Ο ΠΥΡΓΟΣ ΤΩΝ …ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ!
του Γιάννη Μ. Σπετσιώτη
Πρόκειται για το διώροφο κτήριο στο Παλαιό Φάληρο που στεγάζει σήμερα το Μουσείο Παιχνιδιών, παράρτημα του Μουσείου Μπενάκη. Είναι ένα επιβλητικό κτίριο με εμφανή λιθοδομή από λαξευμένη λευκή πέτρα, στο οποίο δεσπόζουν δύο οκταγωνικοί δίδυμοι πύργοι με επάλξεις, φρουριακής μορφής συμμετρικά τοποθετημένοι.
Οικοδομήθηκε κατά την περίοδο 1897 - 1900 και ήταν η εξοχική κατοικία του επιχειρηματία ορυχείων Σπύρου Δεσπόζιτου, που με τον γιο του Αρθούρο1 είχε αναλάβει μεταξύ άλλων και την εκμετάλλευση των ορυχείων -μεταλλείων λευκόλιθου της Ερμιόνης στις αρχές του 20ουαιώνα.2 Η «ανακάλυψη» αυτής της πληροφορίας ήταν η αφορμή για το μικρό αυτό αφιέρωμα.
Το 1906 η έπαυλη ενοικιάσθηκε από τον γιατρό Γεώργιο Μηλιαρέση και χρησιμοποιήθηκε ως αναρρωτήριο -υδροθεραπευτήριο. Μετά τον θάνατο του Σπύρου Δεσπόζιτου (1911), το κτήριο αγόρασε από τους κληρονόμους του το 1918, ο Υδραίος ευεργέτης και πλοίαρχος Αθανάσιος Κουλούρας. Μετά τον θάνατό του η σύζυγός του, Βέρα, σύμφωνα με την επιθυμία του συζύγου της, δώρισε τον Πύργο στο Μουσείο Μπενάκη με τον όρο να χρησιμοποιηθεί ως Μουσείο και να διατηρηθεί η εξωτερική του όψη, όπως και έγινε. «..ίνα χρησιμοποιήσει αποκλειστικώς ταύτην, ως μουσείον, πνευματικόν κέντρον ή άλλον παραπλήσιον σκοπόν… και με την υποχρέωσιν να διατηρήσει την εξωτερικήν μορφήν της οικίας ταύτης ως έχει μέχρι σήμερον και συντηρεί ταύτην».
Το 1991 μετά και τη μεγάλη δωρεά παιχνιδιών της αείμνηστης Μαρίας Αργυριάδη3 που συγκαταλέγεται στις δέκα καλύτερες της Ευρώπης και αφού είχε γίνει ηαπαραίτητη συντήρηση και διαμόρφωση των εσωτερικών χώρων, στο κτήριο στεγάστηκε το πανέμορφο Μουσείο Παιχνιδιών που άνοιξε για το κοινό το 2017.
1. Ο Σπύρος Δεσπόζιτος είχε επτά παιδιά, πέντε αγόρια και δύο κορίτσια.
2. Τα ονόματα των δύο επιχειρηματιών βρίσκονται σε πολλά έγγραφα του αρχείου της Μονής των Αγίων Αναργύρων.
3. Είχα την τύχη να γνωρίσω τη Μαρία Αργυριάδη και με άλλους γνωστούς συλλέκτες και ερευνητές του παιδικού παιχνιδιού, όπως ο Χρ. Λάζος, ο Παναγιώτης Καμπύλης, η Σοφία Γιαλουράκη να είμαστε εισηγητές («Το Παιχνίδι», Πρακτικά ημερίδας Ι.Ε.Κ. ΞΥΝΗ, Αθήνα, 2008), όπως και αρθρογράφοι σε σχετικά περιοδικά («Παράθυρο στην Εκπαίδευση», δίμηνο εκπαιδευτικό Περιοδικό, εκδ. ΩΡΙΩΝ).
