"Bread and Roses''
Του Γιάννη Λακούτση
8 Μαρτίου 1908: 15.000 γυναίκες διαδήλωσαν στην Ν.Υόρκη απαιτώντας λιγότερες ώρες δουλειά, καλύτερο μισθό, δικαίωμα ψήφου και να πάψουν να απασχολούνται παιδιά ως εργάτες.
Υιοθέτησαν το σύνθημα «Bread and Roses» (Ψωμί και Τριαντάφυλλα), με το ψωμί να συμβολίζει την
οικονομική ασφάλεια και τα τριαντάφυλλα μια καλύτερη ποιότητα ζωής.
Με αφορμή το σύνθημα αυτό, το
1912 ο James Oppenheim Αμερικανός
ποιητής , συντάκτης και ιδρυτής του αμερικανικού λογοτεχνικού περιοδικού «Οι
επτά τέχνες»,έγραψε το ποίημα «Bread
and Roses» που δημοσιεύτηκε σε ένα
αμερικάνικο περιοδικό και ήταν αφιερωμένο «στις γυναίκες της Δύσης».
(σε ελεύθερη μετάφραση από
την εφημ. «Ριζοσπάστης» 2008).
Ψωμί και τριαντάφυλλα
Βαδίζοντας στη διαδήλωση
είναι όμορφη μέρα
Τα σκοτεινά μαγεριά, οι
γκρίζες αποθήκες των κλωστοϋφαντουργείων,
Λούζονται με τη λάμψη ενός
αναπάντεχα ανατέλλοντος ήλιου.
Για τους ανθρώπους που μας
ακούν να απαιτούμε:
Ψωμί και τριαντάφυλλα! Ψωμί
και τριαντάφυλλα!
Βαδίζοντας στη διαδήλωση,
παλεύουμε και για τους άντρες εργάτες,
Γιατί τους γέννησαν γυναίκες,
και μεις γινόμαστε τώρα οι μάνες τους.
Ποτέ πια οι ζωές μας ένας
μόχθος, από τη γέννηση μέχρι τον θάνατο,
Οι καρδιές μαραίνονται το
ίδιο όπως και το κορμί,
ανάγκη το ψωμί, ανάγκη τα
τριαντάφυλλα.
Βαδίζοντας στη διαδήλωση, τα
συνθήματά μας,
Αιώνια κραυγή αγωνίας
αναρίθμητων νεκρών γυναικών για ψωμί,
Γιατί δούλες αυτές λίγη
ομορφιά κι αγάπη γνώρισαν.
Ναι παλεύουμε για το ψωμί, μα
παλεύουμε και για τριαντάφυλλα.
Βαδίζοντας στη διαδήλωση,
φέρνουμε τις υπέροχες ημέρες,
Ο ξεσηκωμός μας, ξεσηκωμός
του Ανθρώπου.
Ποτέ πια σκλάβοι και αφέντες,
ποτέ πια οι πολλοί να ταΐζουν τον ένα
Όλοι να απολαμβάνουμε τα
αγαθά της ζωής:
Ψωμί και τριαντάφυλλα, ψωμί
και τριαντάφυλλα.
ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ
Στον θείον αέρα πα στα νύχια
σείσου
ολόιση σαν οχιά, να
πλημμυρίσει
ανθοβολή παντού και να
μυρίσει,
ω, κλώνε λυγερέ στην άνθισή
σου!
Που αληθινή δω στην αιώνια γη
Σου
κάμνεις την ψεύτρα τη ζωήν η
βρύση
του θαύματός σου πλήθια ν’
αναβρύσει,
ω σαν κλωνάρι ολάνθιστο
λυγίσου!
Και πα στου στίχου το σκοινί,
με τάξη
πλεμένο από χρυσάφι και
μετάξι,
ζύγιασμα στέριο το κορμί σου
ας πάρει
και με ψιλή φωνή να
κελαηδήσεις,
της αυγής το ρουμπίνι με της
δύσης
το φλογερό να ενώσεις
κεχριμπάρι!
Κώστας Βάρναλης
Το παραπάνω ποίημα «Τραγούδι
της γυναίκας», του Κώστα Βάρναλη, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό
«Γράμματα» της Αλεξάνδρειας το 1914 ( τόμος 2). Δεν το
συμπεριέλαβε σε κάποια συλλογή του.
