cretalive
Η Ελένη Φωτάκη μοιάζει με τους στίχους της. Είναι ιδιαίτερη και ξεχωριστή. Διάφανη και σκοτεινή, γλυκειά και “πικρή”,εύθραυστη και μελαγχολική, σκληρή και τρυφερή. Αληθινή.Η ίδια λέει ότι τα τραγούδια της είναι «βιογραφίες αισθημάτων». Μας την σύστησε πριν λίγα χρόνια ο Γιάννης Χαρούλης με το “Χειμωνανθό” σε μουσική Γιώργου Καζαντζή και μετά ήρθαν οι “Μέλισσες”, το τραγούδι που ερμήνευσε μοναδικά η Φωτεινή Βελεσιώτου στο δίσκο Ίσαλος Γραμμή.
Ακολούθησαν λίγα σκόρπια τραγούδια με τους Δημήτρη Μητροπάνο, Νίκο Αντύπα, Άλκηστη Πρωτοψάλτη ,Γιώργο Νταλάρα και το 2015 συνυπέγραψε μαζί με το Μίνω Μάτσα στη μουσική, τους δίσκους « Μ’ αγαπούσες κι άνθιζε» και «Είδα του τρελού τα κλάματα» με την Ελεωνόρα Ζουγανέλη και τη Φωτεινή Βελεσιώτου αντίστοιχα.
Για πολλούς δεν είναι μια από τις καλύτερες, αλλά η καλύτερη στιχουργός του καιρού μας. Μεγάλωσε στο Ηράκλειο, από το 2007 ζει στην Αθήνα, αγαπάει τη μοναξιά, τους φίλους και τη γάτα της, την απωθεί η εύκολη κριτική, της αρέσουν οι χωρίς στόμφο άνθρωποι και η γενναιότητα στην θλίψη. Τι θα ήθελε να αισθάνονται εκείνοι που ακούνε τα τραγούδια της; «Θα μου άρεσε να κλαίνε με εκείνα τα δάκρυα που λυτρώνουν, να νοιώθουν ότι δεν είναι μόνοι και να με θυμούνται σε ανύποπτες στιγμές. Κατά βάθος ξέρω, λέει, ότι ίσως με μια φράση κάποτε, αλλάξω τη ζωή κάποιου και δεν θα το μάθω ποτέ..»
-.Για πολλούς είσαι η καλύτερη στιχουργός της εποχής μας. Από πότε άρχισες να αισθάνεσαι την ανάγκη να γράφεις, πως έρχεται η έμπνευση ;
Καλοσύνη τους, όσων σκέφτονται έτσι για μένα. Έγραφα από παιδάκι, ήμουν δακρύπλουτο παιδί, με έβγαλε έτσι η κατσαρόλα. Τριγύρναγα στους συγγενείς, ήμουν σαν υιοθετημένο, μ’ άρεσε ν’ ακούω. Έβρισκα πως όλοι έχουν δίκιο. Γιατί κάθε συναίσθημα είναι δίκαιο. Τις νύχτες απέφευγα να κοιμάμαι, σκεφτόμουν ότι τα δέντρα στην αυλή θα ζήσουν πιο πολύ από μας κι είχα τρομάξει τον πατέρα μου, νόμιζε ότι θα πέσω στις ουσίες. Ένα δίκιο το είχε κι αυτός, μέσα στο λάθος του.
Έγραφα τότε κάτι ακατάληπτα μακρινάρια, γέμιζα σελίδες σελίδων και τα ένιωθα όλα. Γύρω στα 17, στράφηκα στο στίχο για τραγούδι. Οι μελωδίες μ’ έσπρωξαν εκεί. Δεν ήξερα τότε πως οι μελωδίες, οι φωνές και οι συνεργασίες έχουν τυραννία. Το να κλείσεις σε μια φράση ένα συναίσθημα έγινε όλη μου η ζωή. Κι από αυτή τη μία φράση, έρχεται και η έμπνευση.
-.Οι στίχοι σου μιλούν για την αγάπη,για ανεκπλήρωτους έρωτες, για χωρισμούς ,για απώλειες.Τι είναι τα τραγούδια σου;
Τα τραγούδια μου είναι βιογραφίες αισθημάτων. Μιλούν για την ψυχή. Για το θάνατό της, για τον σχεδόν θάνατό της. Εκεί μπαίνει ο έρωτας, που γκρεμίζει την ψυχή προς τα πάνω. Στόχος μου δεν είναι ο έρωτας αλλά η ψυχή μέσα απ’ αυτόν. Όσο για την αγάπη, αγάπη χωρίς έρωτα είναι μισή αγάπη. Μια μισή αγάπη που όμως κρατάει περισσότερο.
-.Είναι δύσκολες οι ανθρώπινες σχέσεις ;
Δύσκολες είναι. Σαν εξισώσεις. Δε φταίει κανείς, η φύση τους είναι τέτοια. Και η ομορφιά τους. Αν θέλετε μια εκπληρωμένη αγάπη, βρείτε ένα ζωάκι. Τα άλλα πάνε κι έρχονται. Και καλά κάνουν.
-Έχεις κι εσυ,μια γάτα...
Την λένε Παμίνα Πέρλα Μαρίνα κι έχει και πολλά επώνυμα. Ο καλός μου φίλος Βαγγέλης μου έλεγε: έλα να συντάξουμε το Παμινολόγιο, περνάει ο καιρός και θα χαθούν τα ονόματά της, δεν το κάναμε… Αυτή η μικρή περιφέρει την ομορφιά της μπροστά στα μάτια μου, με αφήνει να τη φιλάω, κοιμάται και ξυπνάει κοντά μου. Έχω και μια κούκλα, επίσης πανέμορφη, που τη λένε Έφη. Τέσσερα γαλάζια μάτια μέσα στο σπίτι και πολύς σουρεαλισμός στην καθημερινότητα.
-Η κρίση που βιώνουμε όλοι και σε πολλά επίπεδα, μας έχει βγάλει περισσότερα στοιχεία του καλού, ή του χειρότερου εαυτού μας;
Βιώνουμε κρίση ποιότητας πριν απ’ όλα, είμαστε ασύδοτα ελεύθεροι, άρα είμαστε κοντά στο χειρότερο εαυτό μας. Η οικονομική κρίση, που είναι μια τρομακτική δαγκάνα, έρχεται μετά. Προσωπικά προσπαθώ να μη με πάρει το ποτάμι. Κρατιέμαι από κάπου. Το ποτάμι έχει πάρει τα παπούτσια μου και πάω ξυπόλητη. Αλλά τα πόδια μου τα έχω και δεν θέλω να τα χάσω. Είναι προσωπική μου ευθύνη αυτό σε κάθε εποχή και με όποια κρίση.
-Με ποιους ανθρώπους είσαι ο εαυτός σου και ποιο είναι το τίμημα της ειλικρίνειας;
Με όλους είμαι ο εαυτός μου. Αλλά οι άνθρωποι είναι σαν καθρέφτες και κάποιοι καθρέφτες παραμορφώνουν. Άλλοι ομορφαίνουν, αλλά κι αυτό είναι παραμόρφωση. Με την ειλικρίνεια κερδίζεις πίστη και εμπιστοσύνη. Έστω και σε χρόνο αργό. Φθείρεσαι όμως κιόλας. Αυτός που σκέφτηκε τη φράση: καλύτερα τ’ αμίλητα παρά τα μιλημένα, τη σκέφτηκε σωστά.
- Οι περισσότεροι «άλλοι», πιστεύεις ότι καταλαβαίνουν ποια είσαι;
Κανείς δεν καταλαβαίνει κανέναν πραγματικά, δεν είμαι εξαίρεση. Ούτε οι φίλοι ούτε οι αγαπημένοι, όλοι προσπαθούν. Είναι πάντα ένα μπρος και δύο πίσω η διαδρομή της κατανόησης.
-.Έγραψες ένα βιβλίο με ποιήματα.”Αλλά κανείς δεν κοιτά τους κήπους”
Ποιοι είναι αυτοί οι κήποι, που κανείς δεν τους κοιτά;
Είναι τα τραύματα και η μυστική ζωή. Κήποι και λουλούδια που σπαράσσονται από μια βιαιότητα που μιμείται τα έγκατα της ψυχής.
-Τα τραγούδια σου,έχουν και πολλά λουλούδια,βότανα,αρωματικά.Ποιο είναι το αγαπημένο σου;
Η κανέλλα γιατί σε πολύ μεγάλη δόση, σκοτώνει. Κι αυτό ευνοεί το μύθο της.
-.Άλλοι δεν την αντέχουν, εσένα γιατί σου αρέσει η μοναξιά;
Η μοναξιά είναι η συντροφιά μου και θα μείνω επώδυνα μόνη αν τη χάσω. Δεν μου αρέσει απλά, έχω σχέση εξάρτησης.
-.Γιατί οι άνθρωποι φοβούνται την θλίψη και την μελαγχολία;
Γιατί η μελαγχολία όπως και η προαναφερθείσα κανέλλα, σε μεγάλη δόση σκοτώνουν.Δικαίως τη φοβούνται.
-Πιστεύεις στο Θεό, σε κάποιο Θεό;
Δεν ξέρω τίποτα. Πιστεύω πως όταν πεθάνουμε, ίσως μάθουμε όλοι. Μικροί είμαστε, η γνώση μας είναι λίγη.
-.Γιατί αγαπάς τα βιβλία , το διάβασμα
Κάποτε, μου γέμισαν το κεφάλι θαύματα και μου έκαναν παρέα. Όμως δεν διαβάζω πια πολύ. Είμαι ερασιτέχνης της ανάγνωσης. Περνάνε και μήνες χωρίς να γυρίσω φύλλο.
-.Δένεσαι εύκολα, κάνεις με ευκολία φίλους;
Δένομαι εύκολα και δεν φοβάμαι να λυθώ. Αυτό το δεύτερο, νομίζω μου έχει φέρει καλούς φίλους κι άσχημους έρωτες.
-Τι μπορεί να σε τραβήξει σε κάποιον και τι σε απωθεί;
Με τραβάει η γενναιότητα στη θλίψη, με απωθεί η εύκολη κριτική. Και με απωθεί πολύ.
.Αλλάζουν οι άνθρωποι,ή ισχύει αυτό που λένε ότι "ο χαρακτήρας είναι μια ανίατη ασθένεια;"
Οι άνθρωποι αλλάζουν όπως ένα πρόσωπο μέσα στο χρόνο. Ένα μέρος μεταβάλλεται κι ένα άλλο μένει σπαραχτικά ίδιο.
Όσο για μένα, θα ήθελα να είμαι πιο αδιάφορη. Θα γλίτωνα χρόνο έτσι. Αλλά όσο κι αν το λέω τώρα, αν μπορούσα να το κάνω δεν ξέρω κατά πόσο θα το επέλεγα. Σε μια συναυλία πρόπερσι, μια φίλη τραγουδίστρια με έδειξε στον κόσμο. Και τότε η πιο αλλόκοτη από τις γυναίκες που ήταν γύρω μου, έσκυψε και μου είπε: σου εύχομαι να γράφεις το ίδιο ωραία στο μέλλον, αλλά να υποφέρεις λιγότερο. Το δεύτερο μέρος της ευχής της πιάνει νομίζω. Πονάω λιγότερο, γελάω πιο πολύ, κοιμάμαι πιο ήσυχα και φοβάμαι όχι το συναίσθημα πια, αλλά την απουσία του.
-Η δημοσιότητα, είναι κάτι που σου αρέσει;
Η αιωνιότητα μου αρέσει. Ξέρω πόσο μπορεί να παρεξηγηθεί αυτό που λέω. Μπροστά όμως στην αιωνιότητα, η δημοσιότητα είναι μια φτηνιάρα γκόμενα.
-Πως φαίνονται στους δικούς σου όλα αυτά που γράφεις, τι σου λένε;
Όποιος πέφτει στα ποιήματα, απομακρύνεται από τη βιολογική του οικογένεια γιατί ένα μέρος της ψυχής του το αναθρέφουν οι πέτρες και τα χόρτα. Έτσι έχουμε τη μαμά – στοιχειό, δίπλα στην οποία κουρνιάζεις και γράφεις και τη μαμά – μαμά, που σε ρωτάει αν έχεις πονοκέφαλο κι αν μπήκαν νερά στο σπίτι τώρα που έβρεξε. Εγώ διάβαζα για χρόνια ότι έγραφα, στη μάνα μου. Προτιμώ όμως να μην πω τι μου λένε οι γονείς μου. Είναι προσωπικό μας. Πάντως δεν μου λένε τίποτα άσχημο. Κι όταν λένε, είναι μόνο για να γελάσουμε.
-Ποιες είναι οι ωραιότερες αναμνήσεις από τη ζωή σου στην Κρήτη;
Έζησα στην Κρήτη όλη τη νεότητά μου. Εκεί ονειρεύτηκα. Την ηλικία των μη ονείρων δεν την πέρασα στην Κρήτη. Κι αυτό εξωραΐζει όλες μου τις αναμνήσεις. Ότι έζησες νέος ομορφαίνει όταν το θυμάσαι.
-Πότε αισθάνεσαι αληθινά ευτυχισμένη;
Ποτέ. Να γράψω καλά θέλω, όχι να ευτυχήσω.
Δεν ήρθε η ευτυχία κι εγώ της είπα – φύγε και να μη σε ξαναδώ μπροστά μου !Είναι μια χίμαιρα η ευτυχία που την κυνηγάς. Εγώ επέλεξα να κυνηγήσω άλλη χίμαιρα. Υπάρχει τόσος θάνατος, μου φαίνεται ύβρις να μιλάμε για ευτυχία.
- Εκτός απο το να γράφεις,υπάρχει κάτι άλλο που θα σου άρεσε να κάνεις;
Νομίζω όχι.. Δεν αντέχει πια ο ψυχισμός μου διαταγές και αναγκαστικές τριβές με τους άλλους. Πέρασα από μπαρ, βιβλιοθήκες, καράβια, εισόδους μαγαζιών και συνέλεξα αρκετές σκηνές βίας ώστε να μη θέλω πια. Στον καιρό τους με δίδαξαν να μη φοβάμαι και να μη θαμπώνομαι. Ήταν χρήσιμες. Αλλά ο καιρός τους έχει περάσει πια.
-Μπορεί κάποιος σήμερα να επιβιώσει οικονομικά, γράφοντας μόνο στίχους και ποιήματα;
Δεν ξέρω για τους άλλους, εγώ προσωπικά βγάζω πολύ λίγα χρήματα. Κι ώρες ώρες με σκοτεινιάζει αυτό. Η πραγματικότητα όμως είναι πως ένα κακό τραγούδι με σκοτεινιάζει και με απελπίζει πολύ περισσότερο.
-.Ποιοι ποιητές, στιχουργοί, συγγραφείς ,έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους στη ζωή σου ;
Οι σπασμένοι άνθρωποι. Οι χωρίς στόμφο. Αυτοί με ταράζουν. Όταν ένας σπασμένος άνθρωπος δημιουργεί κάτι ολόκληρο. Δεν θέλω να πω ονόματα. Ευτυχώς αν όχι για τους ίδιους, τότε για τους επόμενους, οι σπασμένοι άνθρωποι υπήρξαν πολλοί.
-.Τι θα σου άρεσε να αισθάνονται, να σκέφτονται οι άνθρωποι, διαβάζοντας τους στίχους σου ,ακούγοντας τα τραγούδια σου;
Θα μου άρεσε να κλαίνε μ’ εκείνα τα δάκρυα που λυτρώνουν, να νιώθουν ότι δεν είναι μόνοι και να με θυμούνται σε ανύποπτες στιγμές. Κατά βάθος ξέρω ότι ίσως με μια φράση κάποτε θα αλλάξω κάποιου τη ζωή και δεν θα το μάθω ποτέ.
-Τι σου έχει μάθει μέχρι σήμερα η ζωή;
Ότι πρέπει να βρει τον τρόπο να την αντέχει κανείς.
-.Ποιος στίχος, περιγράφει την δική σου;
Τον Άγγελο πεθύμησα να μ’ έπαιρν’ αγκαλιά
ψυχή ψυχή μου ψίχουλο, σε φάγαν τα πουλιά.
Αυτό είναι το τελευταίο που έγραψα, με τη Λένα Πλάτωνος.
Περιγράφει την ψυχή μου, όχι την ζωή μου.
Όπως κι ότι έχω γράψει.
η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ
