Τετάρτη 25 Μαρτίου 2015

Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ως ποιητής



Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ως ποιητής

Του Γιάννη Λακούτση

Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, κατά κόσμον Γεώργιος Κοτζιάς η Κοζιάς η Κότζας, (25/3/1771- 30/5/1826), γεννήθηκε από φτωχούς γονείς, τον Ιωάννη Κόζη και την Κανέλα Κουκουζή. Φοίτησε στη Σχολή Δημητσάνας και οι δάσκαλοι του βλέποντας τις πνευματικές ικανότητες του, του συστήνουν να φοιτήσει στη  σχολή του Άργους
όπου συμπληρώνει τις ευρύτερες σπουδές του με την εκμάθηση εκεί και ξένης γλώσσας. Ο Μητροπολίτης Ναυπλίας, Ιάκωβος Πετράκης, τον χειροτονεί, διάκονο και τον ονομάζει Γερμανό. Αναχωρεί για τη Σμύρνη, όπου Μητροπολίτης είναι ο συμπατριώτης του, κατά άλλους θείος του, Γρηγόριος, ο μετέπειτα Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριος ο Ε` τον οποίο ακολουθεί στην Κωνσταντινούπολη. Eκεί ερωτεύθηκε  την φαναριώτισσα  Αικατερίνη Γκίκα (Δόμνα Κατήνκω) για την οποία έγραψε τουλάχιστον τρία μελωδικά ψαλτοποιήματα που σώζονται στην ανθολογία «Μελπομένη» και ανήκει στη Μονή Βατοπεδίου του Αγίου Όρους με κωδικό 1428. Η ύπαρξή της δηλώνεται στον κατάλογο χειρογράφων της μονής, είναι γραμμένη το
1818  και συγγραφέας της είναι  ο  αρχιδιάκονος του Πατριαρχείου Αντιοχείας, Νικηφόρος Ναυτουνιάρης η Καντουνιάρης. Η Δόμνα, Αικατερίνη (Κατήνκω) Γκίκα, ήταν γόνος της ομώνυμης φαναριώτικης οικογένειας των Γκίκα, ευγενών με καταγωγή από το Αργυρόκαστρο. Τον έρωτα του διάκου  για τη Δόμνα Κατήνκω, απέτρεψε ο Γρηγόριος ο Ε`,  αφού τον προόριζε  για Δεσπότη.
Το «επίμαχο» ερωτικό στιχούργημα του Γερμανού προς την Δόμνα Κατήνκω Γκίκα, με το απαξιωτικό σχόλιο του Ναυτουνιάρη: « δεν λέγω τι βρωμούν οι στίχοι.
μα δια το υποκείμενον  εις το οποίον ανάγονται, ανάγκη να μασσά τινάς κουκία, κ`να το φτύνη».
  
   Στίχοι Γερμανού του ήδη Παλαιών Πατρών
         μέλος δε Νικηφόρου αρχιδιακόνου
    Μακάμ σεγιάχ (δ`) μιξολύδιος, (ελαφρό πλάγιος) ουσούλ

 
Καλλονή ωραιοτήτων και τερπνή μου χελιδών,
  όλ’αι χάριτες συνήλθον, εις εσένα σωρηδόν.
άπειρα τα κάλλη  έχεις, κ` χωρίς κουσούρι κάν,
  συμμετρίαν των μελών σου, κι ευρυθμίαν φυσικιάν.
τέρας είσαι των ορόντων, κ` του κάλλους η πηγή,
  σαν κι εσένα άλλην φως μου δεν ευρίσκεται στην γη.
ήλιος καθάπερ άλλος, πάντας ακτινοβολείς,
  πανταχόθεν απαστράπτει, μετ’ εκπλήξεως πολλής.
νέος φάνηκες κομήτης, έκαμες να απορούν,
  των ωραίων τα πρωτεία όλαι σε παραχωρούν.
καταφλέγεις και δροσίζεις, τας καρδίας θεατών,
  υπεξούσιον σου έχεις κάθε κτίσμα ορατόν.
ω ωραία χελιδών μου, πάγκαλλος ακροστιχίς,
    δούλον σου αν μ’ αξιώσης, είμ’ ο πλέον ευτυχής.

Πηγές: Antibaro.gr, dimitsana.net.