Τρίτη 25 Σεπτεμβρίου 2012

Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα

Άς κοιτάξουμε λίγο έξω από τον μικρόκοσμό μας,  ίσως έτσι  δούμε τα πράγματα στην πραγματική τους διάσταση..


Δευτέρα, 24 Σεπτεμβρίου
  • Η σελήνη, σε αύξουσα φάση ( gibbous ) βρίσκεται στα νότια νοτιοανατολικά το σούρουπο. Ο κρατήρας Κοπέρνικος, με διάμετρο πάνω από 80 χιλιόμετρα, φαίνεται εύκολα, ακόμα και με ένα μικρό τηλεσκόπιο.
  • Κοιτάξτε χαμηλά στα δυτικά-νοτιοδυτικά κατά τη διάρκεια του λυκόφωτος το βράδυ και θα πρέπει να δείτε ένα μοναχικό σημείο φωτός. Ο Κρόνος αιωρείται περίπου 5 ° πάνω από τον ορίζοντα, 45 λεπτά μετά τη δύση του ήλιου. Ο πλανήτης με μέγεθος 0,7 φαίνεται  καλύτερα με κιάλια. Θα εξαφανιστεί στο έντονο φως του ήλιου μέσα στην επόμενη εβδομάδα. Στη συνέχεια θα επιστρέψει στον πρωινό ουρανό, πριν από την αυγή, κατά τη διάρκεια του Νοεμβρίου.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 2:45 π.μ. της Τρίτης.

Τρίτη, 25 Σεπτεμβρίου
  • Η σελήνη, που διαρκώς μεγαλώνει σε φωτεινότητα, απόψε λάμπει σχεδόν στα μισά της απόστασης μεταξύ του 1ου Αλτάιρ, πολύ ψηλά επάνω και στα δεξιά της και του 1ου  μεγέθους Φομαλχώ, περίπου στην ίδια απόσταση κάτω και στα αριστερά της Σελήνης.
  • Νωρίς το βράδυ, ένας δεύτερος πλανήτης φαίνεται πιο εύκολα από τον Κρόνο. Ο κιτρινωπός Άρης βρίσκεται περίπου 10° πάνω από το νοτιοδυτικό ορίζοντα μια ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα. Λάμπει με μέγεθος 1,2 και εντοπίζεται με γυμνό μάτι, αν και ένα ζευγάρι κιάλια θα σας βοηθήσει να τον εντοπίσετε αρχικά μέσα στο λυκόφως.

Τετάρτη, 26 Σεπτεμβρίου
  • Αν κοιτάξετε κάτω και στα αριστερά της σελήνης, νωρίς το βράδυ, ο Φομαλχώ θα έχει ήδη ανατείλει. Τα δυο σώματα απέχουν περίπου 40°. Όσο πιο νότια ζείτε, τόσο πιο σύντομα το βράδυ θα δείτε το «φθινοπωρινό» αστέρι να εμφανίζεται στον ουρανό.
  • Ο Δίας ανατέλλει γύρω στις 11 μ.μ. αυτή την εβδομάδα και εμφανίζεται ψηλά στο νότο καθώς ξεκινά το λυκαυγές. Λάμποντας με μέγεθος -2,5, ο γίγαντας πλανήτης κατατάσσεται ως το δεύτερο πιο φωτεινό σημείο φωτός στον ουρανό μετά από την Αφροδίτη που βγαίνει τώρα γύρω στις 4:00 π.μ. Μέσα από ένα τηλεσκόπιο, ο δίσκος του Δία εκτείνεται στα 42 " και δείχνει μεγάλη λεπτομέρεια στην ατμόσφαιρά του.
Όλη την εβδομάδα, παρατηρήστε τον Βασιλίσκο και τον Λέοντα να ανεβαίνει προς την Αφροδίτη, λίγο πριν την ανατολή του ήλιου.

  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:23 π.μ. της Πέμπτης.

Πέμπτη, 27 Σεπτεμβρίου
  • Με τον ερχομό του φθινοπώρου, το φωτεινό αστέρι της άνοιξης, ο Αρκτούρος, κινείται όλο και χαμηλότερα στα δυτικά μετά το σούρουπο. Αλλά έχει πολύ δρόμο να διανύσει ακόμα πριν εξαφανιστεί από τον βραδινό ουρανό για φέτος. Κοιτάξτε μακριά προς τα δεξιά του για την «κατσαρόλα» της Μεγάλης Άρκτου, η οποία τώρα περιστρέφεται και φτάνει σχεδόν σε όρθια θέση.
  • Η Αφροδίτη κυριαρχεί στον ουρανό το πρωί, ανατέλλοντας γύρω στις 4 π.μ. Λάμπει με μέγεθος -4,1 και ανεβαίνει σχεδόν 30° ψηλά στα ανατολικά μια ώρα πριν από την ανατολή του ηλίου. Η Αφροδίτη βρίσκεται ανάμεσα στα αστέρια στο υπόβαθρο του δυτικού Λέοντα, περίπου 7° δυτικά-βορειοδυτικά του πιο λαμπρού αστέρα του Λέοντα, τον Βασιλίσκο. (Ο πλανήτης θα περάσει 0,1° από το αστέρι στις  3 Οκτωβρίου.) Ένα τηλεσκόπιο αποκαλύπτει  τον 16" διαμέτρου δίσκο της ο οποίος εμφανίζεται περίπου κατά τα δύο τρίτα φωτισμένος.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 12:14 μετά τα μεσάνυχτα.


Παρασκευή, 28 Σεπτεμβρίου
  • Ο Ουρανός είναι σε αντίθεση στις 10 π.μ. της 29ης, δηλαδή, ο εξωτερικός πλανήτης βρίσκεται απέναντι από τον Ήλιο στον ουρανό μας. Αυτό σημαίνει ότι ανατέλλει κατά το ηλιοβασίλεμα, σκαρφαλώνει ψηλότερα στο νότο περίπου στις 1 π.μ. και δύει με την ανατολή του ηλίου. Ο Ουρανός βρίσκεται κοντά στα σύνορα ανάμεσα στους Ιχθείς και το Κήτος, μόλις 15’ (το μισό της διαμέτρου της πανσελήνου) δυτικά-νοτιοδυτικά του αστέρα 44 των Ιχθύων, με μέγεθος 5,8.  Ο Ουρανός λάμπει ανεπαίσθητα πιο φωτεινός, με μέγεθος 5,7. Με τηλεσκόπιο, ο πλανήτης δείχνει ένα 3,7" δίσκο που έχει ένα ξεχωριστό μπλε-πράσινο χρώμα.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 6:01 π.μ. του Σαββάτου.

Σάββατο, 29 Σεπτεμβρίου
  • Πανσέληνος, στις 6:20 π.μ. της Κυριακής. Η σελήνη βρίσκεται μέσα στον αμυδρό αστερισμό των Ιχθύων, κάτω από το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου.
  •  Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 1:53 π.μ. της Κυριακής.


Κυριακή, 30 Σεπτεμβρίου
  • Ο Ερμής μόλις που βγαίνει πάνω από το δυτικό ορίζοντα μετά το ηλιοβασίλεμα αυτό το βράδυ. Βρίσκεται μόλις 2° ψηλά, 20 λεπτά αφού πέσει ο ήλιος. Θα χρειαστείτε έναν καθαρό χωρίς εμπόδια στον ορίζοντα και διαυγή ουρανό για να δείτε τον πλανήτη, ακόμη και αν χρησιμοποιήσετε κιάλια. Ευτυχώς, λάμπει με μέγεθος -0,4. Το 1ου μεγέθους αστέρι, ο Στάχυς, βρίσκεται 2° νότια του Ερμή σήμερα το βράδυ. Το ζευγάρι εμφανίζεται ψηλότερα όσο πιο νότια βρίσκεστε.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 7:40 π.μ. της Δευτέρας.


ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

  • Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
  • Ο Ερμής είναι στο φως της δύσης του ήλιου.
  • Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,2, από τον Καρκίνο στον Λέοντα) ανατέλλει όταν είναι ακόμα σκοτεινά, περίπου στις 4 π.μ., και εμφανίζεται πάνω από τον ανατολικό βορειοανατολικό ορίζοντα τουλάχιστον δύο ώρες πριν το χάραμα. Πριν την ανατολή του ήλιου είναι ψηλά στα ανατολικά.  Κάτω από την Αφροδίτη και στα αριστερά της είναι ο Βασιλίσκος, αρκετά αμυδρότερος. Το αστέρι ολοένα και πλησιάζει τον πλανήτη. Οι δυό τους θα βρεθούν σε μια πολύ κοντινή σύνοδο στις 3 Οκτωβρίου.
  • Ο Δίας (μέγεθος -2,5, στον Ταύρο) βρίσκεται στα ανατολικά-βορειοανατολικά περίπου στις 11 μ.μ. Παρατηρήστε τον Αλντεμπαράν, αρκετά αμυδρότερο, 8° στα δεξιά του Δία και τον βήτα του Ταύρου (Ελνάθ) λίγο πιο μακριά στα αριστερά του Δία. Στο λυκαυγές, αυτή η γραμμή με τα τρία «άστρα» βρίσκεται ψηλά στο νότο.
  • Ο Κρόνος (μέγεθος 0,8, στη Παρθένο) βυθίζεται στο φως του ηλιοβασιλέματος, μακριά και στα δεξιά του Άρη.
  • Ο Άρης (μέγεθος +1,2, στον Ζυγό) παραμένει χαμηλά στα νοτιοδυτικά στο βραδινό λυκόφως. Μη τον μπερδέψετε με τον Άντάρη που είναι με χρώμα πορτοκαλί  και τρεμοσβήνει πολύ εντονότερα αρκετά πιο πάνω και στα αριστερά του. Η μεταξύ τους απόσταση φτάνει στις 16° αυτή την εβδομάδα.
Ο Ουρανός, σε αντίθεση (μέγεθος 5,7, στα σύνορα του Κήτους με τους Ιχθείς) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) είναι σε καλό ύψος στα νοτιοανατολικά τα μεσάνυχτα. Δείτε χάρτες εύρεσης του Ουρανού και του Ποσειδώνα για το 2012, εδώ: http://www.skyandtelescope.com/observing/highlights/Uranus-and-Neptune-in-2012-138059253.html