Στρογγύλη- Καλλίστη-
Θήρα- Σαντορίνη και ο σεισμός του 1866
Του Γιάννη Λακούτση
Τη γέννηση του νησιού αυτού περιγράφει ο Απολλώνιος Ρόδιος(1): «Οι Αργοναύτες επιστρέφοντας από την Κολχίδα, πέρασαν από τη Λιβύη, όπου ο βασιλιάς της χώρας Ευρύπυλος, γιος του Ποσειδώνα, τους φιλοξένησε και φεύγοντας τους χάρισε έναν βώλο γης, τον οποίο ο Εύφημος άφησε από απροσεξία να πέσει στη θάλασσα όταν η Αργώ έφτασε στο ύψος της Ανάφης. Έτσι δημιουργήθηκε ένα νησί, η Καλλίστη, προγενέστερη ονομασία της Θήρας». Ο Ηρόδοτος ισχυρίζεται ότι η Θήρα εποικίστηκε για πρώτη φορά από Φοίνικες. Στις αρχές της πρώτης χιλιετίας π.Χ. εγκαταστάθηκαν στο νησί Δωριείς, οι οποίοι ίδρυσαν την πόλη Θήρα δίνοντάς της το όνομα του αρχηγού τους, Θήρα του Αυτεσίωνα, συγγενή του βασιλικού οίκου της Σπάρτης. Αργότερα το ίδιο όνομα πήρε όλο το νησί, που μέχρι τότε λεγόταν Καλλίστη. « Λοιπόν, στο νησί που τώρα λέγεται Θήρα, προηγουμένως όμως αυτό το ίδιο λεγόταν Καλλίστη, ζούσαν απόγονοι του Μεβλίαρου, του γιου του Ποικίλου, από τη Φοινίκη. Γιατί ο Κάδμος ο γιος του Αγήνορα, αναζητώντας την Ευρώπη, αποβιβάστηκε στο νησί που σήμερα λέγεται Θήρα κι άφησε σ’ εκείνο το νησί κι άλλους Φοίνικες, μάλιστα κι έναν συγγενή του, τον Μεβλίαρο. Οι απόγονοί του λοιπόν όριζαν το νησί που λεγόταν Καλλίστη, οχτώ κιόλας γενιές προτού φτάσει ο Θήρας από τη Λακεδαίμονα». (2) Η ονομασία Σαντορίνη εμφανίστηκε πρώτη φορά στο έργο ενός Άραβα γεωγράφου τον 11ο αιώνα μ.Χ. αλλά καθιερώθηκε τον 14ο αιώνα μ.Χ. Προέρχεται από τους διερχόμενους Φράγκους Σταυροφόρους οι οποίοι στέκονταν για ανεφοδιασμό κοντά στην εκκλησία της Αγίας Ειρήνης, ( Σάντα Ιρίνα), που βρίσκεται στη σημερινή περιοχή της Περίσας, είναι η μία εκδοχή και η άλλη που θεωρείται ως η πιο πιθανή, πρόκειται για την μεγαλοπρεπή παλαιοχριστιανική τρίκλητη βασιλική της Αγίας Ειρήνης, τα ερείπια της οποίας ανακαλύφθηκαν το 1992. Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας επίσημα καθιερώθηκε το όνομα Θήρα, όμως οι ξένοι χάρτες συνέχισαν να την ονομάζουν Σάντα Ιρίνα από την οποία και παρέμεινε με παραφθορά ως Σαντορίνη. Η Σαντορίνη έχει μακρά και ταραχώδη ιστορία, η οποία περιλαμβάνει μερικές από τις πιο ισχυρές εκρήξεις ηφαιστείων και σεισμούς. Από την καταστροφική έκρηξη του ηφαιστείου το 1610 π.Χ. (συν /πλην 10 χρόνια), μέχρι τη σεισμική δόνηση των 7,8 Ρίχτερ το 1956, η ιστορία του νησιού είναι γεμάτη από καταστροφές. Το ηφαίστειο συνδέεται άμεσα με τη Σαντορίνη αφού το ίδιο το νησί έχει σχηματιστεί από την