Πριν από τη Γαλλία η Σρι Λάνκα και το Ελ Σαλβαδόρ που αντιμετώπιζαν επιδημίες ασθενειών μεταξύ του αγροτικού πληθυσμού τους απαγόρευσαν σχεδόν καθολικά την χρήση ζιζανιοκτόνων και μεγάλου εύρους εντομοκτόνων. Αν και οι ενδείξεις για την επικινδυνότητα της γλυφοσάτης υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια, μόλις τον περασμένο Μάρτιο, ο Διεθνής Οργανισμός Ερευνών για τον Καρκίνο (ΙΑRC), τμήμα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), ανακοίνωσε πως το βασικό συστατικό του Roundup της Monsanto, είναι πιθανόν καρκινογόνος για τους ανθρώπους.
O χαρακτηρισμός αυτός προκάλεσε εκκλήσεις από δημόσιους αξιωματούχους και καταναλωτικές ενώσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη για την απαγόρευση του φυτοφαρμάκου. Πριν λίγες ημέρες, η μεγάλη εκστρατεία δημόσιας ενημέρωσης που έγινε από οργανισμούς και ομάδες πολιτών οδήγησε στην ματαίωση της υπογραφής από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή νέας άδειας κυκλοφορίας του εν λόγω ζιζανιοκτόνου μέχρι τον Μάιο. Δυστυχώς στον τόπο μας τέτοιες ουσίες χρησιμοποιούνται ευρύτατα από επαγγελματίες και ερασιτέχνες αγρότες. Η αλόγιστη χρήση και προώθηση του Roundup από πολλούς γεωπόνους γίνεται χωρίς προηγούμενη
έρευνα και αξιολόγηση της αναγκαιότητας αυτού. Αξίζει να σημειωθεί πως αν και το Roundup είναι το πιο δημοφιλές ζιζανιοκτόνο, η γλυφοσάτη δεν χρησιμοποιείται μόνον σε αυτό, εφόσον από το 2000 έχει λήξει η πατέντα της Μονσάντο κι έτσι εκατοντάδες άλλα προϊόντα περιέχουν την ουσία αυτή στα δικά τους ζιζανιοκτόνα.
Το προϊόν αυτό χρησιμοποιείται ευρέως σε μεγάλες καλλιέργειες οπωροφόρων δέντρων και κηπευτικών μέχρι και σε μικρούς λαχανόκηπους και καλλωπιστικούς κήπους από αγρότες και κηπουρούς. Ένα μεγάλο κεφάλαιο σε σχέση με την γλυφοσάτη είναι η χρήση του σε μεταλλαγμένες καλλιέργειες. Σπόροι καλαμποκιού, βαμβακιού κι άλλων φυτών, έχουν μεταλλαχθεί γενετικώς ώστε να μην σκοτώνονται από τη γλυφοσάτη. Έτσι, οι φυτείες αυτές ψεκάζονται καθολικά ακόμα και από αέρος.
Τα τελευταία χρόνια πάμπολλες έρευνες έχουν ενοχοποιήσει την γλυφοσάτη και για άλλες παθήσεις του ανθρώπινου οργανισμού αλλά και περιβαλλοντικές βλάβες. Καρδιοαγγειακές, γαστρεντερολογικές, ανοσοποιητικές και νευρολογικές παθήσεις έχει βρεθεί πως συσχετίζονται με την παρουσία της γλυφοσάτης σε γεωργικά προϊόντα όπως φρούτα, λαχανικά και σιτηρά. Η ουσία αυτή έχει επίσης εντοπιστεί στα ούρα της τεράστιας πλειοψηφίας των κατοίκων αστικών περιοχών που δεν έρχονται καν σε άμεση επαφή με γεωργικές καλλιέργειες. Προσφάτως σε έρευνα περιβαλλοντικού οργανισμού της Αυστρίας βρέθηκαν ίχνη γλυφοσάτης σε 14 γερμανικές μπύρες σε αρκετές περιπτώσεις εκατοντάδες φορές πάνω από τα νόμιμα όρια.
Η γλυφοσάτη αν και δεν επηρεάζει άμεσα τους ανθρώπινους ιστούς, επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό διάφορες ενζυματικές και μεταβολικές λειτουργίες αποτοξίνωσης του ανθρώπινου οργανισμού διαταράσσοντας την ισορροπία πολλών βιολογικών διεργασιών. Επίσης, πολλές ακαδημαϊκές ανεξάρτητες έρευνες εύκολα προσβάσιμες στο διαδίκτυο, δείχνουν πως έχει μεγάλο αντίκτυπο στον κύκλο ζωής και τις λειτουργίες των βακτηρίων που βρίσκονται στο πεπτικό σύστημα του ανθρώπου. Πλέον γνωρίζουμε πως μεγάλο μέρος του ανοσοποιητικού μας συστήματος παράγεται στο πεπτικό μας σύστημα και πως η διατάραξη αυτού με διάφορες χημικές ουσίες (όπως εξάλλου συμβαίνει και με πολλά αντιβιοτικά) μπορεί να έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις σε πολλαπλά επίπεδα για τον ανθρώπινο οργανισμό.
Εκτός από τις επιβλαβείς συνέπειες χρήσης τέτοιων ζιζανιοκτόνων στον άνθρωπο, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις κι επομένως και οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στη γεωργική παραγωγή, είναι επίσης αξιοσημείωτες. Η γλυφοσάτη έχει αποδειχθεί πως επηρεάζει τον κύκλο ζωής πολλών επωφελών οργανισμών του εδάφους που είναι απαραίτητοι για τη λίπανση, τον αερισμό και τον εμπλουτισμό του χώματος, όπως οι γεωσκώληκες καθώς και διάφορα έντομα και βακτήρια. Συν τοις άλλοις, η χρήση ζιζανιοκτόνων είναι από τις κύριες αιτίες εξαφάνισης πολλών σπάνιων ειδών της κρητικής χλωρίδας αλλά και της υποβάθμισης της βιοποικιλότητας που έχει ολέθρια μακροπρόθεσμα αποτελέσματα για τον άνθρωπο, το περιβάλλον και τη γεωργική παραγωγή.
Ευτυχώς όμως υπάρχουν πάμπολλες εναλλακτικές λύσεις για τον έλεγχο των ζιζανίων που δεν έχουν ανάλογες αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στους ανθρώπους. Το ακετικό οξύ (που το συναντάμε στο κοινό μας ξύδι), η λιμονίνη (που βρίσκεται στον φλοιό των εσπεριδοειδών), η ουρία και αμμωνία (που βρίσκονται στα ούρα) χρησιμοποιούνται ευρέως σε βιολογικές καλλιέργειες ανά τον κόσμο για την καταστροφή των ζιζανίων με άμεσο ψεκασμό, χωρίς καμία αρνητική επίπτωση στον άνθρωπο και στο περιβάλλον.
Η παλιά καλή συνταγή χρήσης του χορτοκοπτικού μπορεί να είναι πιο ενεργειοβόρα και εντατική ως εργασία αλλά όταν γίνεται σωστά προσφέρει στο έδαφος συνεχή λίπανση καθώς τα κομμένα χόρτα, εάν αφεθούν στην θέση τους, μετατρέπονται σε φυτόχωμα γεμάτο πολύτιμα θρεπτικά συστατικά για τις καλλιέργειες μας.
Τέλος, μια ακόμη ενδεδειγμένη λύση σε πολλές περιπτώσεις, αποτελεί η οργανική εδαφοκάλυψη. Αυτή μπορεί να γίνει είτε με ροκανίδια και θραύσματα ξύλου (κυρίως για καλλιέργειες με δέντρα), είτε με άχυρο (κυρίως για λαχανικά). Για τα οξύφιλα φυτά όπως οι αζαλέες, οι γαρδένιες, οι καμέλιες και τα ροδόδεντρα, η εδαφοκάλυψη μπορεί να γίνεται με πευκοβελόνες μιας και καθώς αποσυντίθενται κάνουν το χώμα πιο οξύ. Το πάχος του υλικού αυτού πρέπει να είναι περίπου 8 με 12 εκατοστά και να γίνεται αφού έχουμε ξεχορταριάσει τον χώρο. Η εδαφοκάλυψη όταν γίνεται σωστά, εκτός από την καταστολή της ανάπτυξης των ζιζανίων (εφόσον εμποδίζει τους σπόρους των αγριόχορτων από το να βλαστήσουν) βοηθά και στην κατακράτηση της υγρασίας του εδάφους με αποτέλεσμα τη δραστική μείωση της χρήσης νερού για άρδευση, καθώς και στην προστασία των ριζών των φυτών από τις αυξομειώσεις της θερμοκρασίας. Επίσης, καθώς πολλές από τις ασθένειες των φυτών επωάζονται στο χώμα και μεταδίδονται στα φύλλα τους μέσω της επαφής τους με αυτό, η εδαφοκάλυψη μπορεί να συμβάλει και στην προστασία των καλλιεργειών μας από τέτοια παθογόνα. Τέλος, καθώς η οργανική εδαφοκάλυψη αποσυντίθεται λειτουργεί σαν μια συνεχής πηγή θρεπτικών συστατικών προς το έδαφός μας.
Βλέπουμε λοιπόν πως οι εναλλακτικές και φθηνότερες και ασφαλέστερες λύσεις αλλά και πιο επωφελείς είναι για τον παραγωγό, το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Είναι καιρός και οι υπεύθυνοι γεωπόνοι αλλά και οι γεωργοί να ξεκινήσουν να εξερευνούν τέτοιες εναλλακτικές λύσεις που προσφέρουν πολλαπλά πλεονεκτήματα για όλους μας.
