του Σωτήρη Χατζάκη
Τούτη την κρίσιμη ώρα, καθώς μαχόμαστε σε
συνθήκες εξωτερικότητας αναζητώντας ο ένας στον άλλον τον σύμμαχο -
εχθρό που θα αιτιολογήσει τη συλλογική παθογένεια, ίσως να ήρθε η ώρα
της αναγκαίας στροφής προς την εσωτερικότητα, προς την ενδοχώρα των
ανθρώπων. Εκεί η Ελλάδα στέκει άδεια σαν εκκλησιά τη νύχτα, απλώνεται
έρημη με σκοτεινιασμένα οπωροφόρα και με λάδι πικρό στα καντήλια των
υπάρξεων. Σ’αυτά τα κεράκια που τρόμαξαν απ’ τους ανέμους της ιστορίας,
σ’αυτές τις σβηστές ψυχές ταιριάζουν τα παρακάτω λόγια, δώρα αγάπης και
στοργής που παραδίδουν σε όλους μας οι αγγελιαφόροι της συμφοράς και του
συλλογικού δράματος:- Να είμαστε διαθέσιμοι. Αυτό δεν διδάσκεται, είναι έμφυτο, μοιάζει με αναιτιολόγητο σπασμό στο σώμα σου όταν πονά ο άλλος. Η διαθεσιμότητα είναι ένα παράθυρο ανοιχτό στη βουή του δρόμου, εκεί που δοκιμάζονται οι ζωές των ανθρώπων.
- Να εφημερεύουμε, να είμαστε ανοιχτοί. Αυτό απαιτεί γερό νευρικό σύστημα. Εκπαιδεύσου
- Να παρηγορούμε. Η παρηγορία είναι βάλσαμο στην πληγή του άλλου. Όμως, για να το κάνουμε αυτό πρέπει…
- να αναγνωρίσουμε το τραύμα. Αυτό το κοινό μαύρο στόμιο που
έχει ο καθένας μας στα σπλάχνα, το ίδιο ακριβώς, από τόσο διαφορετικές αιτίες. Με την αναγνώριση του τραύματος αληθοποιείται η ύπαρξη και η οδοιπορία μας βρίσκει τα βάσανα των πολλών.
- Το γέλιο μας να ψάχνει το γέλιο των πολλών. Το δάκρυ μας να τρέχει με τα δάκρυα των άλλων. Τότε θα μας δοθεί…
- το χάρισμα των δακρύων. Κλαις, με ένα μυστικό τρόπο βγαίνεις νικητής από την προσωπική σου παθολογία και είσαι εσύ ομολογητής της ανθρώπινης περιπέτειας. Μαρτυρείς σα να ήσουν εκεί, αφηγητής των γεγονότων, όμως -κυρίως αυτό - μαρτυρείς πονώντας.
- Να ξοδευόμαστε υπέρ κάποιου ή για κάτι, ό,τι και αν είναι αυτό: αγάπη, πατρίδα, παιδί, ιδέα. Δες, ξοδεύεσαι, αραιώνεις, χάνεις την πυκνότητα της ύλης σου, γίνεται ελαφρύς και διάφανος. Γίνεσαι…
- δρόμος για να περνούν οι άλλοι. Είσαι πια πέρασμα. Δεν είσαι ιδέα που παγώνει, γίνεται σύστημα και εγκλωβίζει. Είσαι κάτι πριν από την ιδέα. Είσαι αυτό το πρώτο αεράκι της αμφιβολίας και της επανάστασης, μια ευωδιά που αναδύεται από τις ρωγμές των κωμικών ανθρώπινων σχηματισμών.
- Και τότε απενεργοποιείται ο νους σου και λειτουργούν τα σπλάχνα σου, τα πέλματά σου. Τι παράξενο… αν και αραιός, γίνεσαι πιο ζωικός, χοϊκός, πρωτόγονος. Ανακαλύπτεις τα αρχέγονα υγρά, ακούς τις μυστικές τελετές, νοιώθεις τους μαγικοθρησκευτικούς κύκλους. Δεν βλέπεις πια τις εποχές στο ημερολόγιο, το σώμα σου είναι οι εποχές. Μυείσαι στα περάσματα όπως τα «γίδια και οι μαϊμούδες».
- Και νοιώθουμε την αρμονία. Δεν προστατεύουμε τη φύση, είμαστε η φύση. Έτσι πάνοπλοι, με τη σύζευξη των νερών και των φεγγαριών, των άστρων και των ορυκτών βγαίνουμε στην εξωτερικότητα. Όμως μας λείπει το κυριότερο: ο άλλος, αυτός που θα μας συμπληρώσει. Μαζί του είμαστε όλα, μόνοι μας θα χάσουμε ό,τι κερδίσαμε μέχρι τώρα. Δεν είμαστε διαφωτιστές, συνοδοιπόροι είμαστε. Όλοι μαζί ταξιδεύουμε μέσα στο τυφλό και ζαλισμένο κοινωνικό κήτος. Δαίμονες μας περιβάλλουν: του φόβου, της παραίτησης, της μελαγχολίας. Αυτό είναι η κρίση θα μας πουν, ιδού οι οικονομικές και πολιτικές αιτίες. Να, οι αναλύσεις. Μιλάμε για πτώση, σύμφωνοι. Όμως πού πρωτογλυστρίσαμε εμείς οι ηττημένοι; Μήπως σ’ ένα ξέφτι λησμονιάς που έπεσε από το φτερωτό μνήμα του Νίκου Γκάτσου;
*Ο Σωτήρης Χατζάκης είναι Καλλιτεχνικός Διευθυντής του ΚΘΒΕ. Με την ιδιότητα του ηθοποιού και του σκηνοθέτη έχει υπογράψει 100 παραστάσεις σε κρατικά και ιδιωτικά θέατρα της Ελλάδας. Ως καλλιτεχνικός διευθυντής διηύθυνε τα θέατρα Καισαριανής, ΔΗΠΕΘΕ Σερρών και Πολιτεία. Διετέλεσε αναπληρωτής Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου. Έχει παρουσιάσει δουλειά του στην Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως επίσης και έξι φορές στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου. Δίδαξε σε προγράμματα του Υπουργείου Πολιτισμού, στο Κέντρο Δελφών, στην Πειραματική σκηνή, στη θερινή Ακαδημία και τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πάτρας, στο Τμήμα Θεάτρου του ΑΠΘ και στη Δραματική Σχολή του ΚΘΒΕ. Έχει διασκευάσει για το θέατρο τα κείμενα: 'Η Φόνισσα' του Α. Παπαδιαμάντη (Ιανός, 2004), 'Η νύχτα του Τράγου' (Ιανός 2005), 'Του νεκρού αδελφού' (Ιανός, 2006), 'Ο τελευταίος πειρασμός' του Ν. Καζαντζάκη, Ο ιερός γάμος και 'Η πάπισσα Ιωάννα' του Ε. Ροΐδη (Ιανός, 2008). Έχει γράψει τα έργα 'Ο μάγος και η πρόβα', 'Το τραγούδι του αιώνα' και δέκα βιβλία με παραμύθια από τις εκδόσεις Κριτική και Στάχυ. Στην τηλεόραση εργάζεται σπάνια. Πρόσφατη εμφάνισή του το '10' του Καραγάτση στον Alpha. Είναι Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος από το καλοκαίρι του 2009.
