Σταμάτης Αντ. Μήτσας του Γιάννη Μ. Σπετσιώτη

Σταμάτης Αντ. Μήτσας

του Γιάννη Μ. Σπετσιώτη

Σύντομο βιογραφικό σημείωμα

Ο Σταμάτης Αντ. Μήτσας γεννήθηκε στην Ερμιόνη το 1857. Ήταν το πρώτο από τα πέντε παιδιά, τέσσερα αγόρια (Σταμάτης, Δημοσθένης, Αθανάσιος, Κωνσταντίνος) κι ένα κορίτσι (Μαργαρίτα), του Αντώνη Στ. Μήτσα. Από μικρός διδάχθηκε την ένδοξη ιστορία της οικογένειάς του, γαλουχήθηκε με τις αρχές της και ανατράφηκε με τις αναλλοίωτες κληρονομικές αρετές της.

Ακολούθησε το στρατιωτικό επάγγελμα και το 1875 όντας τριτοετής εύελπις αφήνει τα θρανία της Σχολής, λιποτακτεί και έρχεται να αγωνιστεί στο πλευρό του πατέρα του, που συμμετείχε στη Θεσσαλική επανάσταση. Ο Τύπος εκείνης της εποχής και αργότερα οι ιστορικοί που κατέγραψαν και σχολίασαν τα πολεμικά γεγονότα και τις μάχες που δόθηκαν στα Θεσσαλικά πεδία εξυμνούν την ανδρεία και την προσφορά του 20χρονου εύελπι.

Το 1897, λοχαγός ήδη, παίρνει μέρος στο φοβερό μα άτυχο Ελληνοτουρκικό πόλεμο, ως Διοικητής της 1^ης ορειβατικής πυροβολαρχίας του 2^ου Συντάγματος Πυροβολικού (Στρατού Θεσσαλίας).

Οι μάχες που δίνει στο Γρίμποβο, το Βελεστίνο, τον Δομοκό, το Μάτι, τα Πέντε Πηγάδια είναι φονικές. Η ευστοχία, όμως, και η ακρίβεια των κανονιών της πυροβολαρχίας του Σταμάτη Μήτσα κάτω από τις αντίξοες καιρικές συνθήκες και τις δυσμενείς καταστάσεις του εδάφους θερίζουν τις αντίπαλες δυνάμεις! Οι εφημερίδες των Αθηνών που μεταφέρουν τις ειδήσεις του πολέμου, εγκωμιάζουν τον γενναίο και συνετό αξιωματικό. Ο ποιητής Γεώργιος Σουρής τού αφιέρωσε τιμητικό ποίημα.¹

ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΜΗΤΣΑΣ

Του κανονιού του τη φωνή

την τρόμαξαν οι μάχες

και των Φερών εσείστηκαν

τραγουδημένες ράχες,

την ώρα την αξέχαστη,

την καθεμιά του μπάλα

νεκρή στο χώμα σώριαζε

των Τούρκων την καβάλα.

Συ που τον κοίταξες κι αλλού

και μες στην γη του Ρήγα

να πολεμά μερόνυχτα,

συ μάννα, γλυκοφίλησε

το τιμημένο το παιδί,

που ξέρει λόγια λίγα

και μόνο με του κανονιού

το στόμα παραμίλησε.

Μετά τον πόλεμο ο Σταμάτης Μήτσας επέστρεψε στην Αθήνα. Ο κόσμος τον περίμενε με λαχτάρα και κοντά στο Δαφνί του επεφύλαξε θερμότατη υποδοχή ραίνοντας με άνθη τον ίδιο, τους στρατιώτες, τα άλογα και τα κανόνια.

Ο Σταμάτης Μήτσας έδωσε το παρόν, 55 ετών πλέον και στους Βαλκανικούς πολέμους του 1912 - 1913 Αντισυνταγματάρχης όντας του Ελληνικού Στρατού. Το όνομά του, όπως είδαμε, συνδέθηκε με την κατάληψη του Μετσόβου και μέχρι σήμερα οι κάτοικοί του θυμούνται τον απελευθερωτή της πόλης τους. Μετά τους πολέμους τοποθετήθηκε φρούραρχος Ιωαννίνων και στις 13 Δεκεμβρίου 1916 αποστρατεύτηκε με τον βαθμό του Υποστρατήγου. Θεωρήθηκε από τους «λογίους» αξιωματικούς, μιλούσε τη Γαλλική γλώσσα και τιμήθηκε με τον «Χρυσούν Σταυρόν του Σωτήρος» και το «Μετάλλιον Ελληνοβουλγαρικού Πολέμου» για την πολυετή και γενναία προσφορά του στην Πατρίδα.

Ο Σταμάτης Μήτσας, συνεχίζοντας την οικογενειακή παράδοση, συμμετείχε και στην πολιτική ζωή της χώρας. Πέτυχε μάλιστα να εκλεγεί δύο φορές βουλευτής Ερμιονίδας: α)3 Μαΐου 1892 - 20 Φεβρουαρίου 1895 και β) 27 Νοεμβρίου 1902 - 22 Δεκεμβρίου 1904.

Παντρεύτηκε την Άννα Τομαροπούλου (1868-1906) από την Καλαμάτα και απέκτησαν 5 κορίτσια.² Ίσως ο Σταμάτης Μήτσας, ως αξιωματικός που ήταν, να επιθυμούσε να αποκτήσει ένα αγόρι που θα συνέχιζε την παράδοση της οικογένειας, πράγμα που δεν έγινε. Ωστόσο, αισθανόταν πολύ περήφανος για τις θυγατέρες του και τις καμάρωνε, όταν καβάλα πάνω στ’ άλογα τις πήγαινε βόλτα στο Φάληρο.³

Ο Σταμάτης Μήτσας⁴ παραβρέθηκε στην πόλη μας προσκαλεσμένος της Δημοτικής Κοινότητας στις λαμπρές τελετές για την εκατονταετηρίδα της ανεξαρτησίας του Ελληνικού Κράτους και τα αποκαλυπτήρια του Ηρώου των πεσόντων το Σάββατο, 8 Νοεμβρίου 1930.

Στις 2 Σεπτεμβρίου 1933 ημέρα Σάββατο ο άνθρωπος που αψήφησε τόσους κινδύνους και έδωσε τόσες μάχες στη ζωή του, έκλεισε ήρεμα τα μάτια του σε ηλικία 76 χρόνων στην Αθήνα ανάμεσα στα απαρηγόρητα παιδιά του. Η εξόδια ακολουθία τελέσθηκε την επομένη, στον Ι.Ν. της Μητρόπολης χοροστατούντος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσοστόμου. Σ’ αυτή παραβρέθηκαν ο Υφυπουργός Σαγιάς, εκπροσωπώντας τον Πρωθυπουργό Παναγή Τσαλδάρη, ο Αντιπρόεδρος της Βουλής Αθηνογένης, ο Υπουργός Στρατιωτικών Κονδύλης, ο Υπουργός Εσωτερικών Μουντζουρίδης, ο Δήμαρχος Αθηναίων Σπύρος Μερκούρης,⁵ γερουσιαστές, βουλευτές, αξιωματικοί και πλήθος κόσμου.

Κατά τη νεκρώσιμη ακολουθία επικήδειους λόγους εκφώνησαν εκ μέρους του Στρατού ο Υπουργός Κονδύλης, της Βουλής ο αντιπρόεδρος Αθηνογένης, του Δήμου Αθηναίων ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Παπαγεωργίου και από την ιδιαίτερη πατρίδα του, την Ερμιόνη, ο βουλευτής Ερμιονίδας Ιωάννης Μάλλωσης.

Όλοι οι ομιλητές τόνισαν την προσφορά του νεκρού προς την πατρίδα και εγκωμίασαν την ανδρεία και τη σεμνότητα του χαρακτήρα του.

Στη συνέχεια με τιμητική συνοδεία αποσπάσματος του προτύπου Τάγματος Ευζώνων και τη Μουσική της Φρουράς οδηγήθηκε στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών και κηδεύτηκε στον οικογενειακό τάφο.

Η προσωπικότητα του Σταμάτη Αντ. Μήτσα

Ασφαλώς ο Σταμάτης Μήτσας δεν είχε το κάλλος, τη σωματική ρώμη και την εκρηκτικότητα του πατέρα του Αντώνη. Ήταν όμως εξ ίσου ανδρείος, αγέρωχος, απτόητος αλλά και συνετός πολεμιστής. Η αγάπη του προς την Πατρίδα ανιδιοτελής, ενώ η απαράμιλλη γενναιοψυχία και η πολεμική του αρετή αναγνωρίζονταν από όλους. Οι κίνδυνοι του πολέμου και οι δύσκολες οικογενειακές περιστάσεις δεν τον λύγιζαν, μάλλον χαλύβδωναν την ψυχή του.

Άριστος αξιωματικός και βαθύς γνώστης της πολεμικής τέχνης είχε αποκτήσει την εκτίμηση και την εμπιστοσύνη των ανωτέρων του. Διεξήγαγε με επιτυχία δεκάδες πολεμικές επιχειρήσεις οδηγώντας με ασφάλεια τους «υπ’ αυτόν» αξιείωματικούς και οπλίτες, που τον υπεραγαπούσαν, σε νικηφόρες μάχες.

Στοργικός πατέρας καμάρωνε τις θυγατέρες του και τις δίδασκε με το παράδειγμά του το ήθος, τη σεμνότητα, την ευγένεια και την ευπρέπεια. Χαιρόταν τους συγγενείς, τους φίλους, τους ανθρώπους που τον περιέβαλαν και έπνιγε μέσα του πικρίες, πάθη και κυρίως την ανθρώπινη αχαριστία.

Θεωρώ πως τέτοια παραδείγματα αποτελούν πολύτιμη κληρονομιά και μακάρι να μας κατευθύνουν τα χρόνια που έρχονται...

ΣΗΜ.

1.   Το ποίημα/αφιέρωμα στον Σταμάτη Αντ. Μήτσα γράφτηκε στις 28 Ιουνίου 1897. Ανήκει σε μια θαυμάσια σειρά από ωδές και θούρια, εμπνευσμένα από τους αγώνες για την πατρίδα, τους τολμηρούς αγωνιστές και φλογερούς πατριώτες. 

2.   Καλλιρρόη, Ελένη, Ερμιόνη, Βασιλική και Μαρία.

3.   Η τρίτη από τις θυγατέρες του, η Ερμιόνη, πέθανε στις 9 Ιουνίου 1898 σε ηλικία μόλις 8 χρόνων από σοβαρά εγκαύματα.

4.   Το όνομά του είναι γραμμένο στον εκλογικό κατάλογο του Δήμου Ερμιόνης του έτους 1906-1907 με αύξ. αρ. 260, αρ. Μητρώου Αρρένων: 271 και Επάγγελμα: Μαθητής Στρατιωτικής Σχολής. 

5.   Ο Σπύρος Μερκούρης ήταν πρώτος εξάδελφος του Σταμάτη Μήτσα.

6.   Η φωτογραφία του Σταμάτη Αντ. Μήτσα είναι από το προσωπικό αρχείο του Παναγιώτη Σταμ. Μήτσα, απόγονου της ιστορικής οικογένειας.