Του Γιάννη Λακούτση
Η ελεύθερη κατάδυση είναι τόσο αρχαία δραστηριότητα, όσο η
ίδια η ανθρωπότητα.
Σύμφωνα με τα ευρήματα των παλαιοντολόγων, οι παλαιότερες
ενδείξεις τοποθετούνται στα 5.400 π.χ. από φυλές που κατοικούσαν στα παράλια
της Βαλτικής θάλασσας. Στο Μινωικό πολιτισμό το 2000 π.χ. εμφανίζεται η πρώτη
μυθολογική φιγούρα ελεύθερου δύτη με το όνομα Γλαύκος. Αναφορά σε υποβρύχια
δραστηριότητα κάνει και ο Όμηρος,
βάζοντας τον Πάτροκλο να θριαμβολογεί, λέγοντας για τον «αμαξολάτη» του Έκτορα, Κεβριόνη, την ώρα που πέφτει από την
άμαξα χτυπημένος: « Πωπώ, σβελτάδα που ’χει! Ανάλαφρες για ιδές βουτιές που
παίρνει! Να θε βρισκόταν και στη θάλασσα την ψαροθρόφα ετούτος, κόσμο πολύ
μαθές θα χόρταινε ψαρεύοντας για στρείδια, απ’ το καράβι πάνω αν έπεφτε, κι ας
ήταν και φουρτούνα, σβέλτα αφού τόσο από το αμάξι του βουτάει στον κάμπο τώρα».
( Ιλιάδα ραψ.Π στχ. 745-749). Αλλά και ο Θουκυδίδης στην
πολιορκία των Συρακουσών (415-412 π.χ.) αναφέρει ότι οι Έλληνες χρησιμοποίησαν
δύτες, οι οποίοι κατάστρεψαν τα υποβρύχια αμυντικά φράγματα που προστάτευαν την
είσοδο του λιμανιού. Ο Ηρόδοτος, το 500 π.χ.κάνει λόγο για τον έλληνα Σκυλλία η
Σκύλακα, ονομαστό κολυμβητή, ο οποίος είχε ακολουθήσει χωρίς τη θέλησή του,
αυτό ίσχυε και για πολλούς άλλους Έλληνες, τις ορδές του Ξέρξη. Έψαχνε ευκαιρία
να δραπετεύσει προς τα ελληνικά στρατεύματα και αυτή του δόθηκε όταν ο περσικός
στόλος ναυλοχούσε στις Αφέτες, στο σημερινό Πλατανιά του νότιου Πηλίου.
Με ένα μακροβούτι μήκους πάνω από 80 στάδια ( περίπου 15
χιλιόμετρα), χάθηκε από τα μάτια των εχθρών και έφτασε στις απέναντι
ακτές της Εύβοιας, μεταφέροντας στους Έλληνες πολύτιμες
πληροφορίες για τα
περσικά στρατεύματα και τα σχέδιά τους. Η Ύδνα, κατά άλλους Κυανή, εκπληκτική
δύτρια και κόρη του Σκυλλία, βοήθησε τον πατέρα της στα έργα εναντίον των
Περσών.
Ωστόσο το υποβρύχιο αυτό ταξίδι, ακόμη και για τον Ηρόδοτο,
δεν έγινε πιστευτό εξαιτίας του μεγάλου μήκους του.
« Αυτοί λοιπόν καταγίνονταν με την καταμέτρηση των καραβιών
και σ’ αυτό το μεταξύ, ο Σκυλλίας από τη Σκιώνη, ο πρώτος δύτης της εποχής του
( αυτός που και στο ναυάγιο που έγινε στα νερά του Πηλίου έσωσε για τους Πέρσες
πολλά πολύτιμα πράματα αλλά και πολλά κράτησε για τον εαυτό του), αυτός λοιπόν
ο Σκυλλίας βρισκόταν στο στρατόπεδό τους, στις Αφέτες, είχε κι από τα πριν βέβαια
στο νου του ν’ αυτομολήσει στους Έλληνες, όμως ως τότε δεν του δόθηκε
ευκαιρία. Τώρα με ποιο τρόπο από κει και πέρα έφτασε πια στους Έλληνες, δεν
μπορώ να το πω με βεβαιότητα, όμως μένω έκπληκτος, αν τα όσα διηγούνται είναι
αληθινά, λένε δηλαδή πως από τις Αφέτες βούτηξε στη θάλασσα και δε βγήκε στην
επιφάνεια παρά μόνο όταν έφτασε στο Αρτεμίσιο, αφού διάνυσε περίπου ογδόντα
σταδίους κάτω απ’ τη θάλασσα. Διηγούνται βέβαια γι αυτό τον άνθρωπο κι άλλα που
μοιάζουν με παραμύθια, κάμποσα όμως είναι αληθινά, ωστόσο γι αυτό το
περιστατικό ας μιλήσω χωρίς περιστροφές: έφτασε στο Αρτεμίσιο με πλεούμενο». (Ηροδότου
Ιστορίαι Ουρανία στχ.8,1). Για να τιμήσουν « τον πρώτο επιβεβαιωμένο κολυμβητή
μακρών αποστάσεων», ο Όμιλος
Ερασιτεχνών Αλιέων Λίμνης Ευβοίας, διοργανώνει
τον Ιούλιο κάθε χρόνου, αγώνες κολύμβησης με την επωνυμία «Σκυλλιάς». 
Η Σύμη θα τιμήσει και αυτή φέτος, όπως κάθε Ιούλιο, τον δικό
της, τον Στάθη Χατζή, τον « γυμνό βουτηχτή», με εκδηλώσεις στις οποίες
συμμετέχουν αθλητές ελεύθερης κατάδυσης από πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων και
ο σημερινός παγκόσμιος πρωταθλητής, Χέρμπερτ Νιτς, από την Αυστρία. ( Ο Νιτς, κατέχει την
κορυφαία επίδοση που πέτυχε το 2012 στη Σαντορίνη, όταν καταδύθηκε σε βάθος 244
μέτρων, καταρρίπτοντας το προηγούμενο ρεκόρ των 214 μέτρων που είχε κάνει ο
ίδιος, στις Σπέτσες το 2007- εφημ.Ελ.Τύπος).
Ο Στάθης Χατζής, ήταν ο άνθρωπος που στις 16 Ιουλίου 1913,
πέτυχε ένα απίστευτο επίτευγμα. Καταδύθηκε σε βάθος 88 μέτρων κρατώντας την
αναπνοή του για 3 λεπτά και 58 δεύτερα, με τη βοήθεια μιας μαρμάρινης πέτρας 15
κιλών ( καμπανελόπετρα), προκειμένου να δέσει με συρματόσχοινο την καδένα με
την άγκυρα ενός Ιταλικού θωρηκτού, στο λιμάνι της Καρπάθου.
Η « πέτρα» των σφουγγαράδων της Καλύμνου, η σκανταλόπετρα η
καμπανελόπετρα, γοητεύει όλο και περισσότερες ομοσπονδίες Ελεύθερης Κατάδυσης.
Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Καταδυτικών Δραστηριοτήτων το έχει προτείνει για Ολυμπιακό
αγώνισμα. Το άθλημα των καταδύσεων, εντάχθηκε στο αγωνιστικό πρόγραμμα των
ολυμπιακών αγώνων το 1904 ( St.
Louis-ΗΠΑ). Το 1912 (Στοκχόλμη),
γυναίκες καταδύτριες αγωνίζονται για
πρώτη φορά.
