόρειες ακτές της Λιβύης και στην Μπαρμπαριά για να μαζέψουν σφουγγάρια. Αυτό το δύσκολο ταξίδι ξεκινούσε από το λιμάνι της Ερμιόνης, όπου οι ιερείς άγιαζαν τα νερά για να έχουν καλό ταξίδι. Η επιστροφή των ναυτικών εορταζόταν με μεγαλειώδη τρόπο και, καθώς περνούσαν τα χρόνια, ταυτίστηκε με τον εορτασμό του καθαγιασμού των υδάτων στις 6 Ιανουαρίου. Τελικά, καθιερώθηκε να βουτούν στη θάλασσα οι νέοι Ερμιονίτες, που μόλις αποφοίτησαν από το Λύκειο και την επόμενη χρονιά πρόκειται να πάνε φαντάροι.
Για τη διατήρηση αυτού του εθίμου, οι Ερμιονίτες καμαρώνουν ιδιαίτερα, και για τον λόγο αυτό δίνουν όλοι το «παρών» στο γραφικό βόρειο λιμάνι της περιοχής την ημέρα των Θεοφανίων.