Όταν οι Έλληνες βουλευτές έλυναν τις διαφορές τους με πιστόλια
Του Γιάννη Λακούτση
Εδώ και πολλά χρόνια σκηνές απείρου κάλλους διαδραματίζονται στο ελληνικό κοινοβούλιο κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων. Απειλές, τσαμπουκάδες, εκφράσεις πεζοδρομίου ακούγονται από υπουργούς, βουλευτές, οι οποίοι συγκρούονται καθημερινώς ξεπερνώντας κάθε όριο πολιτικής ηθικής, προκειμένου να χαϊδέψουν τα αυτιά της εκλογικής τους πελατείας. Ωστόσο αν ανατρέξουμε πίσω στο παρελθόν διαπιστώνουμε πως οι πολιτικοί του περασμένου αιώνα δεν αρκούνταν στις κοκορομαχίες. Το έθιμο των αιματηρών μονομαχιών είχε επεκταθεί σε ολόκληρη την Ελλάδα και είχε υιοθετηθεί από τους πολιτικούς. Η περίοδος της ακμής της μονομαχίας ξεκινά από το 1897.Το 1904 για μια ασήμαντη κόντρα, υπουργός και βουλευτής οδηγήθηκαν σε αιματηρή μονομαχία για τελευταία φορά στα χρονικά. Πρωταγωνιστές ήταν ο υπουργός Παιδείας της κυβέρνησης Θεοτόκη, Σπυρίδων Στάης και ο βουλευτής Τρικάλων Κωνσταντίνος Χατζηπέτρος, ο οποίος είχε ζητήσει ένα ρουσφέτι από τον υπουργό, αλλά ο υπουργός δεν το έκανε, αν και τον είχε διαβεβαιώσει ότι θα το πραγματοποιήσει. Τότε «μίλησαν τα όπλα». Μόλις μαθαίνει την ημέρα και την ώρα της μονομαχίας, ο Στάης, παραιτείται από υπουργός: « Κύριε Πρόεδρε. Επειδή σήμερον 11ην προ μεσημβρίας οι μάρτυρές μου κ.κ. Γ.Αναστασόπουλος και Γ. Καρπετόπουλος με ειδοποίησαν ότι σήμερον μέλει να λάβη χώραν η μονομαχία, παρακαλώ ευαρεστηθήτε να υποβάλητε εις την Α. Μ. τον Βασιλέα, την από της θέσεως και του υπουργικού αξιώματος παραίτησίν μου».
Η μονομαχία έγινε στις 5 το πρωί της 18ης Ιουνίου του 1904 στους Τράχωνες Αττικής. Την διεύθυνε ο βουλευτής Μεγαρίδος, Γ,Αναστασόπουλος. Την σκηνή της μονομαχίας περιγράφει η εφημερίδα ΣΚΡΙΠ στις 19 Ιουνίου 1904: «…Πυροβόλησαν ταυτόχρονα. Ο Χατζηπέτρος χωρίς να κλονισθή έκαμε ημίσειαν κλίσιν προς τα αριστερά και έτεινε την κεφαλήν ως θέλων να εισπνεύση, ότε κύμα αίματος εξήλθε του στόματός του. Η μορφή του εμελάνιασε. Το αίμα έρεε εκ του στόματός του άφθονον. Ευθύς ο βληθείς από μέλας έγεινε πελιδνός, κατελήφθη δε υπό εφιδρώσεως. Το τέλος ήτο εγγύς».
Το τραγικό τέλος του βουλευτή προκάλεσε σάλο στον Τύπο: « Να συμπληρωθή ο περί μονομαχίας νόμος οριζομένων αυστηροτέρων δια τους μάρτυρας ή τους μονομάχους ποινών. Και να αισθανθούν οι Εισαγγελείς ότι αι μονομαχίαι είνε αι χειρότεραι των δολοφονιών, διότι προς τη εγκληματική προθέσει έχουν και τον κόμπον και το σαλτανάτιτου ξιππασμού και της επιδείξεως και να εννοήσουν τα Συμβούλια ότι ο νόμος είναι νόμος και να μάθουν οι ένορκοι ότι ο φονεύς με γάντια δεν είναι ολιγώτερο φονεύς από το φονιά με τα χονδρά του χέρια και τη χονδρή αλλά φυσική καρδιά του» ( ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 20/6/1904).
 |
« Ποίον νόμον επικαλούνται και δια τίνος νόμου την εφαρμογήνκόπτονται όλοι οι Ταρταρίνοι του πένθους και οι κορκόδειλοι των κοινωνικών δακρύων; Όταν ημείς από των στηλών αυτών ενεπαίζαμεντην μονομαχίαν, όταν διεμαρτυρόμεθα κατ’ αυτής εντόνως, όταν εφωνάζαμεν, ως και χθές εγράφομεν, ότι ο δαίμων της μονομαχίας δεν είνε πάντοτε μάγειρος αλλά και νεκροπομπός…» ( ΑΘΗΝΑΙ 20/6/1904).
Ο Σπυρίδων Στάης παραπέμπεται στη Δικαιοσύνη, με την κατηγορία του φόνου εξ αμελείας, από την οποία απαλλάχθηκε. Το γεγονός ξεχάστηκεαφού το 1908, μπήκε και πάλι στη Βουλή μέχρι το 1922 που αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική. Η μονομαχία αυτή δεν άφησε ασυγκίνητο τον σατυρικό ποιητή Γεώργιο Σουρή ο οποίος έγραψε σχετικά στο ΡΩΜΗΟ στις 26/6/1904:
Χύνω δάκρυα μαζί σας μπρός στου θύματος το μνήμα,
κλαίω και τον Στάη, δεύτερον της μοίρας θύμα.
κλαίει κι ο φονεύς εκείνος
τον νεκρόν τον δυστυχή,
και διττός σπαράζει θρήνος
κάθε πέτρινη ψυχή.
Δεν φιλοσοφώ ψυχραίμως άνευ πάθους και χολής
κλαίω θύματα κι ορφάνια,
και μες’ στ’ άλλα τα στεφάνια
βλέπω το στεφάνι και της φόνισας Βουλής,
αφού πρώτα σε σκοτώνει
κι έπειτα σε στεφανώνει.
Τώρα πούδαν ένα πτώμα
να ξαπλώνεται στο χώμα,
κατά της μονομαχίας εξεμούν κατάρας όλοι,
και ξεχάνουν στας αράς των
πως κι αυτοί με μονομάχων εφοβέριζαν πιστόλι
κι έστελλαν τους μάρτυράς των…
Αν μες στους άλλους γηγενείς
Αρτανιάν και συ γενείς
κι αν ρίξης στον αντίπαλον μόνον καμπόσα σκάγια
και με καμμιά σου πιστολιά
δεν χύσης αίματος σταλιά,
όλοι θα κράζουν εμμανείς: α ρέστο τον κανάγια,
που παραβαίνει προπετώς
τον ποινικόν τον νόμον,
κι ιππότης φύτρωσε κι αυτός
ο Σακκουλές των δρόμων.
Αλλ’ όταν είσαι κύριος τρανός εκ των εν τέλει
για νόμων κουραφέξαλα κανένα δεν τον μέλλει,
κι Ανακριτήν δεν σκιάζεσαι, μήτε κι Εισαγγελέα,
κι όλους για βλάκας τους θαρρείς με περικεφαλαία…
Μέσα στους παρόντας σάλους,
μες’ στους χρόνους τους νεκρούς,
είναι νόμοι για μεγάλους,
είναι νόμοι για μικρούς.
Και ποτέ σου μη νομίσης πως οι πάντες εδώ πέρα
στέκουν προ των νόμων ίσοι
και των νόμων η φοβέρα
πως τρανούς θα φοβερίση.
Αντηχεί παντού ψαλμός
μες στους άλλους τους παντοίους:
έστι Δίκης οφθαλμός
μόνο για τους βλακεντίους…
Η μονομαχία Στάη-Χατζηπέτρου θεωρείται η τελευταία αιματηρή στην ιστορία της Ελλάδας. Ανεπισήμως δεν έγινε κάποια άλλη αν και κατατέθηκαν πολλές αιτήσεις. Με νομοσχέδιο που κατατέθηκε στην εφημερίδα της κυβερνήσεως ( Νόμος 1592/1918) Περί Μονομαχιών, οι ποινές ήταν αυστηρές. Οι μάρτυρες θεωρούνταν συναυτουργοί και τιμωρούνταν επίσης.
