Της Αγίας Τριάδας σήμερα!
Τρεις σημαντικές για την ορθοδοξία ημέρες:
Το Σάββατο, παραμονή της Αγίας Τριάδας είναι Ψυχοσάββατο και μάλιστα βαριά μέρα για ζωντανούς και νεκρούς. Είναι το Σάββατο του Ρουσαλιού (από το λατινικό rosaria) και λαός λέει:
«Όλα τα Σάββατα να παν, να παν και να γυρίσουν,
Του Ρουσαλιού το Σάββατο, να πάει, να μη γυρίσει»
Όπως σε όλα τα μέρη της Ελλάδας, στο Κρανίδι, ‘ το Σάββατο πριν απ’ την Πεντηκοστή ψέλνανε, διαβάζανε πολλά ονόματα πεθαμένων, πηγαίνανε στο νεκροταφείο, ψέλνανε τρισάγιο, γιατί θα μπαίνανε οι ψυχές στον Άδη’, που η λαϊκή παράδοση λέει ότι είχαν αφεθεί ελεύθερες την Ανάσταση. Στη Θράκη δεν κλαδεύουν τα αμπέλια αυτή τη μέρα, γιατί πιστεύουν ότι οι ψυχές κάθονται πάνω στα δέντρα και στα βλαστάρια των αμπελιών και αν τα κλαδέψουν θα πέσουν κάτω. Δεν πιάνουν βελόνα οι γυναίκες για να μην τρυπήσουν τις ψυχές των πεθαμένων.
Η Κυριακή της Πεντηκοστής, λέγεται Κυριακή της Γονατιστής ή Γονυκλυσιάς ή τ’ Αρσαλιού. Ιδιαίτερο έθιμο της ημέρας είναι η γονυκλυσία. Συνεχίζονται όμως και τα έθιμα της λατρείας των νεκρών. Σε πολλά μέρη πηγαίνουν στην εκκλησία κρατώντας τριαντάφυλλα (λουλούδια των νεκρών) ενώ σε άλλα μέρη πηγαίνουν με λουλούδια στην εκκλησία και κερί, κι όταν γονατίζουν αφήνουν τα λουλούδια μπροστά τους και ανάβουν το κερί για να φωτίζουν τους νεκρούς που περνούν για να πάνε πίσω στον Κάτω Κόσμο.
Το απόγευμα της Κυριακής οι Κρανιδιώτες ντυμένοι με τα καλά τους πήγαιναν στο εκκλησάκι του Αγίου Χαράλαμπου, στον εσπερινό της Αγίας Τριάδας, γιατί στο εκκλησάκι υπάρχει η εικόνα της εορτής. Έπειτα γέμιζαν το κοντινό εξοχικό κέντρο, όταν ακόμα ήταν λιγοστά τα αυτοκίνητα στον τόπο μας.
Στο δρόμο για τους Αγίους Αναργύρους, στην Πικροδάφνη, υπάρχει και εκκλησάκι αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα, χτισμένο το 1245 μ.Χ. με τοιχογραφίες του 13ου αιώνα, προγενέστερες και εκείνων του Μυστρά, όπως μας μαρτυρεί ο μελετητής του κ. Γεώργιος Αγγ. Σωτηρίου.
Πηγές:
Προσωπικές μαρτυρίες
'Λαογραφικά από το Κρανίδι' Σ.Λεπτοπούλου -Λόλη 2001 Εκδόσεις Δήμου Κρανιδίου
'Ελληνικές Γιορτές και Έθιμα της Λαϊκής Λατρείας' Γ.Α. Μέγας,2005, Εστία, Αθήνα
‘Λαογραφικό Ημερολόγιο Οι Δώδεκα Μήνες και τα Έθιμά τους’, Α. Τσοτάκου-Καρβέλη, 1981, Πατάκης, Αθήνα
Φωτογραφίες:
Προσωπικό αρχείο εθελοντριών Λαογραφικού Κέντρου Κρανιδίου,
