Γιάννης
Σπετσιώτης – Τζένη Ντεστάκου
Γυναικεία στοιχειά στους μύθους και τις
παραδόσεις της Ερμιόνης
Τα γεγονότα κάθε εποχής τα αφηγείται η
ιστορία. Η «ατμόσφαιρα» όμως, οι δοξασίες, οι αφηρημένες ιδέες, τα άυλα
πνεύματα και οι θεσμοί αποτυπώνονται σε σύμβολα.
Συχνά πίσω τους κρύβονται συναρπαστικές ιστορίες και μυθοπλασίες, που
μεταφέρονται από στόμα σε στόμα και παγιώνονται από γενιά σε γενιά. Γίνονται
λογοτεχνικά βιβλία, θεατρικά, κινηματογραφικά, μουσικά έργα, κάθε λογής
εικαστική δημιουργία προξενώντας ξεχωριστό ενδιαφέρον. Με αυτά τα δεδομένα
κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει ή να αποσιωπήσει τη σημασία των συμβόλων, καθώς
η μελέτη τους φέρνει στο φως τα κρυμμένα μυστικά τους.
Προσεγγίσαμε δύο τέτοια ερμιονίτικα
σύμβολα – στοιχειά κάνοντας ένα ταξίδι ανακάλυψής τους στην άβυσσο των χρόνων. Ιχνηλατώντας
μυθικές παραδόσεις, όπου συνδέονται πραγματικά και φανταστικά γεγονότα,
προϊόντα υποκειμενικής σκέψης και κοινωνικών αντιλήψεων, συναντήσαμε τη Βιτόρα και τη Ζώρα.1 Δύο αόρατες γυναικείες υπάρξεις που
στοίχειωσαν μέσω της προφορικής παράδοσης σε ωραίους τοπικούς μύθους και
επηρέαζαν σημαντικά τη ζωή των Ερμιονιτών.
Η Βιτόρα ή
Βιτόριζα
Για άγνωστους λόγους τη φανταστική της
ιστορία2 οι παλιοί ναυτικοί του τόπου μας τη
συνέδεαν με μια «ερμιονίτικη παραλλαγή» γνωστού αρχαιοελληνικού μύθου.
Εκεί στη… μακρινή Κρήτη «με τα θελκτικά,
τερπνά και πολυφίλητα όρη» ο πατέρας των θεών Δίας και η όμορφη νύμφη Κάρμη
απέκτησαν μια πανέμορφη θυγατέρα, τη Βριτόμαρτη,
που το όνομά της θα πει «γλυκιά παρθένα». Στη Βριτόμαρτη άρεσε να διατρέχει
στεριές και θάλασσες, να κυνηγάει και να ψαρεύει με τα δίχτυα που η ίδια είχε εφεύρει,
γι’ αυτό, συμβολικά, την ονόμαζαν και Δίχτυνα (Δίκτυννα)3 Η Βριτόμαρτη, ως αγνή κόρη, πάντοτε συνόδευε τη θεά Άρτεμη στους χορούς
και στο κυνήγι και της ήταν ιδιαίτερα αγαπητή.
Κάποτε ο παντοδύναμος βασιλιάς της
Κρήτης, ο γνωστός Μίνωας, θαμπωμένος από τα κάλλη της Βριτόμαρτης θέλησε να την
απαγάγει και γυναίκα του να την κάνει. Εκείνη όμως γρήγορα αντιλήφθηκε τα
πονηρά του σχέδια και μη θέλοντας να πέσει στα χέρια του, καταδιωκόμενη απ’
αυτόν, βούτηξε στη θάλασσα.