σαν σήμερα 22 Σεπτεμβρίου, η δεύτερη φορά που σε ένα φέρετρο ακουμπούσε όλη η Ελλάδα, η πρώτη το 43 εν μέσω Κατοχής στην κηδεία του Παλαμά, τώρα το 71 εν μέσω δικτατορίας στην κηδεία του Σεφέρη, η σορός του σε δημόσιο προσκύνημα στην Mεταμόρφωση του Σωτήρος στην οδό Κυδαθηναίων στην Πλάκα εκεί που παντρεύτηκε την Μάρω, πάνδημη η κηδεία, ο κόσμος ηλικιακά μισός-μισός, πάρα πολλοί πρωτάρηδες, έπαιρναν το βάπτισμα του πυρός σε μια μαζική εκδήλωση, όσες δεκαετίες και να περάσουν θα λένε περήφανα « ήμουν και εγώ εκεί».
Αφηγείται ο Μίκης: Ο Γ. Ρίτσος το θεωρούσε ιεροσυλία να έμπαιναν σε λαϊκά κέντρα ο «Επιτάφιος», τα «άγια των αγίων» , το στοιχείο που απώθησε περισσότερο , τόσο αυτόν όσο και τον
Σεφέρη, ήταν η φωνή του Μπιθικώτση και το μπουζούκι του Χιώτη. Τους ήταν αδιανόητο να βλέπουν την ποίησή τους ντυμένη με τα μουσικά ρούχα των τραγουδιών του Τσιτσάνη, που τα άκουγες τότε σε περιθωριακά κέντρα προορισμένα για τους φτωχούς εργαζομένους των συνοικιών. Τότε το αφτί των αστών (ακόμη και των αριστερών διανοουμένων) είχε συνηθίσει να ακούει βιολιά, σαξόφωνα και άλλα “ευγενή” μουσικά όργανα. Τις δε φωνές τις ήθελε βελούδινες, απαλές, γλυκερές, Ευρωπαϊκές! Να όμως που όλα αλλάζουν, φθάνει να ξέρεις εσύ με ποιους τρόπους θα τα οδηγήσεις.
φωτ 2. Έρωτας κεραυνοβόλος στον Ναό της Αφαίας στην Αίγινα σε μια εκδρομή. Αυτή τον ρωτά " έχετε δει ποτέ την Ανατολή στην Αίγινα ? …, τι λέτε κυρία μου, πριν τις 12 δεν έχω ξυπνήσει ποτέ! " Ο έρωτάς τους συγκλόνισε την κοσμική και πνευματική Αθήνα. Η Μάρω παντρεμένη, ο άντρας της την απειλεί ότι δε θα ξαναδεί τις κόρες της. Τελικά τους παντρεύει … ο Χίτλερ!, όπως έλεγε ο ίδιος ο ποιητής, Μια ημέρα μετά τη γερμανική εισβολή στην Θεσσαλονίκη, ο Σεφέρης (που κινδύνευε ως διπλωμάτης να συλληφθεί) έπρεπε να ακολουθήσει την εξόριστη Κυβέρνηση και ο μόνος τρόπος να είναι μαζί, ήταν να παντρευτούν. Τα παιδιά της τα άφησε στην Π. Δέλτα (ομοιοπαθής και αυτή παντρεμένη αλλά ερωτευμένη με τον Ίωνα Δραγούμη, αυτή την παρότρυνε "τα παιδιά σου δεν τα χάνεις, αλλά άλλον Σεφέρη, δεν θα βρεις"). Αργότερα τα παιδιά της θα γίνουν τα πιο αγαπημένα πρόσωπα του ποιητή, αφού συμφώνησαν να μην κάνουν δικά τους. Η σχέση ζωής με την Μάρω κράτησε 35 χρόνια, το μοναδικό πρόσωπο που εμπιστευόταν απόλυτα, αποδείχθηκε άξια πνευματική κληρονόμος του, χάρισε το Αρχείο του στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, εξέδωσε ανέκδοτα ποιήματα του κλπ, πέθανε σε ηλικία 102 ετών το 2000.
" Λυπούμαι γιατί άφησα να περάσει ένα πλατύ ποτάμι μέσα από τα δάχτυλά μου χωρίς να πιω ούτε μια στάλα " .
« Στα χρόνια μας ….. το ζήτημα δεν είναι πια αν θα γράφουμε καθαρεύουσα ή δημοτική. Το τραγικό ζήτημα είναι αν θα γράφουμε, ή όχι, ελληνικά ή ένα οποιοδήποτε ελληνόμορφο εσπεράντο (πόσο επίκαιρο!)
Ως πρεσβευτή, το Foreign Office της Αγγλίας τον είχε χαρακτηρίσει "ενοχλητικό" λόγω της θέσης του στο Κυπριακό να μην μπει η Τουρκία εγγυήτρια δύναμη κάτι που έγινε και της έδωσε την πρόφαση να επέμβει στην Κύπρο, η χούντα του είχε αφαιρέσει τον τίτλο του πρέσβη και το διπλωματικό του διαβατήριο. Αφηγείται ο Νίκος Γκάτσος: " ήταν χειμώνας του 1936, μια μέρα περπατούσα με το ποίημα του Σεφέρη «Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει» στις τσέπες. Για κακή μου τύχη πέφτω σε μπλόκο της αστυνομίας που έκανε ελέγχους, με έπιασαν και με πήγαν στο τμήμα. Το βρίσκουν και μου λέει ο αξιωματικός. Τι πράγματα είναι αυτά? η Ελλάδα σε πληγώνει?, κομμουνιστής είσαι? Μα δεν το έγραψα εγώ, ένας πρεσβευτής μας το έγραψε, και μου λέει –με τέτοιους πρεσβευτές, για αυτό μας πήρε ο διάολος, σ’ αφήνουμε, μωρέ, γιατί είσαι βλάκας!"
Λίγο ακόμα θα ιδούμε
τις αμυγδαλιές ν’ ανθίζουν
τα μάρμαρα να λάμπουν στον ήλιο,
τη θάλασσα να κυματίζει
λίγο ακόμα, να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα ( Μυθιστόρημα, ΚΓ΄. 1935), αμήν!
