Ληστεία, η μάστιγα της Ελλάδας του 19ου αιώνα και ο Δήμαρχος Ερμιόνης Δημήτριος Νικ. Νικολάου
του Γιάννη Μ. Σπετσιώτη
Είναι γνωστό, πως η ληστεία ήταν ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Από την εποχή του Καποδίστρια1 σε πολλές περιοχές της ελεύθερης Ελλάδας παρουσιάστηκαν κρούσματά της και η δράση ορισμένων ληστών πήρε μεγάλες διαστάσεις, ώστε να γίνει αληθινή μάστιγα της Χώρας.
Τα χρόνια της αντιβασιλείας και της βασιλείας του Όθωνα τα προβλήματα της ληστείας έγιναν εντονότερα. Οι ληστές γνωρίζοντας άριστα τη μορφολογία των τόπων, όπου επιχειρούσαν τις επιθέσεις τους, τα μονοπάτια, τα περάσματα, τα δύσβατα μέρη, τις σπηλιές και τα καταφύγια πολλές φορές ξέφευγαν από την αστυνομία και τις ειδικές στρατιωτικές μονάδες που τους καταδίωκαν. Διαβόητοι ληστές της εποχής του Όθωνα, μεταξύ των πολλών που έχουν καταγραφεί, ήσαν οι Κακαράπης και Νταβέλης.
Το 1853 Δήμαρχος Ερμιόνης ήταν ο Δημήτριος Νικ.Νικολάου.2 Είχε παντρευτεί τη Θεοδώρα Μήτσα, μοναχοκόρη του Γιάννη Αδρ. Μήτσα και υπήρξε ένας ιδιαίτερα δραστήριος και ικανός δήμαρχος.
Στο υπ’ αριθμ. 2236 φύλο της 13ης Μαρτίου 1853 η εφημερίδα «ΑΘΗΝΑ» έγραφε σε σχετικό της δημοσίευμα για τη ληστεία και τους ικανούς δημάρχους: «Έχει αποδειχθεί σε πολλές περιπτώσεις ότι η ληστεία, ένα έγκλημα που κατατρώει τα θεμέλια της κοινωνίας, εξουδετερώνεται όπου η δημοτική αρχή παίρνει δραστήρια μέτρα… τουναντίον σε όποια μέρη η δημοτική αρχή δεν ενδιαφέρεται για τις ληστρικές επιδρομές και δεν παίρνει μέτρα η ληστεία προάγεται και αναπτύσσεται. Είναι λοιπόν καλό, όσοι διοικούν το σκάφος της πολιτείας προκειμένου να εξαφανιστεί το έγκλημα της ληστείας και να εξοντωθούν οι ληστές να επιστήσουν την προσοχή στις δημοτικές αρχές και να αμείβουν τους δημάρχους εκείνους που ενδιαφέρονται γι΄αυτές τις περιπτώσεις και συντελούν στην παγίωση της ασφάλειας στο κράτος. Γιατί και περισσότερο κόπο καταβάλλουν και με ιδιαίτερη φιλοτιμία αναλαμβάνουν αυτή την επικίνδυνη αποστολή.
Μεταξύ αυτών των δημάρχων που και άλλες φορές διακρίθηκε για την ικανότητα και τη δραστηριότητά του είναι και ο δήμαρχος Ερμιόνης Δημήτριος Νικολάου. Αυτός, το 1843, συνέλαβε μόνος του δύο από τους πιο γνωστούς ληστές, τους οποίους παρέδωσε στις αρχές. Πρόσφατα, ανακάλυψετους αυτουργούς της ληστείας που διαπράχθηκε τον Ιούλιο του 1853 στο Καταφύκι,3 τοποθεσία μεταξύ Ερμιόνης και Διδύμων κατά του δημόσιου εισπράκτορα, από τον οποίο οι ληστές απέσπασαν πέντε χιλιάδες (5.000) δραχμές που ανήκαν στο δημόσιο ταμείο. Έτσι, ενώ με βούλευμα του αρμόδιου συμβουλίου είχαν παραπεμφθεί κάποια πρόσωπα στο κακουργιοδικείο ως δράστες της ληστείας, με τις προσπάθειες του δημάρχου Ερμιόνης ανακαλύφθηκαν, ως δράστες, άλλα πρόσωπα. Για τον λόγο αυτό ο ανακριτής ήλθε από το Ναύπλιο στην Ερμιόνη για να κάνει -επιτοπίως- τακτικές ανακρίσεις. Έτσι τον δήμαρχο Ερμιόνης Δημήτριο Νικολάου, ο Υπουργός Εσωτερικών πρέπει ιδιαίτερα να τον προσέξει και ανάλογα να τον ανταμείψει».
Επίσης να υπενθυμίσουμε πως και ο Γεώργιος Μίλησης,όταν υπηρετούσε ως Πρωτοδίκης στην επαρχία Θηβών και Λεβαδείας, εξ αιτίας του μεγάλου ζήλου που έδειχνε στην καταδίωξη της ληστείας, κινδύνεψε ιδιαίτερα και κατάφερε να διαφύγει στη Χαλκίδα. Από εκεί ήρθε με πλοίο στον Πειραιά.4
Η εφημερίδα «Αυγή» της 14ης Μαρτίου 1864 έγραφε: «Η ύπαρξις ληστείας εις τα πρόθυρα των Αθηνών δεν περιποιεί τιμήν εις την Κυβέρνησιν και οφείλει δια παντός να την εξαλείψει». Στη συνέχεια αναφέρεται στον λήσταρχο Κίτσο και τη συμμορία που δρούσε στον Μαραθώνα, ενώ την περιοχή είχε επισκεφθεί ο Βασιλιάς. Στο ίδιο φύλο της εφημερίδας διαβάζουμε: «Ο προ ολίγον αποδράς εκ των εν τη Λαμία φυλακών αρχιληστής Κρικώνης όστις υπεκρύπτετο έκτοτε εις τον Δήμον Φαλάρων απήλθεν εις το Τουρκικόν και παρεδόθη μετά δύο εκ των συναποδρασάντων εις τας εν Δομοκώ Τουρκικάς αρχάς απαλλάξας τον Δήμον εκείνον από τα βάρη της καταδιώξεως».
Τα επόμενα χρόνια μετά τον Όθωνα η Βουλή προσπάθησε να αντιμετωπίσει -δια νόμου- την καταδίωξη της ληστείας.Από την Εφημερίδα των Συζητήσεων της Βουλής, αναφέρουμε πέντε συνεδριάσεις
12η/14 Ιανουαρίου 1871
13η/15 Ιανουαρίου 1871
20η/26 Ιανουαρίου 1871
22α/27 Ιανουαρίου 1871
23η/28 Ιανουαρίου 1871
στις οποίες η αντιμετώπιση της ληστείας συζητήθηκε διεξοδικά. Στις συζητήσεις αυτές έπαιρνε τον λόγο και ο Αντώνης Στ. Μήτσας, που ήταν τότε βουλευτής και αμείλικτος διώκτης των ληστών.5
Διαβόητοι ληστές εκείνων των χρόνων ήσαν οι Καταραχιάς, Πανουργιάς, Αράπης, Παπασίμος, Βλαχαντώνης, Βάσος, Μαμούρης, Κολοφωτιάς, Χουσάδας, Μαστραπάς, Κίτσος, Κρικώνης και οι οικογένειες των Αρβανιτιάκηδων και των Κουκουβίνων.
ΣΗΜ.
