Ο ΚΩΔΙΚΑΣ BUSIDO Β' ΜΕΡΟΣ

ΚΩΔΙΚΑΣ BUSIDO KAI H ATΡΑΠΟΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΜΙΣΤΩΝ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ Β΄ ΜΕΡΟΣ

Α΄ ΜΕΡΟΣ ΕΔΩ

Δημήτρης Τουτουντζής

Θάνατος: η υπέρτατη στιγμή της αλήθειας

Είναι χαρακτηριστικό ότι για το Busido και για τον Σαμουράι ο θάνατος είναι η αποκάλυψη του νοήματος της ζωής. Ο Γιόχο Γιαμαμότο σημειώνει: "Ανακάλυψα ότι η Ατραπός του Σαμουράι είναι ο θάνατος".   Για τον Σαμουράι και τον άνθρωπο του Busido το χαρακίρι (ή σεπούκου) είναι μια προσπάθεια υπέρβασης και αυτοπραγμάτωσης. Καταστρέφει το φθαρτό και αποκαλύπτει το αιώνιο. Ο θάνατος είναι ένας συνεχής σύντροφος για κάθε πολεμιστή και είναι το βασικότερο γεγονός που πρέπει να συνηθίσει εκείνος που θέλει να βαδίσει την Ατραπό.   

Χαρακτηριστικό είναι το συμβάν που σημειώνεται στο βιβλίο Χα Γκακούρε: Οταν ένας Σαμουράι πλησίασε το δάσκαλο του Σογκούν Γιάκγιο Τατζίμα Νο Κάμι και  του ζήτησε να του διδάξει την τέχνη του σπαθιού, αυτός απάντησε ότι ο Σαμουράι ήταν ήδη δάσκαλος μια και είχε απελευθερωθεί από την ιδέα του θάνατου. Γιατί όλα αυτά; Διότι με τη συνεχή εντρύφηση στο θάνατο καθημερινά, αρχίζει να υπερβαίνει το φθαρτό μέρος του και να κατανοεί τη σχετικότητα των πραγμάτων. Προσεγγίζει σταδιακά την αιώνια ουσία του. Ο Σαμουράι είναι ο άνθρωπος της δράσης. Γι' αυτόν έχει μεγάλη σημασία το πώς θα κλείσει τη ζωή του. Έτσι βάζει ο ίδιος το τελικό σημάδι που θα κλείσει τον κύκλο. 

Για το Busido υπάρχει μόνο η ατραπός, η απόφαση και η δράση. Είναι

ένας δρόμος βούλησης. Ο άνθρωπος του Βusido έχει δώσει τέσσερις όρκους: Να μην  είναι αργός στην Ατραπό. Να σέβεται τους γονείς του. Να υπερνικά τη χαρά και τη θλίψη.  

Υπάρχει πλήθος παραγγελμάτων σαν αυτών του Κώδικα του πολεμιστή, στο βιβλίο του Νταϊντόγι Γιουζάν "Σχόλια πάνω στο Busido".  

Το αληθινό θάρρος έγκειται στο να ζει κανείς όταν είναι σωστό να ζήσει και να πεθάνει όταν είναι σωστό να πεθάνει. 

Προτού μιλήσετε, ζυγίστε κάθε λέξη, σκεπτόμενοι το θάνατο με πλήρη γνώση του τι απαιτεί η τιμή ενός Σαμουράι.  

Αναρωτηθείτε αν αυτό που έχετε να πείτε είναι αλήθεια. Ας είναι ο θάνατος μέτρο για κάθε σας πράξη.   

Τρώτε με μέτρο, αποφεύγοντας την απόλαυση.   

Θυμηθείτε τη λέξη θάνατος, όταν έχετε τελειώσει τις καθημερινές ασχολίες. Να την έχετε πάντα κατά νου.  

Να σέβεστε τον κανόνα του κορμού και των κλαδιών. Να τον ξεχάσετε σημαίνει ότι δεν ήσασταν ποτέ ικανοί να κατανοήσετε τι είναι αρετή.

Ενας άνθρωπος που απεχθάνεται την αρετή δεν είναι Σαμουράι. Οι γονείς του αντιπροσωπεύουν τον κορμό του ίδιου του σώματός του, ενώ αυτός είναι συγγενικό κλαδί.

Ενας Σαμουράι συμπεριφέρεται σαν γιος και πιστός υπήκοος. Δεν θα εγκαταλείψει τον άρχοντά του ακόμη και αν ο αριθμός των υπηκόων του μειωθεί από εκατό σε δέκα και από δέκα σε έναν.

Σε καιρό πολέμου θα χρειαστεί η απόδειξη της πίστης και της αφοσίωσής του να σταθεί εμπρός στα εχθρικά βέλη, αν είναι απαραίτητο, χωρίς να φοβάται για τη ζωή του.

Η αφοσίωση, το πνεύμα του δικαίου και η γενναιότητα είναι οι τρεις φυσικές αρετές του Σαμουράι.

Το γεράκι δεν θα φάει σπυρί από σιτηρά ακόμη κι αν πεθάνει από την πείνα. Έτσι ο Σαμουράι χρησιμοποιεί μια οδοντογλυφίδα, υποκρινόμενος ότι έχει χορτάσει, ακόμα κι αν δεν έχει φάει τίποτα.

Αν στον πόλεμο χάσει τη μάχη και αναγκαστεί να παραδώσει το κεφάλι του, θα δηλώσει το όνομά του άφοβα και θα πεθάνει χαμογελαστός, χωρίς ευτελή έκφραση στο πρόσωπό του.  

Σαμουράι - Πολεμιστές Φίδια - Φύλακες και Ιππότες 

Ο Σαμουράι που ως μόνο χαρακτηριστικό έχει τη δύναμη, δεν είναι παραδεκτός. Πρέπει να χρησιμοποιήσει τον ελεύθερο χρόνο του για να κατανοήσει την τελετή του τσαγιού και να ασκηθεί στην ποίηση, για να μην αναφέρουμε την αναγκαιότητα των επιστημονικών σπουδών.   Η εκπαίδευση των Σαμουράι μας θυμίζει την εκπαίδευση των Αζτέκων πολεμιστών που δινόταν στη "σχολή πειθαρχιών", το Καλμεκάκ. Μέσα από οδυνηρές σωματικές ασκήσεις, χορό και μουσική διαμορφώνονταν οι πολεμιστές που, ακολουθώντας τη δική τους Ατραπό, γίνονταν ιππότες-φίδια (Κετσαλκογουάτλ). Ακόμη περισσότερο μπορούμε να παραλληλίσουμε τους Σαμουράι με τους φύλακες της Πολιτείας του Πλάτωνα. Βλέπουμε τους φύλακες να εκπαιδεύονται με μουσική και γυμναστική. Να αναπτύσσουν τις ίδιες αρετές που απαιτεί και το Busido: φρόνηση, ανδρεία, σωφροσύνη, δικαιοσύνη. Να είναι εξίσου αφοσιωμένοι στις διαταγές, όπως επίσης να είναι γρήγοροι, ανδρείοι, με λεπτή αίσθηση, φιλοσοφική φύση και να αντιστέκονται στις επιθυμίες.  

Φύλακες και Σαμουράι έχουν πολλά κοινά στοιχεία, γεγονός που δείχνει ότι η ατραπός του πολεμιστή δεν είναι ένα χαρακτηριστικό ορισμένου τύπου, ούτε και του χρόνου και ότι το ιπποτικό ιδεώδες ενέπνεε ανέκαθεν ορισμένους ανθρώπους.  Οι Σαμουράι είχαν πάντα έντονη την αίσθηση του σεβασμού και του καθήκοντος (μπιπμούν) προς τον άρχοντά τους. Την έννοια του καθήκοντος, την έννοια της ετοιμότητας όπως και πολλές άλλες τις συναντούμε κοινές στα διάφορα ιπποτικά τάγματα της Ευρώπης. Όπως οι Σαμουράι, έτσι και οι Ιππότες είχαν το δικό τους Κώδικα τον οποίο ακολουθούσαν. Το παρακάτω απόσπασμα είναιχαρακτηριστικό:

 Να είστε πάντα έτοιμοι, να φοράτε πάντα την πανοπλία σας. Να υπερασπίζεστε τους φτωχούς και να βοηθάτε αυτούς που δεν μπορούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Μην κάνετε τίποτα που μπορεί να πειράξει ή να προσβάλλει. Για ό,τι κάνετε προσπαθήστε να κερδίσετε τιμή και καλή φήμη. Μην αθετείτε την υπόσχεσή σας. Υπερασπιστείτε την τιμή της πατρίδας σας. Καλύτερα να πεθάνετε τίμιοι, παρά να ζείτε αδιάντροπα.

 Αλτρουισμός, αυτοθυσία, γενναιοδωρία, ευγένεια, ταπεινοφροσύνη, πειθαρχία και προπάντων ετοιμότητα είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά των Ιπποτών. Κυρίως όμως η ετοιμότητα από την οποία προέρχεται το ρητό "έσο έτοιμος". Όπως ένας Ιππότης έτσι κι ένας Σαμουράι ήταν πάντα έτοιμος. Όταν βγαίνεις από το σπίτι σου, να βγαίνεις σαν να ήταν να μην ξαναγυρίσεις ποτέ, προστάζει το Busido.  

Ακόμη υπήρχε ο σεβασμός του αντιπάλου. Ποτέ ένας Ιππότης ή ένας Σαμουράι δεν χτυπούσε κάποιον που δεν ήταν αντάξιός του. Κι ένας δύσκολος αντίπαλος αποτελούσε τιμή. Την ίδια εκτίμηση στους αντιπάλους επιβάλλει ο Νίτσε. Ο πολεμιστής θα πρέπει να ζητά τον εχθρό του και να ανοίγει πόλεμο μαζί του για τις ιδέες του. Οφείλει να έχει εχθρούς αξιομίσητους και όχι αξιοπεριφρόνητους και να είναι περήφανος γι' αυτούς. Έτσι οι νίκες του  εχθρού θα είναι και δικές του νίκες.  

Ο μεγάλος εχθρός 

Παρόλα' αυτά -για τον Νίτσε- ο μεγαλύτερος εχθρός είναι ο εαυτός του καθένα. Αυτό τον εαυτό προσπαθούσε να νικήσει κάθε Σαμουράι. Ακολουθώντας το Busido, έδινε κάθε στιγμή μία μάχη. Με τη συνεχή άσκηση και την εντρύφηση στις τέχνες και στα γράμματα προσπαθούσε να υπερβεί τον εαυτό του.   Και εδώ είναι που πρόσφερε πολλά. Μέσα από αυτό τον αγώνα ξεπήδησαν έργα τέχνης όπως και πολεμικές τέχνες: κέντο, ιάι-ντο, αϊκίντο, κυούντο, ζίου-ζίτσου, ιάι-ζίτσου κ.ά. Εδώ πρέπει να διευκρινίσουμε τη διαφορά -Zitsu από -Do. Είναι και τα δύο στάδια που έπρεπε να περάσει ο υποψήφιος Σαμουράι. Για να κατακτήσει την τέχνη -Do (Δρόμος), έπρεπε να περάσει την τεχνική

-Zitsu. Ένας τέλειος γνώστης πολεμικής τεχνικής (-Zitsu) δεν μπορούσε να πολεμήσει έναν πολεμιστή -Do. Γιατί ο ένας βαδίζει την ατραπό (-Dο ή Τάο στα κινέζικα), ενώ ο άλλος κατέχει μια τεχνική. Εξάλλου το ίδιο το Τάο-Τε-Τζιγκ λέει:

"Ο καλός αμαξάς δεν ορμά ξέφρενα εμπρός.

 Ο καλός πολεμιστής δεν εξοργίζεται.

 Ο καλός στρατηγός νικά χωρίς μάχη.

 Ο καλός κυβερνήτης εργάζεται ταπεινά."

Έτσι ένας Σαμουράι πριν βαδίσει το δρόμο (Βusido), έπρεπε πρώτα να γίνει γνώστης της τεχνικής. Το βαθύτερο νόημα των τεχνικών είναι να αναπτυχθεί μια διαισθητική αντίληψη των παγκόσμιων νόμων. Αυτό που υπάρχει πέρα από την τεχνική είναι να συντονιστεί με το βασικό ρυθμό του σύμπαντος (-Do). Έτσι ο άνθρωπος του Busido, μέσα από σκληρή προσπάθεια, υπήρξε εκείνος που με ακλόνητο θάρρος και αυτοθυσία διέσχισε άψογα την "ατραπό του πολεμιστή. Γι' αυτό παρέμεινε ως μία κορυφαία μορφή από τη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου ο Σαμουράι. Αυτός που μπροστά στους άλλους στεκόταν χαμογελαστός, μπροστά στον εαυτό του αυστηρός, στην ανάγκη γενναίος, στην καθημερινή ζωή πρόσχαρος, στα χειροκροτήματα απαθής και στα σφυρίγματα ασάλευτος. 

ΚΩΔΙΚΑΣ BUSIDO

Δεν έχω γονείς. Ο Ουρανός και η Γη είναι οι γονείς μου.

Δεν έχω Θεία δύναμη. Η υπακοή είναι τα μέσα μου.

Δεν έχω μαγική δύναμη. Η εσωτερική δύναμη είναι η μαγεία μου.

Δεν έχω ζωή ούτε θάνατο. Το αιώνιο είναι η ζωή και ο θάνατός μου.

Δεν έχω σώμα. Η ανδρεία είναι το σώμα μου.

Δεν έχω μάτια. Η αστραπή είναι τα μάτια μου.

Δεν έχω αυτιά. Η ευαισθησία είναι τα αυτιά μου.

Δεν έχω μέλη. Η ταχύτητα είναι τα άκρα μου.

Δεν έχω σκοπούς. Η ευκαιρία είναι οι σκοποί μου.

Δεν έχω θαύματα. Το (πεπρωμένο) Δάρμα είναι το θαύμα μου.

Δεν έχω αρχές. Οι αρχές μου είναι η προσαρμοστικότητα σε όλα τα πράγματα.

Δεν έχω φίλους. Ο Νους είναι ο φίλος μου.

Δεν έχω εχθρούς. Η αφροσύνη είναι ο εχθρός μου.

Δεν έχω πανοπλία. Η βούληση και η δικαιοσύνη είναι η πανοπλία μου.

Δεν έχω κάστρα. Το ατάραχο πνεύμα είναι το κάστρο μου.

Δεν έχω σπαθί. Το όνειρο του πνεύματος είναι το σπαθί μου.

Πηγή: Ιστότοπος esoterica.