Σάββατο 25 Νοεμβρίου 2017

Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου: μύθος και πραγματικότητα



Του Γιάννη Λακούτση
Κατά  τις  πρώτες  ημέρες  του  Ιουλίου  1942,  ανακόπηκε  η  ορμητική  προέλαση  των  στρατευμάτων  του  Άξονα,  στο  Ελ  Αλαμέιν.  Προηγουμένως  είχε  καταληφθεί  και  το  λιμάνι  του  Τομπρούκ.  Από  τότε  οι  αντίπαλες  παρατάξεις,  προσπάθησαν  όσο  το  δυνατόν  γρηγορότερα ,  να  αναδιοργανώσουν  και  εφοδιάσουν  τα  στρατεύματά  τους,  εν  όψει  της  μεγάλης  μάχης. Οι  Σύμμαχοι  βρίσκονταν  σε  πλεονεκτικότερη  θέση  από πλευράς  ανεφοδιασμού ,  έναντι  των  στρατευμάτων  του  Άξονα,  πράγμα  που  γνώριζε  ο  Στρατάρχης  Έρβιν  Ρόμμελ  και  γι  αυτό  προσπαθούσε  να  προλάβει  τον  εφοδιασμό  τους.
Στις  31  Αυγούστου  1942,  εξαπέλυσε  επίθεση  εναντίον  της  8ης  Συμμαχικής  Στρατιάς  που  αμυνόταν  στο  Ελ  Αλαμέιν  υπό  τον  Βρετανό   Στρατάρχη  Μπέρναρντ  Μοντγκόμερυ.  Σκοπός  της  επίθεσης  αυτής  ήταν  η  κατάληψη  της  Αλεξάνδρειας,  και  της  Διώρυγας  του  Σουέζ.  Η  επιχείρηση  όμως  αυτή  απέτυχε  και  ο  Ρόμμελ  επανήλθε  στην  αρχική  του  θέση.
Αν  και  οι  Ιταλοί  απέστειλαν,  πριν  από  την  έναρξη  της  επίθεσης  του  Ρόμμελ,  τις  απαραίτητες  ποσότητες  καυσίμων,  εν  τούτοις  μόνο  το  μισό  σχεδόν  φορτίο  πετρελαίου  έφθασε  στον  προορισμό  του,  επειδή  πολλά  πετρελαιοφόρα  πλοία  βυθίσθηκαν  από  συμμαχικά  όπλα.  Ο  Ρόμμελ  ανέφερε  εγγράφως  προς  την  Ανωτάτη  Διοίκηση  των  Γερμανικών  Ενόπλων  Δυνάμεων,  ως  κύριο  λόγο  της  αποτυχίας  της  μάχης  αυτής,  τον  ελλιπή  ανεφοδιασμό  του  σε  καύσιμα  και  την 
αεροπορική  υπεροχή  των  Συμμάχων. Το  Συμμαχικό  Στρατηγείο  Μέσης  Ανατολής  ( ΣΜΑ)  γνώριζε  τις  αδυναμίες  της  Γερμανο- Ιταλικής  Αφρικανικής  Στρατιάς.  Έτσι,  προσπάθησε,  από  τον  Ιούλιο  του  1942,  να  αποκόψει  την  κύρια  θαλάσσια  οδό  ανεφοδιασμού  των  Στρατευμάτων  του  Ρόμμελ.  Το  κυριότερο  λιμάνι  κοντά  στο  πολεμικό  μέτωπο  ήταν  της  Βεγγάζης  και  της  Ντέρνας  που  ήταν  πιο  κοντά  στην  Ελλάδα. Το  λιμάνι  του  Τομπρούκ  είχε  υποστεί  μεγάλες  καταστροφές.  Εκτός  όμως  από   τη  θαλάσσια  οδό,  η  οποία  συνέδεε  την  Κυρηναϊκή  και  την  Τριπολίτιδα  Λιβύης  με  τη  Νότια  Ιταλία,  υπήρχε  και  μια  άλλη  δευτερεύουσα,  η  οποία  μέσω  της  κατεχομένης  ηπειρωτικής  Ελλάδας  έφτανε  στην  Κρήτη  και  από  εκεί  είτε  αεροπορικώς  είτε  διά  θαλάσσης  έφτανε  στην   Κυρηναϊκή  της  Β.  Αφρικής.  Το  ΣΜΑ  βλέποντας  τη  δύσκολη  θέση  του  Ρόμμελ  στο  θέμα  του  ανεφοδιασμού  των  στρατευμάτων  του,  έκρινε  σκόπιμο  να  διακόψει  για  κάποιο  μικρό  χρονικό  διάστημα,  τις  χερσαίες  μεταφορές.  Για  τον  λόγο  αυτόν  αποφασίστηκε  η  διεξαγωγή  καταδρομικής  ενέργειας  στην  Ελλάδα,  από  Βρετανούς  σαμποτέρ,  με  σκοπό  να  αποκόψουν  τις  μεταφορές  που  πραγματοποιούνταν  με  τη  μοναδική  σιδηροδρομική  γραμμή,  η  οποία  συνέδεε  μέσω  Θεσσαλικής,  την  Κεντρική  Ευρώπη  με  τον  Πειραιά. «  Μία  των  κυριωτέρων  οδών  ανεφοδιασμού   της  στρατιάς  του  Ρόμμελ  διήρχετο  διά  της  Ελλάδος.  Καύσιμα  εκ  Ρουμανίας,  παντοειδή  τρόφιμα,  εκ  Γερμανίας και  Αυστρίας,  μετεφέροντο  σιδηροδρομικώς  εις  Θεσσαλονίκην  και  εκείθεν  διά  παντός  συγκοινωνιακού  μέσου,  εις  Αθήνας  και  Πειραιά,  οπόθεν,  με  ενδιάμεσον  σταθμόν  την  Κρήτην  διοχετεύοντο  αεροπορικώς  εις  Βόρειον  Αφρικήν.  Δια  τον  λόγον  αυτόν  το  Συμμαχικόν  Στρατηγείον  Μέσης  Ανατολής  απεφάσισε  να  αναπτύξη  εντονωτέραν  δράσιν  εις  τον  υπό  του Άξονος κατεχόμενον  ελληνικόν  χώρον». ( Εθνική  Αντίστασις  και  Εθνική  μειοδοσία»  Άδωνις  Κύρου  σελ. 200). Με  εντολή  του  Διοικητού  ΣΜΑ,  Χάρολντ  Αλεξάντερ,  τον  Αύγουστο  του  1942  δίνεται  εντολή  προς  την  Διεύθυνση  Ειδικών  Υπηρεσιών   SOE  ( Special  Operations  Executive),  Καίρου,  να  προετοιμάσει  και  εκτελέσει  καταδρομική  ενέργεια  στην  Ελλάδα,  για  την  ανατίναξη  μιας  από  τις  τρείς  γέφυρες,  Γοργοποτάμου,  Ασωπού  ή  Παπαδιάς,  προκειμένου  να  διακοπεί  η  σιδηροδρομική  συγκοινωνία  Θεσσαλονίκης  και  Πειραιώς,  με  την  βοήθεια  Ελλήνων  ανταρτών.  Την  εποχή  εκείνη  για  πρώτη  φορά  γίνεται  λόγος  για  τον  αριθμό  των  ανταρτών  που  βρίσκονται  στα  βουνά:  «  Η  πρώτη  σχεδόν  δημόσια  αναφορά  στη  δράση  ανταρτών  στην  Ελλάδα  ήταν  μια  ρωσική  ανακοίνωση,  τον  Αύγουστο  του  1942,  που  υπολόγιζε  τον  αριθμό  τoυς  σε  30.000. Ήταν  σχεδόν  ακριβώς  η  ημερομηνία  κατά  την  οποία  ανέλαβαν  δράση  οργανωμένοι  αντάρτες»  ( Το  μήλο  της  έριδος»  Κρις  Γούντχαουζ  εκδ. Εξάντας  σελ.173).  Την  ίδια  λαθεμένη  εικόνα,  για  τον  αριθμό  των  ανταρτών  έχουν  και  οι  Βρετανοί,  λόγω  εσφαλμένης  πληροφόρησης  από  την  ομάδα  κατασκοπίας  «Προμηθεύς  II». H  SΟΕ  Καϊρου,  στις  25  Σεπτεμβρίου  1942,  βγάζει  διαταγή  επιχείρησης  με  την  κωδική  ονομασία  « HARLING».  Οι  δώδεκα  καταδρομείς,  9  αξιωματικοί  (  4  Άγγλοι,  3  Νορμανδοί,  1  Ινδός,  1  Έλληνας)  και  3  υπαξιωματικοί  ασυρματιστές,  οργανώθηκαν  σε  τρεις  4μελείς  ομάδες  που  η  κάθε  μία  είχε  εξοπλισμό  ώστε  να  μπορεί  να  δράσει  ανεξάρτητα.  Προηγουμένως  Έλληνες  πράκτορες  των  Βρετανών  ( Προμηθεύς  II),  στην  Αθήνα,  ειδοποίησαν  τον  Ναπολέοντα  Ζέρβα  ο  οποίος  συμφώνησε  να  υποστηρίξει  τους  καταδρομείς.  Ήταν  μεσάνυχτα  28ης  Σεπτεμβρίου  του  1942,  όταν  τρία  βρετανικά  αεροπλάνα  που  είχαν  απογειωθεί  από  το  αεροδρόμιο  Φαγίντ  της  Αιγύπτου,  με  προορισμό  την  Ηπειρωτική  Ελλάδα,  βρίσκονταν  πάνω  από  τα  βουνά  της  Ρούμελης,  με  τις    ομάδες  των    σαμποτέρ  να  είναι  έτοιμοι   να  πέσουν  στα  προκαθορισμένα  σημεία.  Τα  κλιμάκια  των  Μάγιερς  και  Κουκ  θα  έπεφταν  στη  Γκιώνα,  μόλις  έβλεπαν  φωτιές  σε  σχήμα  σταυρού,   και  το  κλιμάκιο  του  Γκουντχάουζ  στην  περιοχή   Πέρα  Κράψη,  που  θα  τους  περίμενε  ο  Ζέρβας.  Όμως  οι  φωτιές  δεν  εντοπίστηκαν,  και  τα  αεροπλάνα  γύρισαν  στη  βάση  τους.  Το  μεθεπόμενο  βράδυ, επέστρεψαν  και  κατόρθωσαν  να  προσγειωθούν  οι  δύο  ομάδες  ενώ  η  τρίτη  ομάδα  επέστρεψε  ξανά  πίσω  στην  Αίγυπτο,  περιμένοντας  πλέον  να  ξαναπροσπαθήσουν  με  την  νέα  πανσέληνο:  [ Το  πρώτο  και  το  τρίτο  κλιμάκια ( Έντυ  και  Κουκ)  θα  έπεφταν  στη  Γκιώνα  όπου  είχε  κανονιστεί  να  περιμένει  ο  Σεφεριάδης  με  αναμμένες  φωτιές  σε  σχήμα  σταυρού,  ενώ  στο  σημείο  ρίψεως  του  δευτέρου  κλιμακίου  ( Κρις)  που  θα  ρίχνονταν  στην  περιοχή  του  Ζέρβα  τα  σήματα  υποδοχής  θα  ήταν  δώδεκα  φωτιές  σε  κύκλους.  Ατυχώς,  κατά  την  αποκρυπτογράφηση  του  σήματος  του  «  Προμηθέα»,  το  όνομα  της  περιοχής  Ζέρβα  βγήκε  λάθος  ( αντί  Σακαρέτσι  διαβάστηκε  Πέρα  Κράψη),  πράγμα  που  οδήγησε  σε  εσφαλμένη  ρίψη  με  αποτέλεσμα  τη  σύγχυση  και  την  υπέρμετρη  καθυστέρηση  όλης  της  επιχειρήσεως… Επιστρέφοντας  στο  αεροδρόμιο  Φαγίντ  διαπιστώσαμε  με  μεγάλη  μας  έκπληξη  ότι  τα  άλλα  δύο  αεροπλάνα  είχαν  ρίξει  τους  αλεξιπτωτιστές  τους  και τα φορτία  τους  κι  είχαν  επιστρέψει  κενά  πριν  από  εμάς.  Δυστυχώς  για  το  δικό  μας  κλιμάκιο  είχε  λήξει  επί  του  παρόντος  το  θέμα,  γιατί  δεν  θα  μπορούσαμε  να  ξαναφύγουμε  για  τον  προορισμό  μας  πριν  από  τη  νέα  πανσέληνο] (  Αποστολή  HARLING  1942,  Θέμης  Μαρίνος,  εκδ.  Παπαζήση  σελ.  40,44).  Οι  Ελληνικές  υπηρεσίες  του  Καίρου  είχαν  δηλώσει  και  στον  Ταξίαρχο   Έντυ  Μάγιερς  και  στον  Συνταγματάρχη  Κρίς  Γουντχάουζ  ότι  θα  συναντούσαν  αντάρτες  στην  Ελλάδα,  χωρίς  όμως  να  είναι  σε  θέση  να  καθορίσουν  ακριβώς  περιοχές  και  αριθμό  ανταρτών  ή  και  αρχηγών.  Έτσι,  τους  μόνους  αντάρτες  που  συνάντησαν  στην  αρχή,  ήταν  η  ομάδα  του λήσταρχου   Καραλίβανου :  «  Οι  Άγγλοι  μόλις  αντίκρυσαν  τους  Καραλιβαναίους,  πέντε  άτομα  όλα- όλα,  με  μαύρες  φουστανέλες,  φέσια,  σταυρωτά  φυσεκλίκια,  διάφορα  μπιχλιμπίδια  και  πολλά  φλουριά  που  κουδούνιζαν  επάνω  τους,  τα  έχασαν…  Ο  Έντυ  γράφει  στο  βιβλίο  του  πως  ο  Καραλίβανος  έμοιαζε  με  Χριστουγεννιάτικο  δέντρο.  Και  δικαιολογημένα,  εφόσον  δεν  είχε  ποτέ  δει  Καραγκιόζη» ( HARLING  σελ  48).   Τη  νύχτα  της  27ης  Οκτωβρίου  το  αεροπλάνο  με  την  τρίτη  ομάδα  απογειώνεται  πάλι  για  τη  γνωστή  διαδρομή, Γκιώνας - Βαρδουσίων - Τυμφρηστού,  με  σκοπό  τη  ρίψη  στην  περιοχή   και  την  επαφή  με  τις  δύο  πρώτες  ομάδες:  [ Τότε  ακούστηκε  ο  βόμβος,  μακρινός,  βαθύς  μεταλλικός.  Γιόμιζε  βαριά  το  στερέωμα  μια  χάλκινη  πίεση… Μεταδόθηκε  σε  όλους  μας  ένα  κέφι  και  μια  περίεργη  ταραχή.  « Δεν  ανάβουμε  μερικά  κέδρα!»  είπαμε  στον  Άρη.  « Ανάψτε»,  είπε  ο  Άρης.  Άρχισε  αμέσως  ο  Στάθης  τις  τροχειοδικτικές  του,  πού  διάβολο  τις  είχε  βρή  τόσες  και  δεν  τις  έσωνε;  Άλλοι  βάλαμε  φωτιά  σε  κέδρα  και  λαμπάδιασαν  μεμιάς  τριζοβολώντας.  Άλλοι  βρέθηκαν  με  μερικά  τρίγωνα  βεγγαλικά  και  τάναψαν  κι  αυτά… "  ( «Αντάρτης  στα  βουνά  της  Ρούμελης»  Νικηφόρος  ( Μήτσος  Δημητρίου)  τομ.  Α’  σελ.  386).  «Φωτιές  και  βεγγαλικά»,    όμως,    γράφει  ο  Θέμης  Μαρίνος , ποτέ  δεν  είδε  η  ομάδα  του.  Ο Νικηφόρος   με  τη  φαντασία  του  εξιστορεί  ανύπαρκτα  συμβάντα, εμπλουτισμένα  με  λίγα  πραγματικά  γεγονότα  ώστε  να  γίνει  πιστευτός,  γράφει  ο  Υποστράτηγος  ε.α  Αριστομένης  Αντωνακέας  στο  βιβλίο  του:  « Η  Ανατίναξης  της  γέφυρας  του  Γοργοποτάμου» εκδ.  Νέα  Θέσις  σελ. 53:  «Ούτος   εις  τας  αφηγήσεις  του  χρησιμοποιεί  πραγματικά  και  υπαρκτά  ονόματα  τοπονυμιών  και  προσώπων  και  με  την  οργιάζουσαν  φαντασίαν  την  οποίαν  διαθέτει  εμπνέεται  ανύπαρκτα  συμβάντα,  τα  οποία  περιπλέκει  εντέχνως  με  ιστορικά  γεγονότα,  ώστε,  τελικώς,  δημιουργεί  εκ  του  μηδενός  ατομικούς  και  ομαδικούς  ηρωισμούς  και  κατορθώματα,  προ  των  οποίων  ωχριούν  και  αι  μεγαλύτεραι  μάχαι  της  ελληνικής  και  της  παγκοσμίου  ιστορίας…  ο  Δημητρίου   Δημήτριος  ( « Νικηφόρος»),  παρουσιάζει  με  λυρικό  ύφος,  αλλά  και  με  σοφιστικά  επιχειρήματα  και  τα  περιγράφει  με  ζωηρά  χρώματα,  προκειμένου  να  προκαλέση  το  ενδιαφέρον  του  αναγνώστου  και  να  δώση  αληθοφάνεια,  εις  το  έργον  του.»   Τα  αλεξίπτωτα  των  ανδρών  της  τρίτης   ομάδας,  έγιναν  αντιληπτά  από  την  Ιταλική  φρουρά  του  Καρπενησίου,  η  οποία  έβαλε  εναντίον  τους. Ο  ασυρματιστής,  Νταγκ,    έπεσε  μέσα  στην  πόλη  και  γλύτωσε,  γιατί  τον  έκρυψαν  πατριώτες. Αργότερα  τον  παρέδωσαν  στους  αντάρτες,  οι  οποίοι  τον  ενέταξαν  στη  δύναμή  τους. Οι  υπόλοιποι  τρείς  είχαν  ήδη    μεταφερθεί  στον  καταυλισμό  του  Άρη  Βελουχιώτη.  Εκείνος  αντί  να  τους  στείλει  στον  Μάγιερς,  τους  περιέφερε  σε  μια  περιοδεία  προς  την  αντίθετη  κατεύθυνση. Τους  χρησιμοποιούσε  ως  δόλωμα  προκειμένου  να  προσελκύσει  νέους  αντάρτες:  « Αντί  δε  να  στείλει  την  ομάδα Μαρίνου- Κουκ  προς  τον  Μάγιερς,  και  παρά  τις  διαμαρτυρίες  τους,  άρχισε  να  τους  ρυμουλκεί  μαζί  του  σε  μια  περιοδεία  προς  την  αντίθετη  κατεύθυνση,  προς  την  περιοχή  του  Αγρινίου… Η  ομάδα  αυτή  θα  περιπλανιόταν  ακόμα  για  καιρό,  παρέα  με  τον  Άρη,  διότι  ο  τελευταίος  θεώρησε  την  παρουσία  στις  τάξεις  του  των  τριών  εν  στολή  « Βρετανών»  σαν  σπουδαία  υπέρ  του  ΕΛΑΣ  διαφήμιση,  αν  δεν  παρεμβαλλόταν  πάλι  ένα  τυχαίο  γεγονός…» ( Οι  δύο  όχθες  1939-1945» Αλέξανδρος  Ζαούσης  εκδ.  Ωκεανίδα  σελ. 430.) 

Επειδή ο  αρχηγός  της  αποστολής  Έντυ  Μάγιερς  δεν  κατορθώνει  να  επικοινωνήσει  με  τον  « Ταγματάρχη  Άρη»,  ζητά  από   το  Κάιρο   οδηγίες.  Η  εντολή  που  του  δίνεται  είναι  να  έλθει  σε  επαφή  με  τον  Ναπολέοντα  Ζέρβα,  στην  περιοχή  Σακαρέτσι,  στα  σύνορα  Αιτωλοακαρνανίας-Ευρυτανίας.  Ταυτοχρόνως  ειδοποιείται  και  ο  Ζέρβας  ο  οποίος  ανταποκρίνεται:    Ζέρβας  είχε  δεχτεί  τον  Κρις  ( Γουντχάουζ)  πολύ  θερμά.  Τον  είχε  αγκαλιάσει,  με  τον  ελληνικό  τρόπο,  και  τον  φίλησε  και  στα  δυό  μάγουλα…  Όταν  ο  Κρις  του  εξήγησε  την  αποστολή  του  και  τον  εσπευσμένο  χαρακτήρα  της,  ο  Ζέρβας  ανέστειλε  αμέσως  τη  δράση  του  ενάντια  στους  Ιταλούς  και  την  άλλη  κιόλας  μέρα  είχε  ξεκινήσει  με  τον  Κρις  και  με  εκατόν  πενήντα  αντάρτες  ερχόμενους  να  μας  βοηθήσει]  ( «Η  ελληνική  περιπλοκή»   Ε.  Μάγιερς ,  εκδ.  Εξάντας  σελ.  35,36). Όταν  στις  13  Νοε.  1942,  ο  Ζέρβας  κινούμενος  από  Βάλτο  προς  Γκιώνα  πληροφορήθηκε  ότι  ο  Βελουχιώτης  βρισκόταν  στο  γειτονικό   χωριό,  του  στέλνει  ένα  σημείωμα   και  του  ζητά   να  τον  συναντήσει  στη  Βίνιανη.  

Ο  Άρης  του  απαντά  αμέσως  και  η  συνάντηση  έγινε  την  επόμενη  ημέρα.  Ο  Ζέρβας  εξήγησε  στον  Άρη  το  λόγο  αυτής  της  πρόσκλησης,  ότι  δηλ.  πρόκειται  να  ανατινάξουν  τη  γέφυρα  του  Γοργοποτάμου  και  αν  ήθελε  να  λάβει  μέρος  στην  επιχείρηση. Ο  Άρης  συμφώνησε  να  συμμετάσχει,  μόνον  εφ’  όσον  η  Κεντρική  Επιτροπή  του  ΕΑΜ  από  την  Αθήνα  του  δώσει  την  άδεια.  « Όταν  πρωτοσμίξαμε  με  τον  Άρη, στην  Βίνιανη, ο Κρίς   τον  ρώτησε  ορθά  κοφτά  γιατί  όλον  αυτό  τον  καιρό  δεν  είχε  δώσει  απάντησι  στα  μηνύματα  που  του  έστελνε  ο  Άγγλος  συνταγματάρχης  από  τη  Γκιώνα.  –Κάτι  είχα  ακούσει  για  σας,  ωμολόγησε  ο  Άρης  με  φανερή  στενοχώρια.  Δεν  μπορούσα,  όμως,  να  έλθω  να  σας  συναντήσω.  Λόγοι  σοβαροί  με  κρατούσαν  σε  άλλη   περιοχή.  -  Τι  θα  κάνατε  τώρα;  ρώτησε  ο  Κρίς.  Θα  έρθετε  μαζί  μας  για  να  μας  βοηθήσετε  να  εκτελέσουμε  την  αποστολή  μας;  - Δεν  είναι  και  τόσο  απλό,  αποκρίθηκε  ο  Άρης.  Έχω  όλη  τη  διάθεσι  να  έρθω.  Ανήκω  όμως  σε  οργάνωση  και  δεν  μπορώ  να  κάνω  τίποτε  χωρίς  εντολή.  Ως  την  ώρα  δεν  έχω  πάρει  ειδοποίησι  να  βοηθήσω  τον  Άγγλο  συνταγματάρχη  ούτε  από  την  Κεντρική  Επιτροπή  μας  των  Αθηνών,  ούτε  από  την  Περιφερειακή  της  Λαμίας».                                            ( Απομνημονεύματα  Ναπ.  Ζέρβα εκδ.  Μέτρον  σελ. 32).  Σύμφωνα  όμως  με  την  εφημερίδα  Ελευθερία  ( 7/11/1942),  «  είχε  ήδη  φτάσει  απεσταλμένος  από  την  ΚΕ  του  ΕΑΜ,  που  είχε  απαγορεύσει  στον  Άρη  να  συμμετάσχει  στο  σαμποτάζ».  Για  ποιόν  λόγο  όμως,  ο  Άρης  δεν  ήθελε  να  συμμετάσχει  στο  σαμποτάζ  αυτό,  εξηγούν  στα  βιβλία  τους  ο  Αντρέας  Κέδρος,  και  ο  Νεοζηλανδός  λοχαγός,  Ουίλιαμ  Τζόρνταν,   «Επίσης  δηλώνει πως  είναι  έτοιμος  να  πάρει  μέρος  σ’  αυτό,  αλλά  υπογραμμίζει  πως  κάνοντάς  το,  παρακούει  στις  ρητές  διαταγές  που  του  απαγορεύουν  να  χτυπά  σημαντικούς  σχηματισμούς  του  εχθρού.» ( «Η  Ελληνική  Αντίσταση  1940-44» Αντρέας  Κέδρος  εκδ.  Θεμέλιο  σελ.184). « Οι  κομμουνιστές  δεν  είχαν  καμμιάν  όρεξη  να  χρησιμοποιήσουνε  τους  στρατιώτες  τους  για  την  απελευθέρωση  της  χώρας  από  τους  Γερμανούς.  Φυλάγανε  τις  δυνάμεις  τους  για  κάτι  που  θεωρούσανε  πολύ  σπουδαιότερο:  την  κατάληψη  της  εξουσίας  στην  κατάλληλη  στιγμή.  Θέλανε  προ  παντός  να  είναι  σε  θέση  να  επιβάλουνε  τη  δική  τους  κυβέρνηση  στην  Ελλάδα  ως  τετελεσμένο  γεγονός , όταν  θα  έφευγαν  οι  Γερμανοί» ( «Η  Αλήθεια  για  το  ελληνικό  δράμα»  Ουίλιαμ  Τζόρνταν,  εκδ.  Ελεύθερη   Σκέψις  σελ.17). Αλλά  και  ο  Σβετοζάρ  Βουκμάνοβιτς- Τέμπο, [ στέλεχος  της  Ένωσης  Γιουγκοσλάβων  Κομμουνιστών,  μέλος  του  Ανωτάτου  Επιτελείου  του  ΛΑΣ    ( Λαϊκός  Απελευθερωτικός  Στρατός),  της  Γιουγκοσλαβίας,  στενός  συνεργάτης  του  Τίτο],  στο  βιβλίο  του  « Le  Patri  Communiste  De  Grece…»( 1949),  γράφει  ότι  ο  Σιάντος  που  υπερηφανευόταν  για  την  πολεμική  ικανότητα  του  ΕΛΑΣ,  σε  ερώτησή  του  « γιατί  τότε  δεν  κάνετε  μεγάλης  έκτασης  επιχειρήσεις  κατά  των  Γερμανών;»,  απάντησε  πως  « σκοπός  του  είναι  η  διατήρηση  ανέπαφης  της  δύναμης  του  ΕΛΑΣ  για  τη  μάχη  κατάκτησης  της  εξουσίας  στην  Αθήνα  κατά  την  απελευθέρωση».   Όταν  όμως  ο  Άρης  κατάλαβε  ότι  η  επίθεση  θα  γινόταν  έστω  και  χωρίς  τις  δικές  του  δυνάμεις,  δεν  διακινδύνευσε  ν’  αφήσει  τον  Ζέρβα  να  πάρει  όλη  τη  δόξα  και  αναγκάστηκε  να  συνεργαστεί  αν  και  το  ΚΚΕ  κρατούσε  αρνητική  στάση. « Στην  Κολοκυθιά  πληροφορηθήκαμε,  κατά  σύμπτωσιν,  ότι  έκτακτος  απεσταλμένος  ήρχετο  προς  συνάντησιν  του  Άρη  Βελουχιώτη  εκ  μέρους  της  Κεντρικής  Επιτροπής  του  ΕΑΜ,  με  σκοπό  να  τον  πείση  όχι  μόνον  να  μη  λάβη  μέρος  στην  επιχείρησι  εναντίον της  γέφυρας  του  Γοργοποτάμου,  αλλά  και  αν  ήταν  δυνατόν  να  την  αποτρέψη… Το  βέβαιον  είναι  ότι  ο  Βελουχιώτης  συνέλαβε  τη  σημασία  και  την  απήχησι  που  θα  είχε  στη  ψυχολογία  του  Ελληνικού  Λαού  το  εγχείρημα  αυτό  και  παρ’  όλες  τις  αντιρρήσεις  του- για  να  μη  φανή  ότι  δεν  συμμορφώνεται  και  με  τη  γραμμή  των  Αθηνών- δέχτηκε  να  συμμετάσχη  ενεργώς». ( « Ο  Δούρειος  Ίππος»  Κομνηνός  Πυρομάγλου  εκδ.Δωδώνη  σελ.  43). Από  που  αντλούσε  την  πληροφορία  αυτή  ο  Πυρομάγλου,  μας  εξηγεί  στο  βιβλίο  του  ο  καπετάνιος  του  ΕΛΑΣ,   Νικηφόρος,  «  …ένας  νέος  από  το  Παγκράτι,  που  είχε  συνεργαστή  με  τον  Πυρομάγλου  στο  Ενιαίο  Αντιδικτατορικό  Μέτωπο  Νέων,  κατά  τη  διάρκεια  του  καθεστώτος  της  4ης  Αυγούστου,  και  που  βρισκόταν  τώρα  στην  Κολοκυθιά  σα  στέλεχος  των  εαμικών  οργανώσεων,  παρουσιάστηκε  στον  Πυρομάγλου  και  του  ανακοίνωσε  ότι  στο  χωριό  είχε  φτάσει  αντιπροσωπεία  της  Κ.Ε  του  ΕΑΜ  και  μετέφερε  εντολή  της  Κ.Ε  προς  τον  Άρη  να  μη  λάβη  μέρος  στο  σαμποτάζ  που  ετοίμαζαν  οι  Άγγλοι.  Έπειτα  από  την  πληροφορία  αυτή,  ο  Πυρομάγλου  ( υπαρχηγός  του  ΕΔΕΣ),  ζήτησε  να  ιδή  τον  Άρη  ιδιαιτέρως,  και  του  έθεσε  καθαρά  το  θέμα:  - Ξέρω  ότι  ήρθε  αντιπροσωπεία  με  εντολή  να  μη  λάβης  μέρος  στην  επιχείρηση.  Θέλω  να  μου  πης  καθαρά  τι  θα  κάμης;  Ο  Άρης  αποκρίθηκε:  -  Δεν  είμαι  τρελός  ν’  αφήσω  σε  σας  αυτή  τη  μεγάλη  ευκαιρία.  Θα  πάρω  μέρος  στην  επιχείρηση  κι  ας  λένε  ό,τι  θέλουν  στην  Αθήνα».   («Γοργοπόταμος  Έλληνες  αντάρτες  εναντίον  του  Ρόμμελ»  Δημ.  Δημητρίου ( Νικηφόρος)   εκδ.  Φυτράκης  σελ.  114).   Κατά  την  εφημερίδα  Ελευθεροτυπία   ( 7-10-76),  ο  ίδιος  ο  Άρης  εμπιστεύτηκε  το  γεγονός  αυτό  στον  Πυρομάγλου,  αλλά  και  στον  Γουντχάουζ  λέγοντας:  « δεν  θα  αφήσω  σ’  εσάς  την  πρωτοβουλία,  τώρα  αρχίζει  ο  αγώνας,  αυτοί  στην  Αθήνα  είναι  κόπανοι». Το  πρωί  της  26ης  Νοεμβρίου  1942,  οι  κατακτητές  αντίκρισαν  το  θέαμα  της  κατεστραμένης  γέφυρας.  «…Η  δουλειά  είχε  γίνει.  Το  ανατιναχθέν  μεταλλικόν  μεσόβαθρον  έγερνε,  εταλαντεύετο  και  απειλούσε  να  καταρρεύση  ολόκληρον.  Το  μεταλλικόν  τοξοειδές  ζευκτόν  που  εστηρίζετο  εις  αυτό  και  εις  το  επόμενον  λίθινον  μεσόβαθρον  είχεν  εξαφανισθή  ολόκληρον  μαζί  με  το  κατάστρωμα  της  γέφυρας.  Αλλά  και  το  άλλον  ζευκτόν,  μεταξύ  των  δύο  μεταλλικών  μεσοβάθρων  του  ανατιναχθέντος  και  του  ακραίου,  είχε  πέσει.  Ένα  χάσμα  60  περίπου  μέτρων  είχε  δημιουργηθεί». ( «Ακρόπολις»  7/1/1950).  Δύο  ημέρες  αργότερα  ο  ραδιοφωνικός  σταθμός  του  BBC  απέδωσε  την  ανατίναξη  της  γέφυρας  του  Γοργοποτάμου,  στις  δυνάμεις  των  Ελλήνων  ανταρτών  του  ΕΔΕΣ.  Κατόπιν  αυτών  οι  Γερμανοί  αφ’  ενός  μεν  επικήρυξαν  τον   Ναπολέοντα  Ζέρβα,  αντί  100  εκατομμυρίων  δραχμών,  αφ’ ετέρου  τουφέκισαν  σε  αντίποινα  δεκατέσσερις  Έλληνες  ομήρους.

Διοίκησις  Μεραρχίας  Πίν                                                          
                                                                     
ΠΡΟΚΗΡΥΞΙΣ

Η  ανωτέρω  διοίκηση  των  Ιταλικών  στρατευμάτων  κατοχής  φέρει  και  πάλιν  εις  γνώσιν  του  Ελληνικού  κοινού  ότι  θέλει  δώσει  ως  αμοιβήν  το  ποσόν  των  100.000.000  δραχμών  εις  όποιον  ήθελεν  συμβάλει  εις  την  σύλληψιν  του  πρώην  στρατηγού  συνταξιούχου  του  Ελληνικού  Στρατού  Ζέρβα  Ναπολέοντος  του  Νικολάου  και  της  Ευανθίας  Οικονόμου,  γεννηθέντος  εν  Άρτη  την  17ην  Μαΐου  1891. Οι  γνωρίζοντες  τι  περί  αυτού  δέον  να  πληροφορήσωση  τον  πλησιέστερον  Ιταλικόν  σταθμόν.                                Ο  Στρατηγός  Διοικητής                                                                                                                       ΤΣΕΖΑΡΕ  ΜΠΕΝΕΛΙ                         

Η  πληροφορία  για  την  ανατίναξη  της  γέφυρας  του  Γοργοποτάμου  είχε  δοθεί  στους  Γερμανούς,  οι  οποίοι   θεωρώντας  την  ψεύτικη,  δεν  την  αξιοποίησαν.  Στις  2 Δεκεμβρίου  του 1942  η  Αγγλική    Υπηρεσία  Ειδικών  Επιχειρήσεων (SOE)  έστειλε  στον  πρωθυπουργό  της  Κυβέρνησης  του  Καίρου,  Εμμ.  Τσουδερό,  μια  αναφορά  εξαιρετικής  σημασίας :  « Κύριε,  είμαι  ευτυχής  να  σας  ενημερώσω,  ότι  προσφάτως,  επραγματοποιήσαμεν  μιαν  εξαιρετικώς  επιτυχή   επιχείρησιν  εν  Ελλάδι.  Τα  γεγονότα  έχουν  ως  ακολούθως:  Την  1ην  Οκτωβρίου  ερρίψαμεν  μιαν  ομάδα,  εξ  Βρεταννών  αξιωματικών  και  δύο  υπαξιωματικών,  εις  το  όρος  Γκιώνα  και  αργότερον  μιαν  ακόμη  ομάδα  αποτελούμενη  εκ  δύο  Βρεταννών  αξιωματικών,  ένα  Έλληνα  οδηγόν  και  ένα  Βρεταννόν  υπαξιωματικόν,  οι  οποίοι  ενίσχυσαν  τους  προηγούμενους,  επίσης  δε  ερρίφθησαν  εις  αυτούς  σημαντικαί  ποσότητες  εφοδίων,  εκρηκτικών  κ.λ.π.  Επέτυχον  να  έλθουν  εις  επαφήν  με  μια  ομάδαν  ανταρτών  των  οποίων  ηγείτο  ο  Συνταγματάρχης  Ζέρβας.  Οι  στόχοι  των  ήσαν  αι  τρείς  βασικαί  γέφυραι  της  σιδηροδρομικής  γραμμής  Θεσσαλονίκης-  Αθηνών.  Αυταί  είναι:  1)  Γοργοπόταμος  2)  Επίστηλος  γέφυρα  Ασωπού  3)  Παπαδιά.  Ήτο  γνωστόν  ότι  αι  τρείς  αυταί  γέφυραι  εφυλλάσσοντο  από  ιταλικά  και  γερμανικά  στρατεύματα  και  ότι  όλα  τα  γειτονικά  υψώματα  εφρουρούντο.  Επί  πλέον  επιστεύετο  ότι  υπήρχε  τηλεφωνική  επικοινωνία  μεταξύ  των  στρατευμάτων  εις  εκάστην  γέφυραν.  Διατηρούμεν,  φυσικά,  αποσπασματικήν  επικοινωνίαν  μέσω  ασυρμάτου  με  την  ομάδα  και  έχομεν  ήδη  λάβει  την  εξαιρετικήν  είδησιν,  ότι  ο  πρώτος  των  στόχων  επετεύχθη.  Ως  αποτέλεσμα  μιας  πενταώρου  ενεργείας  κατά  την  διάρκεια  της  νυκτός  της  24ης  προς  την  25ην  Νοεμβρίου,  κατά  την  οποίαν  υπήρξαν  πολλαί  απώλειαι,  η  ομάς  επιτυχώς  κατέστρεψε  το  μήκους  ενεννήκοντα  ποδών  κεντρικόν  τόξον  της  επιστήλου  γέφυρας  του  Γοργοποτάμου.  Επίσης  επέτυχον  να  εκτροχιάσουν  εν  ιταλικόν  τραίνον  μεταφέρον  καύσιμα.  Υπολογίζεται  ότι  αυτή  θα  αποκόψη  όλας  τας  σιδηροδρομικάς  μεταφοράς  προς  Νότιον  Ελλάδα  μιαν  περίοδον  τεσσάρων  η  εξ  μηνών.  Πληροφορούμεθα  από  ανθρώπους  μας  εις  το  Κάϊρον  ότι οι  επικεφαλής  των  δυνάμεων,  μετά  την  επείγουσαν  έκκλησιν  των  οποίων  εσχεδιάσθησαν  αυταί  αι  επιχειρήσεις,  είναι  κατενθουσιασμένοι  με  αυτή  την  επιτυχίαν,  ειδικότερον  κατά  την  στιγμήν  όπου  ενισχύσεις  του  Άξονος  αποστέλλονται  εσπευσμένως  εις  την  Κρήτην  και  Νότιον  Ελλάδα.  Επί  πλέον,  φυσικά,  αι  δυνάμεις  του  Άξονος  βασίζονται  εις  τας  σιδηροδρομικάς  μεταφοράς,  δεδομένων  των  ελλείψεων  των  εις  κατάλληλα  σκάφη  και  του  ευπρόσβλητου  των  σκαφών  εις  το  Αιγαίον  και  Ιόνιον  πέλαγος.  Έχομεν  σχεδιάσει  ένα  αριθμόν άλλων  σημαντικών  επιχειρήσεων,  αι  οποίαι,  είμεθα  πεπεισμένοι  ότι  θα  πραγματοποιηθούν  επιτυχώς  εντός  του  τρέχοντος  έτους.  Γνωρίζω  ότι  θα  θεωρήσετε  αυτό  ως  εξαιρετικώς  απόρρητον.  Ευπειθώς  υμέτερος   J.  S.  Pearson».  ( Εμμ.  Τσουδερού  «Ιστορικό  Αρχείο   1941- 1944  τ.  Β’»). Και  ενώ  φαίνεται  ότι  η  ελληνική  κυβέρνηση  του  Καίρου  δεν  είχε  την  παραμικρή  ιδέα  για  αυτή  την  επιχείρηση,  αυτό  δεν  εμπόδισε  τον  Παναγιώτη  Κανελλόπουλο  να  γράψει  στο  ημερολόγιό  του  στις  14  Δεκ.  του  1942: «Μονάχα  τώρα  μπορώ  να  σημειώσω  σε  χαρτί, ότι  η   καταστροφή  της  γέφυρας  του   Γοργοποτάμου  είχε  αποφασιστεί  από  μας  εδώ».  Ο  ΕΛΑΣίτης  καπετάν    Λάμπρος,  ( Σπύρος  Μπέκιος),  που  συμμετείχε  στο  σαμποτάζ  αναφέρει,  πως  ούτε  ο  Άρης  υπήρξε  άβουλος  ούτε  ο  ΕΛΑΣ  δεν  ήθελε  να  γίνει  η  επιχείρηση,  αλλά  σύρθηκε  σ’  αυτή.  Δεν  μας  εξηγεί  όμως  γιατί  ο  ΕΛΑΣ  δεν  συμμετείχε  στο  δεύτερο  σαμποτάζ  της   γέφυρας  του  Ασωπού,  τον  Ιούνιο  του  1943  και  γιατί  δεν  επέτρεψε  την  συνδρομή  του  ΕΔΕΣ  σ’  αυτή  την  επιχείρηση:   « Κατόπιν  τούτου  ο  Έντυ  τους  είπε  ευθέως  ότι  επειδή  η  χρησιμοποίηση  ανταρτών  άλλης  οργανώσεως,  π.χ  του  ΕΔΕΣ,  δεν  ήταν   δυνατή  σ’  εκείνη  την  περιοχή  δεδομένου  ότι  ο  ΕΛΑΣ  δεν  επέτρεπε  την  είσοδό  τους  ούτε  για  μια  σημαντική  συμμαχική  επιχείρηση  όπως  αυτή,  θα  επιχειρούσε  να  την  εκτελέσει  με  βρετανικό  προσωπικό  χωρίς  ανταρτική  βοήθεια.»  ( «Ο Εφιάλτης  της  Εθνικής  Αντίστασης»  τομ.Β’   Θ.  Μαρίνος  σελ.  106). « Όταν  όμως  επτά  μήνες  αργότερα,  ζητήθηκε  να  γίνει  επίθεση  και   κατά  της  γέφυρας  του  Ασωπού,  δεν  υπήρχε  δυνατότητα  να  δοθεί  βοήθεια  από  άλλους  αντάρτες  εκτός  από  τον  ΕΛΑΣ.  Κι  αυτό  επειδή  ο  Ζέρβας  βρισκόταν  και  πάλι  εκατό  μίλια  μακριά    Μια  και  δεν  υπήρχε  αυτή  τη  φορά  ο  κίνδυνος  να  του  κλέψει οποιοσδήποτε  άλλος  τη  δόξα,  το  ΕΑΜ- ΕΛΑΣ  αρνήθηκε  να  αναλάβει  την  επιχείρηση.  Την  ανέλαβε  μια  ομάδα  από  έξι  Βρετανούς  και  είχε  την  ίδια  επιτυχία  με  την  προηγούμενη…» ( Γουντχάουζ   σελ.  217).  Ο  καπετάν  Λάμπρος  αποφεύγει  να  εξηγήσει  επίσης,  τον  λόγο  για  τον  οποίο    το  ΚΚΕ  κάλεσε  στην  Αθήνα  τον  Φεβρουάριο  του  ’43,  σε  απολογία   τον  Άρη,  θέλοντας  να  τον  αντικαταστήσει  γιατί  παράκουσε  τις  εντολές  του  Κόμματος.  Και  όταν  αυτό  δεν  έγινε  κατορθωτό,  τέθηκε  υπό  εποπτεία:  [ Ένα  σοβαρό  ρήγμα  στις  διασυνδέσεις  αυτές  έγινε  με  την  αυτόβουλη  ( χωρίς  την  εντολή  του  ΚΚΕ)  συμμετοχή  του  Άρη  Βελουχιώτη  στην  επιχείρηση  για  την  ανατίναξη  της  γέφυρας του  Γοργοποτάμου  ( Νοε.  1942).  Ο  Άρης  επέσυρε  την  οργή  του  Κόμματος,  κλήθηκε  στην  Αθήνα  για  ν’  απολογηθεί  και  έπεσε  σε  δυσμένεια .  Έκτοτε  οι  Σαμαρινιώτης  και  Τάσος  Λευτεριάς  ήσαν  τα  εντεταλμένα  όργανα  του  ΚΚΕ  που  έπρεπε  να  παρακολουθούν  και  επιβλέπουν  όλες  τις  κινήσεις  του  Άρη…]  ( Τα  χρόνια  της  κρίσης  1942-1945  Κων.  Κόκκινου  εκδ.  Σιδέρης  σελ  65).  Την  ίδια  άποψη,  ότι  δηλαδή  το  ΚΚΕ  επεδίωκε  την  αποτυχία  της  επιχείρησης,  έχει  και  ο  Σύλλογος Επαναπατρισθέντων  εκ  του  Παραπετάσματος,   στο  βιβλίο,   « Βίβλος  Εθνοπροδοσίας»,  στη  σελίδα  11  γράφει: « Oύτε  και την ανατίναξιν  της γεφύρας  του  Γοργοποτάμου  από  αντάρτας  του  Ζέρβα  και  Βρεταννούς  σαμποτέρ  ενέκρινε  το  ΚΚΕ, παρά  το  γεγονός  ότι  υπεχρεώθη  και  ο  Άρης  Βελουχιώτης  να  διαθέση,  εις  υποστήριξιν  του  εγχειρήματος,  μιαν  από τας ομάδας  του. Αντιθέτως  υπετιμήθη  ο  Άρης  δια  την  συμμετοχήν  του  εις  την  ανατίναξιν  του  Γοργοποτάμου.  Μόνον  όταν  η  Μόσχα  πάλιν  ανεφέρθη  και  εις  το  γεγονός  αυτό,  το  ΚΚΕ  ήρχισε  καπηλευόμενον  το  ηρωικόν  κατόρθωμα».  Την  άποψη  του  ΚΚΕ  για  το  αντάρτικο  και  τα  σαμποτάζ, αποκαλύπτει  ο  Γιάννης  Πετσόπουλος,  ένα  από  τα  παλαιά  στελέχη  του  ΚΚΕ,  στο  βιβλίο  του,  «Τα  πραγματικά  αίτια  της  διαγραφής  μου  από  το  ΚΚΕ»  και  στη  σελ.  37,  γράφει:  […εμείς  δημιουργήσαμε  «ΤΟ  ΜΕΓΑΛΟ  ΚΥΜΑ»,  που  στο  τέλος  συνεπήρε  και  τη  σημερινή  ηγεσία,  που  όχι  μονάχα  στην  αρχή  κλωτσούσε,  μα  και  κατάγγελνε  το  αντάρτικο  για  τυχοδιωκτισμό  και  τα  σαμποτάζ  για  προβοκάτσια.]  Η  ηγεσία  του  ΚΚΕ  αποκήρυξε  και  αυτή  την    ενέργεια  Εθνικής  Αντίστασης,  όπως  καταδίκασε,  επίσης,  την  ανατίναξη,  πριν  από  δύο  μήνες,  του  κτιρίου όπου  στεγαζόταν   η  φιλογερμανική   ΕΣΠΟ  (Εθνική  Σοσιαλιστική  Πολιτική  Οργάνωσις),  από  πατριώτες  της   ΠΕΑΝ  ( Πανελλήνιος  Ένωσις  Αγωνιζόμενων  Νέων),  χαρακτηρίζοντας  την  ενέργεια  εκείνη  ως  « βρωμερή  πράξη  συνειδητών  εχθρών  του  Έθνους»!  Ενώ  η  Κομμουνιστική  Οργάνωση  Αθήνας,  με  προκήρυξή  της  το  Σεπτέμβριο  του  1942,  κατήγγειλε  ότι  «η  ανατίναξη  της  ΕΣΠΟ  είναι  προβοκάτσια,  που  είχε  σαν  συνέπεια  άσκοπα   θύματα».  Αλλά  όταν  το  ραδιόφωνο  της  Μόσχας  χαρακτήρισε    σαν  μια  από  τις  πιο  χαρακτηριστικές  πράξεις  αντίστασης  κατά  της  κατοχής,  το  ΚΚΕ  βγήκε  να  διορθώσει  την  άποψή  του  επιρρίπτοντας  ευθύνες  στον                   « γκεσταπίτη  Καρβούνη», ( στέλεχος  του  ΚΚΕ,  που  έγραψε  μέσα  σε  ένα  βράδυ  τον                 «παιάνα»,  «στ’  άρματα  στ’ άρματα  εμπρός  στον  αγώνα»  ). Για  τη  στρατιωτική  σημασία  που  είχε  η  ανατίναξη  της  γέφυρας  του  Γοργοποτάμου,  έχουν  γραφτεί  πολλά. Αξιοπρόσεκτη  είναι  η  αναφορά  του  Χέρμαν  Νωιχμπάχερ,  ειδικού  εντεταλμένου  για  οικονομικά  και  χρηματικά  ζητήματα  στην  Ελλάδα,  προς  το  γερμανό  υπουργό  Εξωτερικών  Ρίμπεντροπ,  με  ημερομηνία  2  Δεκ.  1942:  [ Η  επιχειρησιακή  βάση                               « Ελλάδα»  ήταν  ως  την  αλλαγή  της  κατάστασης  στην  Αφρική  ουσιαστικά  ένα  προγεφύρωμα  για  τον  ανεφοδιασμό  της  Κρήτης  και  της  Βόρειας  Αφρικής…  Οι  συνέπειες  της  ανατίναξης  της  γέφυρας  του  Γοργοποτάμου  είναι  πάρα  πολύ  σοβαρές.  Επανάληψη  τέτοιων  πληγμάτων  θα  θέσουν  υπό  αμφισβήτηση  την  αντοχή  ολόκληρης  της  επιχειρησιακής  βάσης,  συμπεριλαμβανομένης  και της  Κρήτης].( «Η  Ελλάδα  κάτω  από  τον  αγκυλωτό  σταυρό»  Μάρτιν  Ζέκεντορφ  εκδ.  Σ.Ε,  σελ. 154, 155).  Έχει  πλέον,  αποδειχθεί ιστορικώς,  ότι  η  συμβολή  της  ανατίναξης    της  γέφυρας  του  Γοργοποτάμου,  στη  μάχη  του  Ελ  Αλαμέιν  ( 23  Οκτωβρίου- 3 Νοεμβρίου  1942)  ήταν  από  στρατιωτική  άποψη,  μηδενική,  όπως  φαίνεται  και  από  τη  στιχομυθία  την  οποία  είχε  ο  Κρις  Γουντχάουζ  με  το  διοικητή  της  8ης  Βρετανικής  Στρατιάς,  Μοντγκόμερυ,  όπως  περιγράφεται  στο  βιβλίο  του  «Κάτι  κάναμε  κι  εμείς»: « Ύστερα  από  χρόνια  ο  Στρατάρχης  Μοντγκόμερυ  ρωτήθηκε  αν  η  Επιχείρηση  Γοργοπόταμος  είχε συμβάλει  κατά  τι  στη  νίκη  του. Απήντησε  πως  δεν  είχε  ακούσει  ποτέ  γι  αυτήν»!  Και  ο  Γουντχάουζ  συνεχίζει:  «  Αν  η  επιχείρηση  Χάρλινγκ  είχε  επιτύχει  έξι  εβδομάδες  νωρίτερα,  ακόμη και  ο  Μοντγκόμερυ  θα  μπορούσε  να  είχε  ακούσει  γι  αυτήν».                         ( Αντωνακέας  σελ.  121).  Αλλά  και  ο  Χάγκεν  Φλάισερ,  Γερμανός  ιστορικός  και  καθηγητής  Πανεπιστημίου,  αμφισβητεί  τεκμηριωμένα  τους  ισχυρισμούς  που  έχουν  διατυπωθεί  ότι  η  ανατίναξη  της  γέφυρας  παρέλυσε  τον  εφοδιασμό  του  Ρόμελ  στη  βόρειο  Αφρική:  [Σχεδόν  σε  κάθε  σχετικό  βιβλίο  συναντά  κανείς  τον  στερεότυπο  ισχυρισμό,  ότι  η  ανατίναξη  της  γέφυρας  του  Γοργοπόταμου  παρέλυσε  την  κύρια  γραμμή  εφοδιασμού  του  Ρόμμελ  για  έξι  αποφασιστικές  εβδομάδες,  ή  μάλιστα  ότι  σταμάτησε  τον  ίδιο  στην  « πορεία  του  για  την  Αλεξάνδρεια»!.  Στην  πραγματικότητα,  η  προέλαση  του  Ρόμμελ  είχε  καθηλωθεί  μήνες  ενωρίτερα.  Στις  25. 11  η  συμμαχική  αντεπίθεση  έχει  επιτύχει  την  ανάκτηση  ολόκληρης  της  Κυρηναϊκής,  το  Αφρικα  Κορ.  του  Ρόμμελ  έχει  εκτοπισθεί  ως  την  Ελ.  Αγκάιλα,  τόσο  μακριά  δυτικά  ώστε  ο  εφοδιασμός  μέσω  Ελλάδας  δεν  παίζει  πλέον  ρόλο.  Ο  ίδιος  ο  Χίτλερ  εκφράζει, τη  λύπη  του  για  το  «πόσο  δυσάρεστη»  ήταν  η  ανατίναξη  της  γέφυρας,  αλλά  μόνο  σε  ο,τι  αφορούσε  τον  εφοδιασμό  των  στρατευμάτων  στην  Ελλάδα.}   ( «Στέμμα  και  Σβάστικα»  τομ.   1  Χάγκεν  Φλάισερ  εκδ.  Παπαζήση  σελ.  236).  Μπορεί  η  συμβολή  της  ανατίναξης  της  γέφυρας  του  Γοργοποτάμου,  από  στρατιωτικής  άποψης  να  ήταν  μηδενική,  είχε  όμως  θετικές  επιπτώσεις  στα  αντιστασιακά  κινήματα.  Τον  Οκτώβριο  του  1995,  ο  αρχηγός  της  Βρετανικής  Στρατιωτικής  Αποστολής,  στην  Ελλάδα  κατά  την  κατοχή,  Ταξίαρχος  Έντυ  Μάγιερς,  δίνει  μια  συνέντευξη  στο  περιοδικό  «Οικονομικός  Ταχυδρόμος» ( τεύχος  43,  σελ.  145,  146)  και  αποκαλύπτει  ότι  όλα  όσα  γράφονται  μετά  την  απελευθέρωση,  απεικονίζουν  αποκλειστικά  τα  συμβάντα,  με  βάση  τη  διαστρεβλωμένη  άποψη  των  κομμουνιστών.  Σε  ερώτηση  του  δημοσιογράφου,  γιατί  η  Βρετανική  κυβέρνηση  μεροληπτούσε  υπέρ  των  Κομμουνιστών  και  έδινε  μεγαλύτερη  στρατιωτική  βοήθεια  στο  ΕΑΜ  σε  βάρος  άλλων  αντιστασιακών  οργανώσεων, μολονότι  πολλοί  συγγραφείς  της  Αριστεράς  το  αμφισβητούν,  ο  Μάγιερς  απάντησε  ως  εξής:  «  Ο  σταθερός  σκοπός  μου,  από  στρατιωτικής  άπόψεως  ήταν  να  αποκτήσω  τη  μεγαλύτερη  δυνατή  συνδρομή  από  τις  διάφορες  αντιστασιακές  οργανώσεις,  για  την  πολεμική  προσπάθεια  των  συμμάχων…  Και  την  Άνοιξη  του 1943  η  οργάνωση  του  ΕΛΑΣ  κυριαρχούσε  και  ήταν  σχεδόν  παντοδύναμη  στην  Ανατολική  Ελλάδα.  Γι’  αυτό  είχε  σημασία  για  τους  Βρεταννούς  η  υποστήριξή  τους  και  γι’  αυτό  θεωρούσα  αναγκαίο  να  έχω  καλές  σχέσεις  μαζί  τους  και  να  τους  παρέχω  στρατιωτική  βοήθεια  στο  μέτρο  που  την  χρειάζονταν  και  υπό  τον  όρον  ότι  θα  υπάκουαν  και  θα  έπαυαν  να  αφοπλίζουν  αντίπαλες  αντιστασιακές  ομάδες.»

Οι  Γερμανοί  γνώριζαν  για  το  επικείμενο  σαμποτάζ

Υπόθεση  Μέρτεν.  εδώ  και  εδώ

Στις  17  και  19  Σεπτεμβρίου  1960,  ο  Μέρτεν,  Γερμανός  Κατοχικός  Σύμβουλος  της  Στρατιωτικής  Διοίκησης  Μακεδονίας  και  Αιγαίου, παραχωρεί  μια  συνέντευξη  στην  εφημερίδα  του  Αμβούργου  (Hamburger  Echo)  και  συγκλονίζει  την  ελληνική  πολιτική  σκηνή.  Στη  συνέντευξη  αυτή,  ο  Μαξ  Μέρτεν  αποκαλύπτει,  ότι  μέλη  της  ελληνικής  κυβέρνησης  υπήρξαν  συνεργάτες  των  κατοχικών  δυνάμεων,  παρέχοντας χρήσιμες  πληροφορίες  για  τις  οποίες  πληρώνονταν  από  τις  κατασχεμένες  εβραϊκές  περιουσίες.  Κατονομάζει  μεταξύ  άλλων  και τη  Δοξούλα  Λεοντίδου,  μετέπειτα  σύζυγο  του  υπουργού  εσωτερικών  και  στενού  συνεργάτη  του  Κων.  Καραμανλή, Δημητρίου  Μακρή,  η  οποία  εργαζόταν  στη  γερμανική  διοίκηση  Θεσσαλονίκης  ως  γραμματέας.  Η  17χρονη  Δοξούλα  Λεοντίδου,  ήταν  αυτή  που  αποκάλυψε   στον    Μέρτεν   ότι  υπάρχει  σχέδιο  για  την  ανατίναξη  της  γέφυρας  του  Γοργοποτάμου. Η  πληροφορία  αυτή  όμως,  θεωρήθηκε  ψεύτικη  και  δεν  αξιοποιήθηκε.  ( Μέρος  του  δημοσιεύματος,  από την   εφημερίδα  ΤΑ  ΝΕΑ  στις  29  Σεπτεμβρίου  1960):  […Άλλωστε,  κύριε  στρατιωτικέ  σύμβουλε,  μεθαύριον  πρόκειται  να  ανατιναχθή  η  γέφυρα  του  Γοργοποτάμου»,  λέει  η  νεαρά  δεσποινίς,  η  οποία  εργάζεται  από  μερικών  ημερών  εις  τα  γραφεία  του  Μέρτεν.  «  Η  γέφυρα  του  Γοργοποτάμου».  Ο  Μέρτεν  ανεπήδησε.  Εάν  η  γέφυρα  αυτή  ανατιναχθή,  απειλείται  σοβαρώς  ο  ανεφοδιασμός  της  Θεσσαλονίκης.  « Πόθεν  γνωρίζεται  τούτο;»  ερωτά.  Η  νεαρά  δεσποινίς  χαμογελά.                                                    
«Ακούονται  μερικά»,  λέγει.  Όμως  ο  Μέρτεν  είναι  ήδη  εκτός  του  δωματίου   και  κατεβαίνει  πηδώντας  τις  σκάλες  μέχρι  των  γραφείων  του  διοικητού  Θεσσαλονίκης-  Αιγαίου  στρατηγού  φον  Κρένσκυ.  Αναφέρει  ό,τι  προ  ολίγου  ήκουσε. Ο  στρατηγός  δεν  δίδει  σημασίαν.  « Ψευδής  συναγερμός,  Μέρτεν» ,  λέγει.  Όχι  δεν  είναι  ψευδής  συναγερμός.  Η  Δοξούλα  Λεοντίδου  του  έχει  δώσει  μερικάς  πολυτίμους  πληροφορίας.  Ο  Κρένσκυ  υψώνει  τους  ώμους.  « Καλά  λοιπόν,  θα  στείλω  εκεί  μερικούς  στρατιώτας.  Δεν  πιστεύω  όμως  εις  την  ανατίναξιν». Ο  Κρένσκυ  ηπατάτο.  Ακριβώς  κατά  την  υποδειχθείσαν  ώραν  η  γέφυρα  ανετινάσσετο  υπό  τα  όμματα  των  φυλασσόντων  αυτήν  στρατιωτών…].


Η  ιστορία πίσω  από  συγκεκριμένη  σειρά  γραμματοσήμων,  για  το  Γοργοπόταμο,  που  θεωρείται  μοναδική. εδώ.