Τι είναι μίσος, ζήλεια, φθόνος και τι εκφράζει ο όρος αυτών.
Δημήτρης Τουτουντζής
Το μίσος είναι ψυχοπαθολογική κατάσταση, η οποία κατατάσσεται στα αρνητικά συναισθήματα ως το ενάντιοτης αγάπης. Διαφέρει της οργής και κατά το χρόνο διάρκειας και κατά τις εκδηλώσεις, διότι ενώ η οργή συνήθως δεν διαρκεί πάρα πολύ και ικανοποιείται γρήγορα μετά τη βίαιη και απότομη εκδήλωσή της, αντίθετα το μίσος διαρκεί πάρα πολύ και δεν ικανοποιείται σχεδόν ποτέ έστω και αν καταστραφεί ο μισούμενος. Επίσης δεν εκδηλώνεται απότομα και βίαια, αλλά είναι αποτέλεσμα μακράς προπαρασκευαστικής εξελίξεως από απλή αντιπάθεια που μετατρέπεται σε σφοδρό ψυχικό πάθος. Τα αίτια που προκαλούν το μίσος είναι πολλά και άλλοτε οφείλονται σε προσωπική ζημιά υλική ή ηθική, που προκλήθηκε από το μισούμενο και άλλοτε δεν διακρίνεται εύκολα η αιτία δεν εμφανίζεταιδε, στο πεδίο της συνείδησης και προσλαμβάνει παθολογικό χαρακτήρα συνοδευμένο από έμμονη ιδέα εκδικήσεως. Το μίσος είναι το ενάντιο της αγάπης.
Η ζήλεια είναι συναίσθημα που εμφανίζεται όταν ένα άτομο υστερεί απέναντι σε κάποιο άλλο, από πλευράς πλούτου, ικανοτήτων, ή ταλέντου, ή επιθυμεί πολύ, κάτι που κάποιος άλλος έχει στην κατοχή του. Σε αυτή την περίπτωση η ζήλεια εκδηλώνεται ως επιμονή του ανθρώπου, να αποκτήσει κάτι που έχει ο συνάνθρωπός του, ή αν δεν μπορεί να το αποκτήσει ο ίδιος, εύχεται να μην το έχει ούτε ο συνάνθρωπός του (να πεθάνει η γίδα του γείτονα). Η ζήλεια είναι μία από τις κυριότερες αιτίες της δυστυχίας. Είναι μια συνήθης και πλέον ατυχής πλευρά της ανθρώπινης φύσης, διότι δεν είναι μόνο αυτός που ζηλεύει δυστυχισμένος, αλλά επιθυμεί να προκαλέσει δυστυχία και στους γύρω του. Πως θα αντιμετωπίσουμε το συναίσθημα της ζήλιας; Αν διαπιστώσουμε ότι βιώνουμε το συναίσθημα αυτό να προσπαθήσουμε να μην το αφήσουμε να παρασύρει και τη συμπεριφορά μας. Ο θυμός και το άγχος που προκαλεί σίγουρα δεν είναι οι καλύτεροι σύμβουλοι.
Φθόνος είναι το έντονο συναίσθημα δυσαρέσκειας που βιώνει το άτομο για την ευτυχία, τα αγαθά, την επιτυχία και την κοινωνική θέση του άλλου. Είναι η ζήλεια που συνοδεύεται από αίσθημα κακίας για τους γύρω μας, μπορεί δε να κρύβει από πίσω οργή, αγανάκτηση, πικρία, ενόχληση, εχθρότητα και σε ακραίες καταστάσεις ακόμα και παθολογικό μίσος. Συνήθως τα άτομα αυτά που εκδηλώνουν συμπεριφορές και συναισθήματα φθόνου, επιθυμούν να αποκτήσουν κάτι καλύτερο που διαθέτει ο συνάνθρωπός τους και αισθάνονται ευχαρίστηση με την αποτυχία των άλλων. Αν παρατηρήσουμε στον εαυτό μας συμπεριφορές ή σκέψεις που εκδηλώνουν φθόνο, δεν πρέπει να το περιφρονήσουμε δικαιολογώντας το, αντιθέτως πρέπει να προσπαθήσουμε και να δουλέψουμε με τον εαυτό μας, έτσι ώστε να μη διαιωνιστούν τέτοια συναισθήματα και δημιουργηθούν φαύλοι κύκλοι με περιεχόμενο το φθόνο. Ένας καλός τρόπος εξοντώσεως του φθόνου είναι η εστίαση στον εαυτό μας και να θέσουμε στόχους βελτίωσης αυτού, ώστε επιτυγχάνοντάς τους να αισθανόμαστε ικανοποιημένοι και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται η αυτοεκτίμησή μας. Έτσι δεν έχουμε πλέον ανάγκη να επιθυμούμε και να προσμένουμε την αποτυχία των άλλων για να επιβεβαιωθούμε εμείς οι ίδιοι. Τα τρία αυτά συναισθήματα δεν πρέπει να μας ακουμπούν, πρέπει να απαλλαγούμε από τα βάρη αυτά. Πρέπει ακόμα με τον τρόπο ζωής που κάνουμε να προσπαθούμε να μη γίνουμε αίτιοι δημιουργίας των αισθημάτων αυτών στους γύρω μας. Βέβαια για την αντιμετώπιση των τριών αυτών και γενικά κάθε αρνητικών συναισθημάτων απαιτείται δύναμη, πολύ μεγάλη ψυχική δύναμη. Διότι για να κατορθώσουμε αυτό, πρέπει να νικήσουμε τον μεγαλύτερο εχθρό μας. Που είναι ο εαυτός μας.