Τα κειμήλια των Μητσαίων
του Γιάννη Μ. Σπετσιώτη
Σε συνέχεια της επίσκεψης – ξενάγησης μελών και
φίλων του Ερμιονικού Συνδέσμου στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο παρουσιάζουμε
αναλυτικά τα σχετικά με τους Μητσαίους εκθέματα.Ανάμεσα στα πολυάριθμα εκθέματα του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου (Ε.Ι.Μ.), κειμήλια της ιστορίας του νεότερου ελληνισμού, ξεχωριστή θέση κατέχουν τα άρματα και οι προσωπογραφίες (ελαιογραφίες) των καπεταναίων Γιάννη και Σταμάτη Μήτσα,
Η προγονική αυτή κληρονομιά είναι δωρεά του υποστρατήγου Γεωργίου Κατσαρού, απογόνου των καπεταναίων από τη μητέρα του1 και περιλαμβάνει, σύμφωνα με την κατάταξη του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, τα εξής:
1.
Μία πάλα του Σταμάτη Γ. Μήτσα
2.
Μία ασημένια επίχρυση πιστόλα
3.
Ένα ασημένιο επίχρυσο τάσι
4.
Μια φυσιγγιοθήκη
5.
Τρεις ασημένιες παλάσκες
6.
Δύο προσωπογραφίες (ελαιογραφίες) των ηρώων
Η πάλα
«Πάλα», λέξη τουρκική, λέγεται το
κυρτό, πλατύ σπαθί με τη σταυροειδή λαβή, που μοιάζει με δρεπάνι. Θυμίζει,
επίσης, το γιαταγάνι και το χαντζάρι (καμπυλωτή λεπίδα), όπλα που χρησιμοποιούσαν
οι Άραβες και οι Τούρκοι.2
Η πάλα του καπετάν Σταμάτη Μήτσα
έχει λάμα με αυλάκωση, είναι μιας κοπής (στομωμένη) και φέρει σύμβολα
αποτροπαϊκά, δηλαδή, φυλακτά ή γούρια, που παρεμποδίζουν και διώχνουν ολότελα
το κακό και τον κίνδυνο. Μεταξύ των συμβόλων της πάλας διακρίνεται η πεντάλφα,
που συμβολίζει την αιωνιότητα και την ένωση του πνεύματος με την ύλη. Η λαβή
της πάλας αρχικά ήταν κεράτινη. Η εκτιθέμενη σήμερα στο Ε.Ι.Μ. είναι
μεταγενέστερη και έχει φτιαχτεί από ειδικούς με τέτοιον τρόπο, ώστε να μοιάζει
με την παλαιά, που προφανώς έχει καταστραφεί.
Η θήκη της πάλας είναι δερμάτινη,
δεμένη στο σύνολό της με φύλλο από ασήμι, με εξαίρεση ένα κομμάτι 15 εκ. στο
κέντρο της, για λόγους οικονομίας ή αισθητικής. Στην επάνω πλευρά της θήκης,
είναι χαραγμένο το όνομα «ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΜΗΤΣΑΣ»
και η επιγραφή «ΜΑΧΟΥ ΥΠΕΡ ΠΙΣΤ(Ε)ΩΣ ΚΑΙ
ΠΑΤΡΙΔΟΣ».
Σύμφωνα με τον υπεύθυνο του
Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, κ. Μαρίνο Καχρίλα, πρόκειται για μετεπαναστατική
πάλα, καθώς συμπεραίνουμε από την όλη τεχνοτροπία αλλά και από το γεγονός ότι η
επιγραφή είναι γραμμένη στην καθαρεύουσα.
Η πιστόλα