Η παλαιά ερμιονίτικη οικογένεια του Αναγνώστη Χατζησταύρου
του Γιάννη Μ. Σπετσιώτη
Ένας από τους πλέον δραστήριους αγωνιστές της Ερμιόνης κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του ’21 ήταν και ο Αναγνώστης Χατζησταύρου.
Γεννήθηκε στην Ερμιόνη περί το 1779 και με την έναρξη του αγώνα οργάνωσε και συντηρούσε σώμα 100 οπλιτών (ατάκτων), του οποίου ήταν επικεφαλής. Το 1819 μυήθηκε από τον Γκίκα Μπόταση και τον Παπαρσένη στη Φιλική Εταιρεία, έγινε μέλος της και έλαβε μέρος με το στρατιωτικό του σώμα στην πολιορκία του Ναυπλίου. Ο Αναγνώστης Χατζησταύρου ήταν ένας μεγαλοκτηματίας της Ερμιόνης και διέθεσε για τον αγώνα μεγάλο μέρος της περιουσίας του. Χρηματοδοτούσε τα επαναστατικά σώματα της Ερμιόνης όπως φαίνεται σε διάφορα έγγραφα και εφοδίαζε τους κατοίκους της μέχρι το τέλος του αγώνα με λάδι, σιτάρι και κρασί. Επίσης πρωτοστάτησε στη σύσταση του Αλληλοδιδακτικού Σχολείου του τόπου προσφέροντας 150 γρόσια, τα περισσότερα από κάθε άλλον και ήταν υπεύθυνος για τη συγκέντρωση των χρημάτων. Διετέλεσε δημογέροντας του τόπου υπογράφοντας το έγγραφο προς το Υπουργείο των Πολεμικών (6 Ιουλίου 1825), με το οποίο ενημέρωναν για την πληρωμή δύο μηνών των στρατιωτών του Γιάννη Αδρ. Μήτσα. Τα στοιχεία του αναγράφονται στους πίνακες ενόρκων της Ερμιόνης των ετών 1842,1847, 1850 και 1851.
Κατά τη διάρκεια της επιδημίας της πανώλης στην Ερμιόνη το 1824, κατέφυγε στις γύρω περιοχές και απώλεσε τα αποδεικτικά έγγραφα της μύησής του στη Φιλική Εταιρεία. Την πολεμική του δράση και την προσφορά του στον αγώνα πιστοποίησε ο καπετάνιος Ερμιονίδας και ταγματάρχης της Βασιλικής Φάλαγγας Σταμάτης Μήτσας και η Δημογεροντία της Ερμιόνης. Οι διάφορες επιτροπές εκδουλεύσεων τον ενέταξαν στους αξιωματικούς του αγώνα με βαθμό Ζ΄(ανθυπολοχαγός). Το 1834 ο Αναγνώστης Χατζησταύρου παρουσιάστηκε ως μάρτυρας υπεράσπισης στη δίκη του Κολοκοτρώνη και του Πλαπούτα, ενώ το όνομά του είναι γραμμένο στο Μνημείο Ηρώων του Κρανιδίου.
Η σύζυγος του Αναγνώστη Χατζησταύρου, Θεοφαία, με αίτησή της (19-5-1865) προς το Υπουργείο Οικονομικών αξίωσε την προβλεπόμενη από τον νόμο περί προικοδότησης αμοιβή για την προσφορά του συζύγου της στον εθνικό αγώνα. Απεβίωσε στα μέσα της 10/ετίας του 1850. (Εθνική Βιβλιοθήκη, Μητρώον – Φάκελος Αγωνιστών).
Ο Αναγνώστης Χατζησταύρου φαίνεται να είχε τρεις γιους. Δεν υπάρχουν ενδείξεις αν είχε κόρες. Ο πρώτος γιος του ήταν ο Σπύρος γεννημένος περί το 1818. Στους εκλογικούς καταλόγους του 1867 δηλώνεται με α/α 437, ετών 51 και γεωργός ενώ στους εκλογικούς καταλόγους του έτους 1876 έχει α/α 485, ετών 58 και επάγγελμα γεωργός. Άλλα στοιχεία δεν βρήκαμε.
Ο δεύτερος γιος ήταν ο Σταύρος. Στην κατάσταση του Αλληλοδιδακτικού Σχολείου Ερμιόνης του 1842 φαίνεται να φοιτά στην Α΄ κλάση. Στους βουλευτικούς καταλόγους του έτους 1867 ο Σταύρος Χατζησταύρου είναι γραμμένος με α/α 438, ετών 35 και επάγγελμα καφεπώλης. Είναι πιθανόν να γεννήθηκε γύρω στα 1832. Στους εκλογικούς καταλόγους του έτους 1876 είναι γραμμένος με α/α 490, ετών 42 και επάγγελμα κτηματίας. Επίσης στην κατάσταση του Αλληλοδιδακτικού Σχολείου Ερμιόνης του 1842 είναι γραμμένος και ο τρίτος γιος του Αναγνώστη Χατζησταύρου, Ιωάννης, για τον οποίο δεν υπάρχουν άλλα στοιχεία.
Οι πληροφορίες που δημοσιεύουμε στη συνέχεια αφορούν τον Σταύρο Χατζησταύρου. Το σπίτι του μαζί με την ονομαστή ταβέρνα βρισκόταν στο ανατολικό μέρος της βορινής εισόδου του Ιστορικού - Λαογραφικού Μουσείου.
Ο Σταύρος Χατζησταύρου παντρεύτηκε σε μεγάλη ηλικία τη Βενετία (Βενετσάνα), κόρη του παπα - Βασίλη Παπαβασιλείου, γυναίκα έξυπνη, φιλότιμη και κατά πολλά χρόνια νεότερή του. Την αγαπούσε πολύ και αυτή πολλές φορές εκμεταλλευόταν την αγάπη του.
Η Βενετία Χατζησταύρου απεβίωσε τον Ιούνιο του 1935 σε ηλικία 90 ετών ενώ το σπίτι της, ενόσω ζούσε, ήταν πάντοτε «ανοικτό» για όσους είχαν ανάγκη. Υπάρχουν στοιχεία για πέντε παιδιά που είχαν αποκτήσει: Τον Αντώνη, την Αναστασία, τη Φανή, τη Θεοδότα και τη Μαρία, χωρίς ωστόσο να γνωρίζουμε αν υπήρχαν και άλλα.
Ο Αντώνης είναι γραμμένος στο Α’ Συνδιδακτικό Τμήμα του καταλόγου του Δημοτικού Σχολείου Αρρένων Ερμιόνης του έτους 1866, με α/α 27, ετών 8 (έτος γέννησης 1888) και επάγγελμα πατέρα γεωργός. Ο Αντώνης ήταν ιδιαίτερος τύπος για την Ερμιόνη. Τον περιγράφουν ψηλό, ξερακιανό, πολύπειρο, πολυδιαβασμένο, καλό συζητητή, με μετρημένες κουβέντες και μια μαγκούρα στα χέρια όχι για να στηρίζεται αλλά για να του δίνει …αρχοντιά και «τύπο»! Ο Αντώνης Χατζησταύρου ή Φουφούλας ήταν ο τελευταίος Ερμιονίτης που φορούσε «βράκα», τη φορεσιά των ενδόξων θαλασσινών του αγώνα, γι’ αυτό και είχε το παρατσούκλι ο …Φουφούλας. Δεν παντρεύτηκε και έζησε μποέμικα χωρίς φροντίδες, σκοτούρες και βάσανα. Πέθανε στις αρχές Ιουνίου του 1935, σε ηλικία 77 ετών, λίγες μέρες νωρίτερα από την μητέρα του.
Η Αναστασία είναι γραμμένη στον κατάλογο του Σχολείου που προαναφέραμε στο προκαταρκτικό τμήμα με α/α 48 και ηλικία 6 ετών. Αν και το σχολείο ήταν αρρένων, μπορούσαν να εγγραφούν και κορίτσια, αν οι γονείς τους το επιθυμούσαν, ιδιαίτερα σε περιοχές που δεν λειτουργούσε σχολείο θηλέων, σύμφωνα με σχετική διαταγή του Υπουργείου.
Η Φανή είναι γραμμένη στον κατάλογο του Δημοτικού Σχολείου Θηλέων Ερμιόνης του έτους 1885 -1886, με α/α 50, ετών 7 και επάγγελμα πατέρα κτηματίας.
Η Θεοδότα παντρεύτηκε με επεισοδιακό τρόπο τον Πάνο Βόντα, ενώ οι γονείς της την είχαν αρραβωνιάσει με τον άρχοντα και δήμαρχο Γιάννη Οικονόμου. Τελικά, η μικρότερη κόρη, η Μαρία, παντρεύτηκε τον Γιάννη Οικονόμου και ας ήταν μόλις έντεκα χρόνων, όπως περιγράφει στο βιβλίο του «Θρύλοι και παραδόσεις της Ερμιόνης» ο δάσκαλος Μιχαήλ Παπαβασιλείου. Σήμερα απόγονος της οικογένειας πιθανόν να είναι η Αντωνία Χατζησταύρου του Δημητρίου και της Θωμαής γεννημένη το 1960 και γραμμένη στους εκλογικούς καταλόγους της Κοινότητας Ερμιόνης.
Βιβλιογραφία
§ Βουτσίνος Μ. Γεώργιος, «Μητρώον Ερμιονέων Αγωνιστών», Αθήνα 2005.
§ Σπετσιώτης Μ. Γιάννης – Ντεστάκου Δ. Τζένη, «Η Εκπαίδευση στην Ερμιόνη κατά την Καποδιστριακή και Οθωνική Περίοδο», Αθήνα 2016.
