Σε λίγες ημέρες, 1 Ιουλίου, πανηγυρίζει το Μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων, «το ιερό προσκύνημα της Ερμιονίδας». Στη χάρη τους δημοσιεύουμε το παρακάτω κείμενο.
Η συμβολή της Μονής των Αγίων Αναργύρων στην περίθαλψη των ατόμων με αναπηρία
του Γιάννη Μ. Σπετσιώτη
Στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος η αντιμετώπιση των ατόμων με πνευματικά και ψυχικά νοσήματα, «φρενοβλαβείς» τους ονόμαζαν τότε, ελάχιστα βελτιώθηκε από τα προηγούμενα χρόνια. Μια κοινωνία που βγήκε από μακρόχρονη σκλαβιά και αγωνιζόταν να ορθοποδήσει, ήταν δύσκολο να προβληματισθεί και να πάρει μέτρα για τα ανάπηρα άτομα.
Έτσι αυτά παρέμεναν «έγκλειστα» στο οικογενειακό περιβάλλον ή περιφέρονταν ανεξέλεγκτα στους δρόμους του τόπου που κατοικούσαν, ενώ τα πιο «τυχερά» έβρισκαν «καταφύγιο» στα μοναστήρια με τις …γνωστές μεθόδους «περιποίησης». Άλλωστε και να ήθελε κανείς να βελτιώσει τη θέση εκείνων των ανθρώπων ούτε η γνώση υπήρχε ούτε η οικονομική κατάσταση το επέτρεπε.
Το 1862 η Ελληνική Πολιτεία ψήφισε τον πρώτο νόμο για την «επιστημονική και πολιτιστική» αντιμετώπιση των «φρενοβλαβών», που υπολογίζονταν σε τετρακόσια είκοσι δύο (422) άτομα, διακόσιοι ενενήντα πέντε (295) άνδρες και εκατόν είκοσι επτά (127) γυναίκες. Ωστόσο σύντομα κάθε προσπάθεια εγκαταλείφθηκε. Το 1864 λειτούργησαν δύο «φρενοκομεία» ένα στην Κέρκυρα και ένα στην Κεφαλονιά, ενώ το 1887 ξεκίνησε η λειτουργία του Δρομοκαΐτειου. Τα μοναστήρια, όμως, και κατά την 25ετή εκείνη περίοδο πρόσφεραν σημαντικές υπηρεσίες στην περίθαλψη αυτών των ατόμων.
Κατά την έρευνά μας στα Γενικά Αρχεία του Κράτους εντοπίσαμε έγγραφα της επαρχίας Σπετσών και Ερμιονίδας που αφορούν περιπτώσεις «φρενοβλαβών» και τη διαμονή τους σε μοναστήρια της επαρχίας. Εννέα (9) παρόμοια έγγραφα εντοπίσαμε και στο Αρχείο της Μονής των Αγίων Αναργύρων, που ως γνωστό με μεγάλη φροντίδα και ακρίβεια ταξινόμησε ο αείμνηστος Πρόεδρος του Ερμιονικού Συνδέσμου Απόστολος Γκάτσος. Στα έγγραφα αυτά περιγράφονται οι ενέργειες των αρμοδίων Υπουργείων (Εσωτερικών και Εκκλησιαστικών) καθώς και του ηγουμενοσυμβουλίου για την διαμονή στη Μονή εκείνων των ατόμων.
Επίσης, στο βιβλίο «Το προσκύνημα της Ερμιονίδος» των Αποστ. Γκάτσου, Γεωργ. Προκοπίου και Ιωάννη Γκερέκου αναφέρονται έγγραφα, στα οποία διαφαίνεται πως σε κατοπινούς χρόνους ζητήθηκε και η συνδρομή της Μονής για παρόμοιους κοινωφελείς σκοπούς.
Τέλος, να τονίσουμε πως για μας τους Ερμιονίτες και την πόλη μας «ατελεύτητος υπάρχει των Αγίων Αναργύρων η χάρις», όταν ανίατες σωματικές και ψυχικές οδύνες «κυκλώνουν» τη ζωή μας.1
Αναλυτικά τα προαναφερόμενα έγγραφα από τα ΓΑΚ και το αρχείο της Μονής των Αγίων Αναργύρων περιλαμβάνονται στο υπό έκδοση βιβλίο μας «Συμβολή στη Νεότερη Ιστορία της Ερμιονίδας (1828 – 1899), Κείμενα - Μελέτες».
1. Πριν από την Επανάσταση του 21 και κατά τη διάρκεια του 7/ετούς αγώνα τα Μοναστήρια ήσαν τα ασφαλή καταφύγια πολλών αγωνιστών που καταδίωκαν οι Τούρκοι. Σ’ αυτά όμως κατέφευγαν και ορισμένοι που αντιμετώπιζαν προβλήματα υγείας για να αναρρώσουν στο ήσυχο περιβάλλον τους. Έτσι στη Μονή των Αγίων Αναργύρων κατέφυγε ο Ιωσήφ Ανδρούσης διωκόμενος από τον Ιμπραήμ και αργότερα ο Νικηταράς, για να ανακτήσει τις δυνάμεις του από την πλευρίτιδα που τον ταλαιπωρούσε, προτού αναλάβει τα καθήκοντα του φρουράρχου που του εμπιστεύθηκε η Εθνοσυνέλευση Ερμιόνης.
