Τρίτη 22 Αυγούστου 2017

Η Παναγίτσα του λιµανιού της Ερµιόνης

saronicmagazine 


Προστάτρια των Ερµιονιτών, η Ζωοδόχος Πηγή, ευπρεπής, νοικοκυρεµένη, δίπλα στο λιµάνι, για να βοηθάει τους ναυτικούς στις θαλασσινές τους περιπέτειες.
Αύγουστος, ο µήνας των πανηγυριών, ο µήνας της Παναγίας µε τα πολλά προσωνύµια. Της Παναγίας, που µόνη εκ των γυναικών υµνήθηκε όσο καµία άλλη. Είπαν πολλά γι’ αυτήν οι µεγάλοι µύστες της τέχνης – οι ζωγράφοι µε τους χρωστήρες τους και οι µουσικοί µε τις δηµιουργίες τους.

f5

Στην Ερµιόνη µε την καλαίσθητη λιτότητά της, προστάτης των Ερµιονιτών, επάνω στον βράχο –µε τριγύρω της µια σειρά σπίτια– στέκει η Ζωοδόχος Πηγή, ευπρεπής, νοικοκυρεµένη από τα πρόσφορα χέρια της Μαρίας Παυλίδου, της Ελένης Σέρφα και της κόρης της Κωσταντίας, καθώς και της Ματίνας Σκούρτη.

Γειτόνισσες µετά τον εκκλησιασµό τους: Κούλα Βελούδη, Λίτσα Βογανάτση.
Γειτόνισσες µετά τον εκκλησιασµό τους: Κούλα Βελούδη, Λίτσα Βογανάτση.
Αυτή για τους Ερµιονίτες είναι η Παναγίτσα του λιµανιού, προκειµένου να τη διακρίνουν από την άλλη, τη µεγάλη εκκλησία µε το ρολόι, την Κοίµηση της Θεοτόκου. Βρίσκεται δίπλα στο λιµάνι, για να βοηθάει τους ναυτικούς µας στις δυσκολίες τους και στις θαλασσινές τους περιπέτειες, καθώς την είχαν ανάγκη στα δικά τους βάσανα, στις δικές τους φουρτούνες.
f6
Λατρεύεται ιδιαίτερα από τους κατοίκους µας, που προσφεύγουν στη βοήθειά της σε κάθε δύσκολη στιγµή, εξ ου και τα πολλά αφιερώµατα και αναθήµατα. Εδώ και αιώνες οι Ερµιονίτες ταξιδευτές, οι θαλασσοπόροι ναυτικοί µας, που έφευγαν για τα ταξίδια τους µε τα κωπήλατα ιστιοφόρα και τις βάρκες παπαδιές, τραβώντας ρότα για θάλασσες και µέρη µακρινά –άλλοτε οικεία και άλλοτε άγνωστα–, έβλεπαν το εκκλησάκι από µακριά και είχαν την αίσθηση της προστασίας και της ασφάλειας της Παναγίας.
f3
Στη διάρκεια των ταξιδιών τους πάλευαν νύχτα-µέρα µεσοπέλαγα, κι όταν καβατζάριζαν τον κίνδυνο από µια νέα θαλασσινή περιπέτεια, ευχαριστούσαν τον προστάτη τους η Νικόλα και έκαναν τάµατα στη χάρη της. Και οι γυναίκες τους προσεύχονταν στην Παναγιά να τους δώσει γαλήνιες θάλασσες και καλά ταξίδια, και ευχές πολλές τούς συνόδευαν: «Η Παναγιά µαζί σας», «Την ευχή της Παναγίας να ‘χετε».

Το παλιό εκκλησάκι. Η εικόνα περιγράφει την ατµόσφαιρα µιας άλλης εποχής της πόλης µας.
Το παλιό εκκλησάκι. Η εικόνα περιγράφει την ατµόσφαιρα µιας άλλης εποχής της πόλης µας.
Κι όταν επέστρεφαν, δεν ξεχνούσαν – µπροστά στο εικόνισµα τοποθετούσαν τα τάµατα και τον οβολό τους. Κάποια από αυτά δεν υπάρχουν στην προθήκη. Λέγεται ότι έχουν εναποτεθεί προς φύλαξη σε τραπεζική θυρίδα, για την ασφάλειά τους από επίδοξους κλέφτες. Η εκκλησία γιορτάζει µε µεγάλη λαµπρότητα την Παρασκευή του Πάσχα της Ζωοδόχου Πηγής, αλλά και της Αγίας τριάδας. Την παραµονή γίνεται περιφορά της εικόνας που καταλήγει στο Ηρώο.
f1_12plat
Παλιά, ανήµερα της γιορτής της τα παιδιά που εκκλησιάζονταν άφηναν στον ναό τις πλουµιστές πασχαλινές λαµπάδες, δώρα των νονών τους. Στοιχεία της ιστορίας της προέρχονται από πρωτογενείς προφορικές πηγές, προφορικές µνήµες. Το εκκλησάκι χτίστηκε το πρώτο ήµισυ του ου αιώνα από τον Γιώργο Σκούρτη Ρουµπέσκα, σε ιδιόκτητο χώρο µετά από κάποιο όραµα-όνειρο, που πληροφορούσε για τη θέση της υπάρχουσας εικόνας. Ο ιδρυτής οδήγησε τον γιο του Μιχαήλ να γίνει ιερέας, και έκτοτε η γενιά τους πήρε το επώνυµο «Παπαµιχαήλ».
f4
Στη συνέχεια ο παπαΜιχάλης έκανε εννέα αγόρια, ένας εκ των οποίων –ο Χρήστος– υπηρέτησε ως εφηµέριος στην Κοίµηση. Ακολουθεί µία γενεά Παπαµιχαλαίων χωρίς παπά διάδοχο και στην επόµενη εµφανίζεται ο τελευταίος κληρονόµος ιεροµόναχος Χρυσόστοµος Σπύρου, που την παραχώρησε στη Μονή Λογγοβάρδας της Πάρου, όπου είχε µονάσει.

Άννα Τσέλλου, Λίτσα Παγώνη.
Άννα Τσέλλου, Λίτσα Παγώνη.
Ο σηµερινός ναός µε τη µορφή του, αλλά και όλο το οικοδόµηµα, έγινε επί των ηµερών του Σπύρου και µε τις προσφορές Σπετσιωτών και Ερµιονιτών. Το µικρό εκκλησάκι µετατράπηκε σε µικρό µοναστηράκι, µε κελιά, αίθουσες, καµπαναριό, από τα ντόπια, ευαίσθητα µαστορικά χέρια του Γιώργου ∆ωροβάτα και του ∆ηµήτρη Θεοδώρου (Ράτσα), και κάτω από την εποπτεία και φροντίδα της Αντωνίας Παγώνη.
Η κυρα-Αντωνία θεωρούσε την Παναγίτσα δεύτερο –αν όχι πρώτο– σπίτι της. Χαρακτηριζόταν από ειλικρίνεια προθέσεων, βαθιά πίστη και ανιδιοτελή συναισθήµατα. Στα δύσκολα κατοχικά χρόνια χρησιµοποιήθηκε και ως σχολική τάξη. Σήµερα η Παναγίτσα του λιµανιού της Ερµιόνης τελεί υπό την εποπτεία της Μητροπόλεως Ύδρας.