Πέμπτη 2 Μαρτίου 2017

ΤΑ ΠΛΟΙΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ ΤΟΥ 1821


ΤΑ ΠΛΟΙΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ ΤΟΥ 1821

Δημήτρης Τουτουντζής

Κάποιοι από τους τύπους των πλοίων κατά τη διάρκεια της επανάστασης ήταν τα πιο κάτω :
Ημιολία ή γολέτα ή σκούνα

Η ημιολία (ή γολέτα ή σκούνα) ήταν τύπος ιστιοφόρου πλοίου δύο κατηγοριών:
Εμπορικό ή Πολεμικό πλοίο που είχε δύο ιστούς (δικάταρτο) με τετραγωνικά ιστία (πανιά) στον πρωραίο ιστό, δηλαδή ακάτιο, (απλό ή διπλό) και προΐστια, ενώ στον πρυμναίο ιστό έφερε τριγωνικά ιστία. Οι Άγγλοι και οι Αμερικανοί τον τύπο αυτό τον ονομάζουν "σκούνερ", εμείς από παλαιότερα "γολέτα" ή "σκούνα" ή "γολετόβρικο" ή "μυοπάρωνα", και Εμπορικό ή Πολεμικό πλοίο που είχε επίσης δύο ιστούς (δικάταρτο) στους οποίους και έφερε την ίδια ιστιοφορία του πρωραίου ιστού καθώς και αφαιρετό
  ιστό στη πρύμνη για ουριοδρομία
Σήμερα αυτός ο τύπος πλοίου αν και τα τελευταία ήταν πετρελαιοκίνητα έχει εκλείψει.
Μπρίκι.


Μπρίκι ή Πάρων: ήταν ονομασία παλαιότερου ιστιοφόρου δίστηλου (δικάταρτου) εμπορικού ή Πολεμικού πλοίου, ίδιο με Πάρωνα.

Αυτός ο τύπος ιστιοφόρου έφερε στη πλώρη «πρόβολο» (το κοινώς λεγόμενο "μπαστούνι" ή "μπομπρέσο" για τους τρεις "αρτέμωνές" του (3 κατάπλωρα τριγωνικά πανιά), "ακάτιο ιστό" (πρώτο κατάρτι) και τον "μέγα ιστό" (δεύτερος από πλώρη και ψηλότερος) για τα "τετράγωνα" πανιά, τα τριγωνικά (λεγόμενα και "προϊστια") και για τον "επίδρομο" (πρυμναίο τραπεζοειδές πανί). Ήταν πανομοιότυπος με τον εμπορικό Δρόμωνα ή "νάβα" και τον εμπορικό Μυοδρόμωνα (Μπάρκο ή Γαβάρα) αν λογισθεί ο τρίτος και πρυμναίος ιστός τους ως να μην υπάρχει. Το αντίστοιχο πολεμικό πλοίο του τύπου αυτού λέγεται Πάρων.
Μέχρι το 1849 καμία διαφορά μεταξύ του Μπρικιού και του Πάρωνα δεν υπήρχε, όταν εμφανίσθηκαν το χρόνο εκείνο οι "διπλοί δόλωνες" και άλλες συναφείς διευκολύνσεις οι οποίες και χρησιμοποιήθηκαν στα εμπορικά Μπρίκια, όχι όμως και οι πολεμικοί Πάρωνες όπου η μεταξύ τους διαφορά έγινε πλέον αισθητή, όταν ακόμη πρώτοι οι Ιταλοί, (και τελικά μόνο αυτοί), ναυπήγησαν το 1891 δύο θαυμάσιους εκπαιδευτικούς σιδερένιους πάρωνες τους "Παλινούρο" και "Μιζένο".
Πρόδρομος του Μπρικιού υπήρξε το Μπριγαντίνι που όταν αυτό τελειοποιήθηκε η διαφορά τους ήταν πολύ δυσδιάκριτη για κάθε "στεριανό" μάτι.
Τα Μπρίκια λόγω των ναυτικών αρετών τους θεωρήθηκαν τα αγαπημένα των Ελλήνων ναυμάχων πλοία κατά την διάρκεια του Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Επειδή κατά την Εθνεγερσία βρέθηκαν τα περισσότερα με πολλά πυροβόλα λόγω των πολύ συχνών μικροναυμαχιών με πειρατές, καμία διαφορά ουσιαστική, ακόμα και τυπική δεν υπήρχε μεταξύ του εμπορικού και του πολεμικού Μπρικιού δηλαδή του Πάρωνα, που πρόσθετα έφερε 12 - 18 πυροβόλα (κανόνια) στο κατάστρωμα και πλήρωμα 100 άνδρες.
Φρεγάτα



Μεγάλο ιστιοφόρο, αρχικά ήταν εξοπλισμένη με 24-18 Κανόνια, αργότερα έφτασαν να έχουν έως και 40 κανόνια. Είχαν τετράγωνα πανιά αλλά και φλόκους. Το πλήρωμά τους κυμαινόταν από 200 έως 500 άνδρες. Φρεγάτα αποκτήσαμε κατά το τέλος του Αγώνα, ήταν η «ΕΛΛΑΣ», που ναυπηγήθηκε στη Νέα Υόρκη και την οποία έκαψε ο Μιαούλης στον Πόρο.

Κορβέτα



Οι κορβέτες έμοιαζαν με τις φρεγάτες αλλά ήταν μικρότερα και ελαφρότερα πλοία.

Μπριγκαντίνι

Τα μπριγκατίνια ήταν μακριά και χαμηλά, στενά και περισσότερο ευέλικτα. Στηρίζονται στην προωθητική δύναμη των κουπιών και βοηθητικά μόνο στα ιστία. Συνήθως κινούνταν σε παράκτιες περιοχές κι ήταν πλοία καταδίωξης, είχαν μεγαλύτερη ευελιξία. Μακρά πλοία ήταν επίσης οι γαλιότες, φελούκες, σεμπέκ, αλλά κυρίως οι φούστες. Όλοι αυτοί οι τύποι πλοίων κινούνταν με κουπιά αλλά είχαν και λίγα πανιά».
Ελληνική σακολέβα πρωτοκατασκευάστηκε στη Λήμνο, όταν οι Τούρκοι απαγόρευσαν στους Έλληνες τα φτιάχνουν μεγάλα σκάφη όπως τα μπρίκια.
Φελούκα ήταν ένα ελαφρό πλεούμενο που ταξίδευε με πανιά και με κουπιά.
Το σεμπέκ ήταν ιστιοφόρο με πανιά και κουπιά.

Πλοία Ύδρας

Τα Πλοία της Ύδρας που φέρονται να συμμετείχαν στον κατά θάλασσα αγώνα του 1821 κατά αλφαβητική σειρά ήταν:

1. Αγαμέμνων του Δημ. Τσαμαδού
3. Αθηνά των Λ.& Γ. Κουντουριωτών
4. Αθηνά των Λ.& Γ. Κουντουριωτών
5. Αινιάν του Δημ. Μαστρο-Αντωνίου
6. Αίολος του Ιωάννη Ορλάνδου
7. Αλέξανδρος των Στ.& Β. Βουδουραίων
8. Αλέξανδρος του Δημ. Τσαμαδού
9. Αμφιτρίτη του Λαζάρου Μπρούσκου
10. Άρης του Ανδρέα Μιαούλη
12. Αριστείδης του Γεωργίου Γκιώνη
13. Αριστείδης του Αναγνώστη Θεοδώρου
14. Αχιλλεύς του Δημ. Βούλγαρη
15. Αχιλλεύς του Δημ. Τσαμαδού
16. Βατερλώ του Φραντζέσκου Βούλγαρη
17. Διομήδης των Ν.& Α. Οικονομαίων
18. Επαμεινώνδας του Θεοδ. Γκίκα
19. Επαμεινώνδας των Κριεζήδων
20. Ηρακλής του Νικολάου Βώκου
21. Ηρακλής του Αναγν. Παπα-Μανώλη
22. Ηρακλής του Ανδρέα Μιαούλη
23. Ηρακλής του Αναστάση Τσαμαδού
24. Θεμιστοκλής του Δημ. Βούλγαρη
25. Θεμιστοκλής του Θεόδ. Γκίκα
26. Θεμιστοκλής των Λ.& Γ. Κουντουριωτών
27. Θεμιστοκλής των Εμμ.& Ιακ. Τομπάζηδων
28. Θέτις του Ιωάννη Μαρούκα
29. Θρασύβουλος του Ιωάννη Ορλάνδου
30. Ιάσων των Στ.& Β. Βουδουραίων
31. Κέκροψ των Λ.& Γ. Κουντουριωτών
32. Κίμων του Αναστ. Θεοδωράκη
33. Κίμων του Αναγν. Κριεμάδη
34. Κίμων του Ανδρέα Μιαούλη
35. Κίμων των Εμ.& Ιακ. Τομπάζηδων
36. Λεωνίδας >> >> >> >>
37. Λυκομήδης των Βουδουραίων
38. Μέντωρ του Κωνστ. Μεθενίτη
39. Μιλτιάδης του Γεωργ. Σαχίνη
40. Νέρων των Λ.& Γ. Κουντουριωτών
41. Οδυσσεύς
42. Οδυσσεύς των Ν.& Α. Οικονομαίων
43. Πάραλος του Θεοχ. Παπα-Αντωνίου
44. Σκιπίων του Λαζάρου Μπρούσκου
45. Σκιπίων των Μ.Νέγκα & Δημ. Τσαμαδού
46. Μελπομένη του Φραντέσκου Παπα-Μανώλη
47. Τερψιχόρη των Ε. & Ιακ. Τομπάζηδων
48. Τηλέμαχος των Στ. & Β.Βουδουραίων
49. Τηλέμαχος των Λ.& Γ. Κουντουριωτών
50. Τιμολέων των Ιωάννη Ορλάνδου Λαζ. Πινότση

Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι όλα σχεδόν τα ονόματα των πλοίων προέρχονται από την ελληνική μυθολογία και ιστορία.

Πλοία Σπετσών

Τα Πλοία των Σπετσών που φέρονται να είχαν συμμετοχή στον κατά θάλασσα αγώνα της Απελευθέρωσης το 1821 κατά αλφαβητική σειρά σκάφους - πλοιοκτήτη ήταν:


1. Αγαμέμνων της Μπουμπουλίνας
2. Αθηνά του Δημ. Ι. Ορλώφ
3. Αλέξανδρος του Γ. Χ"Ανδρέου
4. Αλέξανδρος Α' του Ανδρ. Σκλιά
5. Αρχάγγελος Μιχαήλ Ν. Αδριανού
6. Αφροδίτη του Γ. Λάμπρου
7. Αχιλλεύς του Ηλ. Θερμισιώτη
8. Αχιλλεύς του Αναστ. Κυριακού
9. Αχιλλεύς του Θεόδ. Λαζάρου
10. Αχιλλεύς του Αναστ. Ματθαίου
11. Αχιλλεύς του Γκίκα Μπόταση
12. Διομήδης του Αντ. Δρίτσα
13. Διομήδης του Γκίκα Μπόταση
14. Διομήδης των Καλαφάτη Στεμνιτζώτη
15. Επαμεινώνδας του Κ. Μπάμπα
16. Επαμεινώνδας του Χ" Γιάννη Μέξη
17. Ηρακλής του Χριστόδουλου Κούτση
18. Θαλάσσιος Ίππος του Ι. Μπούκουρη
19. Θεμιστοκλής του Γ. Κούτση
20. Θεμιστοκλής του Χ" Γιάννη Μέξη
21. Ιερά Συμμαχία του Ν. Δ. Λαζάρου
22. Κίμων του Ανάργ. Λεμπέση.
23. Κόντε Μπένιξ του Γκίκα Τσούπα
24. Λεωνίδας του Χ" Γιάννη Μέξη
25. Λυκούργος του Θεοδ. Σάντου
26. Λυκούργος του Β. Λαζάρου Ορλώφ
27. Μπέλλα Πούλια του Ηλ. Μπάμπα
28. Νέμεσις του Μιχ. Οικονόμου
29. Ξενοφών του Δημ. Ν. Σκλιά
30. Παγκρατίων του Γ. Ανδρούτσου
31. Πελεκάνος του Ν. Α. Κυριακού
32. Περικλής του Κ. Μπουκουβάλα
33. Περικλής του Α. Χ" Αναργύρου
34. Περικλής του Ανδρ. Χ" Αναργύρου
35. Περικλής του Χ" Γιάννη Μέξη
36. Περσεφόνη του Χριστ. Ματθαίου
37. Ποσειδών του Αθ. Γουδή
38. Ποσειδών του Παύλου Χ"Αναργύρου
39. Σαλομώνης του Γ. Κούτση
40. Σκαρδαμούλα του Γ. Κλήσσια
41. Σόλων του Γεωργίου Πάνου
42. Τιμολέων των Μωραϊτών Κυριακού
43. Φιλοκτήτης του Εμμ. Δ. Λαζάρου
44. Φωκίων του Νίκου Σύρμα





Πλοία Ψαρών

Τα Πλοία των Ψαρών που φέρονται να συμμετείχαν στο κατά θάλασσα αγώνα της Απελευθέρωσης το 1821 κατά αλφαβητική σειρά σκάφους - πλοιοκτήτη ήταν:


1. Αγάπη του Αναγν. Δομεστίνη
2. Άγ. Νικόλαος του Κ. Χ"Κυριακού
3. Άγ. Νικόλαος του Ν. Μαυρογέννη
4. Αλέξανδρος του Ν. Χ"Αλεξανδρή
5. Αμερικάνα του Κ. Χ"Αγγελή
6. Απόλλων του Δημ. Μαρούκη
7. Αριστείδης του Ν. Κοτζιά
8. Ασπασία του Ανδρέα Μυτάρα
9. Αχιλλεύς του Αναγν. Βουρέκα
10. Αχιλλεύς του Δ.Γ. Παπαμικέ
11. Αχιλλεύς του Γ. Σαρρή
12. Επαμεινώνδας του Κ. Δομεστίνη
13. Επαμεινώνδας των Αφων Παπανικολή
14. Ηρακλής του Ανδρ. Γιαννίτση
15. Ηρακλής του Ιωάννη Μαρκή
16. Θεμιστοκλής του Αναγν. Καλημέρη
17. Θεμιστοκλής του Δ. Ν. Κοτζιά
18. Θεμιστοκλής των Αφων Ματθαίου
19. Θεμιστοκλής του Μαν. Μπαλαμπάνου
20. Θεμιστοκλής του Γ. Χ"Κοτζιά
21. Ιάσων των Αφων Βελισσαρίου
22. Καλλιόπη του Θεοδ. Καλάρη
23. Καμιλοστρώφ του Αντ. Σαρρή
24. Λεωνίδας του Ν. Αποστόλη
25. Λεωνίδας του Ν. Αργύρη
26. Λεωνίδας του Ν. Γιαννάρου
27. Λεωνίδας του Ι. Καλάρη
28. Λεωνίδας του Γ. Χ"Μικέ
29. Λεωνίδας του Αναγν. Τζώτζη
30. Λεωνίδας του Χ"Κωστ. καμπούρη
31. Μιλτιάδης του Γ. Αποστόλη
32. Μινέρβα του Δ. Ι. Κοτζιά
33. Νέα Καρχηδών του Γ. Καλαφάτη
34. Ξενοφών του Ν. Κωνσταντή
35. Πηνελόπη του Αναργ. Κοντού
36. Πηνελόπη του Γ. Κοτζιά
37. Ποσειδών του Δ. Λαίνου
38. Σεμίραμις του Ν. Μαμούνη
39. Σωκράτης του Γ. Αποστόλη
40. Φιλοκτήτης του Γ. Σκανδάλη
41. άγνωστο του Δ. Καραγιώργη



Πλοία της Σάμου.



Με την έναρξη του Αγώνα του 1821, αν και η Σάμος δεν είχε τα κατάλληλα πλοία, εν τούτοις οργανώθηκε και το 1824 διέθετε 35 πολεμικά πλοία διαφόρων ειδών. Παρουσιάζονται με τη σειρά, το ονοματεπώνυμο του πλοιάρχου, το είδος του πλοίου και το όνομά του, όπου υπάρχει.



  1. Κωνσταντής Λαχανάς, Γολέτα (ημιολία, σκούνα), Πυθαγόρας
  2. Σταμάτης Γεωργιάδης, Μπρίκι (πάρων), Αχιλλέας
  3. Μανώλης Χατζηγεωργίου, Μαρτιγάνα, Παναγία
  4. Μανώλης Αγγελινίδης, Μαρτίγος (μυοπάρων)
  5. Παράσχος Τζακιρόπουλος, Ζαμπέκο (ή σεμπέκ)
  6. Αντώνιος Τσακμάκης, Μαρτίγος
  7. Γιάννης Γιαγάς, Τσερνίκι, Στρίγλα
  8. Δημήτριος Αυτιάς, Τσερνίκι, Σκορδούλα
  9. Θεόδωρος Φώκος, Τσερνίκι-Μαρτίγος, Άγιος Νικόλαος-Αρίσταρχος
  10. Σωτήρης Κατσούλης, Τσερνίκι, Κατσούλενα
  11. Γεώργιος Τραχηλάκης, Μαρτίγος
  12. Περής Ιωάννου, Μαρτίγος
  13. Μανώλης Σοφούλης, Τσερνίκι
  14. Μανώλης Φαράκλας, Τσερνίκι
  15. Κων/νος Παληός, Γολέτα, Χαρίκλεια
  16. Μιχ. Πύρος, Γολέτα
  17. Κων/νος Μισιτζής, Γολέτα
  18. Κων/νος Κονταξής, Γολέτα
  19. Μιχαήλ Πήλιος, Γολέτα
  20. Κων/νος Κοντραφούρης, Τσερνίκι
  21. Παν. Βαλσάμος, Μπρίκι (πάρων), Τριαντάφυλλο
  22. Πα. Μαλαματένιας Τσερνίκι
  23. Ασλάνης Τσακαλοφάς, Γαλιώτα
  24. Γ.Χατζή Κωνσταντίδενας, Γαλιώτα
  25. Δημ. Παπά Ανδρέα, Μίστικο (σεμπέκι ή λιβυρνίς)
  26. Ζαχαρίας Παναγιωτάκης, Γαλιώτα
  27. Παν. Καρλοβασίτης, Μίστικο
  28. Κων/νος Μανιάτης, Μίστικο
  29. Κων/νος Επιτρόπισας, Τράτα
  30. Ιωάν. Παράσχος, Τράτα
  31. Κων/νος Καραγιαννάκης, Τσερνίκι
  32. Ασλάνης Σαντορινιός, Τράτα
  33. Θεόδ. Τσακουμάκης, Τσερνίκι
  34. Μαν. Χατζή Ναλέτης, Τσερνίκι
  35. Στέφανος Χράπης, Τσερνίκι

ΣΥΜΠΗΡΩΜΑΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ (με βάση τα Σαμιακά του Επαμ. Σταματιάδη)

  1. Αλέξανδρος Ραφαλιάς, Γολέτα (Ημιολία)
  2. Σπυράκης Χατζηδημητρίου, Λιβυρνίς, Ποσειδών
  3. Παπαϊωάννου Ανδρέας, Μαρτίγος
  4. Νικόλας Καλός, Γαλιότα
  5. Αλέξανδρος Σκροπίδης, Γαλιότα

Πηγές: Ιστότοποι arxipelagos. Com, και wikipedia.org.