Του Γιάννη Λακούτση
Η αλαζονεία της εξουσίας
Η εξουσία μπορεί να επιφέρει αλλαγές στη διανοητική κατάσταση του ατόμου, οι οποίες εκδηλώνονται με τη μορφή υβριστικής συμπεριφοράς,γράφει στο βιβλίο του, Ασθενείς ηγέτες στην εξουσία, ο πρώην υπουργός εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου και ψυχίατρος, λόρδος Όουεν. Το Σύνδρομο της Ύβρεως, όρο που εισήγαγε στην ψυχιατρική, είναι δανεισμένος από την αρχαία ελληνική γλώσσα, όπου η αλαζονεία και η περιφρόνηση για τους θεϊκούς και ανθρώπινους νόμους ονομαζόταν Ύβρις. Ο λόρδος Όουεν υποστηρίζει, ότι μερικοί ηγέτες γίνονται αλαζονικοί, αυθάδεις και περιφρονητικοί, θεωρώντας τους εαυτούς των υπεράνω κοινωνικών κανόνων. Εμπιστεύονται την κρίση τους και αγνοούν τις υποδείξεις των άλλων. Πιστεύουν ότι δεν είναι υπόλογοι στην κοινή γνώμη. Πολλές φορές δεν έχουν επαφή με την πραγματικότητα λόγω υπερβολικής αυτοπεποίθησης. Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν ότι υβριστής ήταν το άτομο που υπερεκτιμούσε τις δυνάμεις του και παρουσίαζε αλαζονική συμπεριφορά έναντι των νόμων. Αυτή όμως η συμπεριφορά προκαλούσε τη Νέμεση.
ΟΝΟΛΟΓΙΑ
Τα συμφέροντα του κράτους διοικούσιν όπως θέλουν,
Και συντάγματα και νόμους εις τους κόρακας τα στέλλουν,
Κι αν κανείς τους ερωτήση «το κουβέρνο πώς πηγαίνει;»
«Πάντα πρίμα!» Θα σας είπουν λυγιστοί, καμαρωμένοι.
«Αφού είνε έως τώρα η κοιλία μας γεμάτη,
Τούτο δείχνει πως προκόπτει η πατρίς μας η φιλτάτη,
Και ενόσω διοικούμεν ημείς μόνον την πατρίδα,
Πρέπει πάντα να γελάτε και να έχετε ελπίδα.»
Είτε κλέπτουν δίχως φόβον της πατρίδος των τον πλούτον,
Και τον ρίπτουν με αφειδίαν εις εκείνον και εις τούτον,
Είτε έχουσιν ως φίλους δολοφόνους να φονεύουν,
Είτε κόρας ατιμάζουν ελευθέρως ή μοιχεύουν,
Δι αυτά δεν δίδουν λόγον, όπως άλλοι, εις τους νόμους,
Αλλά μάλιστα σηκώνουν υπερήφανα τους ώμους
Και κααυχώμενοι γελώσι…Και αν εύρεις δε ακόμα
Τη γυναίκα σου με τούτους εις της κλίνης σου το στρώμα,
Ευθύς κάμε πως δεν είδες τι συμβαίνει εις την κλίνην,
Και υπόφερε ησύχως την μεγάλην σου αισχύνην.
Επειδή εάν αλλάξη του προσώπου σου το χρώμα,
Και τολμήσης να ανοίξης με πολλήν οργήν το στόμα
Και ειπής πως ητιμάσθη της συζύγου σου η κλίνη,
Ευθύς πάλιν θα γελάσουν και θα σ’ είπωσιν εκείνοι
« κάθε δίκαιον και νόμος δι ημάς δεν έχει κύρος,
Αφού έχομεν στο στήθος τον σταυρόν τον του Σωτήρος.»
Επειδή τιμήν διόλου και υπόληψιν δεν χαίρουν,
Δια τούτο εις το στήθος τα παράσημά μας φέρουν
Και μας λέγουν: « Αν μας λείπη εντροπή εκ του προσώπου,
Αν και ήμεθα γαϊδάροι υπό πρόσχημα ανθρώπου,
Αν μας λέγωσιν ατίμους, αλλά είμεθα μεγάλοι,
Και παράσημα φορούμεν, οπού δεν τα έχουν άλλοι,
Και ενόσω εσείς κοιμάσθε και διόλου δεν κινείσθε,
Εις αυτήν την θέσιν πάντα, όπως σήμερον θα ήσθε,
Και θα έχετε ηγέτας τους αγύρτας και τους βλάκας,
Και παράσημα θα πάρουν και οι γάιδαροι της Πλάκας.»
Και τωόντι, αν ως τώρα ο λαός δεν εκοιμάτο,
Αν με τόσας υποσχέσεις πονηράς δεν επλανάτο,
Και εσήκωνεν ολίγον τον αυχένα μετά θάρρους,
Εις την ράχην του επάνω δεν θα είχε τους γαϊδάρους.
Δεν θα έτρεχε τους λόγους να ακούση των ρητόρων,
Δεν θα έστεκε σαν χάχας εμπροστά των Ανακτόρων
Και στου δείνα και του τάδε δεν θα πήγαινε στο σπήτι,
Και τον πόλεμον με ζήτω και κεριά δεν θα εζήτει.
(εφημ. Αρχίλοχος Νοε. 1876)
