Παρασκευή 19 Σεπτεμβρίου 2014

Κηφισιά- Φάληρο, με ποδήλατο

Του Γιάννη Λακούτση
 


Περισσότερες από 1.800 Ευρωπαϊκές πόλεις παίρνουν μέρος στην Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας, διοργανώνοντας δράσεις προς ευαισθητοποίηση των κατοίκων, για την επιλογή βιώσιμων τρόπων μετακίνησης. Η Αθήνα συμμετέχει σε αυτή την διοργάνωση με έντονη δραστηριότητα, η οποία είναι προσανατολισμένη στο ποδήλατο. Οι δράσεις οργανώνονται στο πλαίσιο του 5ου Athens Bike Festival, από τις 19- 21 Σεπτεμβρίου. Όπως δήλωσαν σε κοινή συνέντευξη τύπου που έδωσαν ο Υπουργός Περιβάλλοντος, κ. Μανιάτης και ο Δήμαρχος Αθηναίων, κ.Καμίνης, ένα μητροπολιτικό ποδηλατοδρόμιο μήκους 27 χιλιομέτρων που θα συνδέει την Κηφισιά με το Φάληρο, θα αποκτήσει το λεκανοπέδιο Αττικής:
«Επιτέλους ο μητροπολιτικός ποδηλατοδρόμος γίνεται πράξη. Πριν από δύο μήνες, υπογράψαμε τη σύμβαση με τον ανάδοχο για την υλοποίηση του νοτίου τμήματος, από το Γκάζι μέχρι το Φάληρο. Είναι έργο μήκους 11 χιλιομέτρων, προϋπολογισμού 2.200.000 εύρο, που θα παραδοθεί για χρήση στους ποδηλάτες στο τέλος του 2015.
Το βόρειο τμήμα του από το Γκάζι ως την Κηφισιά, είναι έργο με σημαντικό βαθμό ωριμότητας, καθώς έχουμε τελειώσει τις μελέτες και τη διαβούλευση με τα οχτώ δημοτικά συμβούλια των δήμων από τους οποίους διέρχεται. Έχει συνολικό μήκος
16 χιλιόμετρα κι ο προϋπολογισμός ξεπερνά τα 9.000.000ευρώ». 

Το ποδηλατοδρόμιο του Φαλήρου
και οι πρώτοι Ποδηλατικοί αγώνες.

Το πρώτο ποδηλατοδρόμιο που κατασκευάζεται στην Ελλάδα, τέλη του 19ου αιώνα, είναι αυτό στο Φάληρο, στο σημείο που είναι σήμερα το στάδιο Καραϊσκάκη.
Κατασκευάστηκε για τους Ολυμπιακούς αγώνες του 1896: « Χάρις εις τους Ολυμπιακούς αγώνας, η Ελλάς αποκτά  το πρώτο ποδηλατοδρόμιον, ανεγειρόμενον με καταπληκτικήν ταχύτητα εν Φαλήρω παρά το μνημείον Καραϊσκάκη…Το έργον ανετέθη εργολαβικώς εις τον Σιδ. Α.Π. (Σιδηρόδρομο Αθηνών Πειραιώς), αντί 61.000 δρ. υπό της επιτροπής. Ο Σιδηρόδρομος προσέφερε δωρεάν το γήπεδον αξίας 28.000 δρ. εγγυήθη δε να κατασκευάση ιδία δαπάνη και τας εξωτερικάς οδούς… Το μήκος του Ποδηλατοδρομίου είνε εν όλω 333,33 μέτρα, ούτως ώστε εις 3 στροφάς να αποτελήται εν χιλιόμετρον. Το μήκος δε αυτό μετράται εις απόστασιν 0,50 από της εσωτερικής γραμμής. Το πλάτος δε είναι
παντού 7 μέτρα πλην του σημείου της αφέσεως, τουτέστι της εκκινήσεως, όπου εδόθη πλάτος πλέον των 10 περίπου μέτρων δια να ευκολύνηται αφ’ ενός η εκκίνησις των ποδηλάτων και αφ’ ετέρου η άφιξις…» έγραφε η εφημερίδα «Σκριπ». Το ποδηλατοδρόμιο ανακαινίσθηκε το 1899 πρωτοβουλία του Ποδηλατικού Συλλόγου
Αθηνών, μέλη του οποίου σχημάτισαν εταιρεία η οποία το νοίκιασε
από την Επιτροπή Ολυμπιακών αγώνων. Από το 1898 οι ποδηλατικοί αγώνες διακρίνονται σε ερασιτεχνικούς και επαγγελματικούς. Τα βραβεία στους μεν ερασιτεχνικούς  είναι χρυσά και αργυρά μετάλλια, στους δε επαγγελματικούς χρηματικά κυμαινόμενα από 5 ως 400δρ.Το ενδιαφέρον στρέφεται κυρίως στους επαγγελματικούς αγώνες, όπου καταρρίπτονται τα ρεκόρ και αναδεικνύονται τα αστέρια του αθλήματος.

Ήταν το πρώτο εμπορευματοποιημένο αθλητικό θέαμα. Συχνά είναι και τα στοιχήματα που παίζονται. Στην Ελλάδα, ο πρώτος σύλλογος επαγγελματιών αθλητών είναι των ποδηλατών. Το 1895 λειτουργούν ήδη δέκα ποδηλατικοί σύλλογοι στην Αθήνα, Πειραιά, Πάτρα Ερμούπολη. «Διαστάσεις παγκοσμίου ψύχωσης τείνει να καταλάβει κατά τα τελευταία έτη ο έρως του ποδηλάτου» παρατηρούσε το 1895
ο Παύλος Νιρβάνας. Οι σημαντικότεροι αθλητικοί σύλλογοι διατηρούν σχολές ποδηλασίας, όπου τα μέλη διδάσκονταν  το ποδήλατο με καθόλου ευκαταφρόνητο αντίτιμο. Το 1893 στον Πανελλήνιο Γυμναστικό Σύλλογο, η εκμάθηση του ποδηλάτου στοίχιζε 10 δρχ. για όσους ήταν άνω των 16 ετών και 7 δρχ. για τους μικρότερους. Τα πρώτα αμιγώς αθλητικά περιοδικά, έστω και  βραχύβια, που κυκλοφορούν στην Ελλάδα, ανήκουν σε ποδηλατικούς συλλόγους. «Το ημερολόγιον
του Ομίλου Ποδηλατών Πειραιώς» το 1895 είναι το πρώτο ημερολόγιο που κατά τον Νιρβάνα, είναι «αφιερωμένον εις το ελληνικόν σπορτ».
Το «Βέλος» που εκδόθηκε το 1894 μπορεί να θεωρηθεί ως το πρώτο
Αθλητικό περιοδικό του ελληνικού κράτους. Στην ουσία όμως, εξαιτίας της μικρής ζωής του, τη θέση του πρώτου αθλητικού εντύπου κατέχει η «Ποδηλατική και Αθλητική Επιθεώρησις της Ανατολής», (1898-1901) επίσημο όργανο του Ποδηλατικού Συλλόγου Αθηνών.
Ήδη πάντως στις αρχές του αιώνα, η ποδηλασία διερχόταν περίοδο κρίσης.
Ο πολλαπλασιασμός των ποδηλάτων στα αστικά κέντρα σήμαινε αυτομάτως και την παρακμή των πρώτων ισχυρών ποδηλατικών συλλόγων. Στους αγώνες ποδηλασίας που γίνονται στο Ποδηλατοδρόμιο στο πλαίσιο των πανελλήνιων αγώνων τα χρόνια 1908-1909, μετέχει μόνο ένα ποδηλατικό σωματείο, η Ποδηλατική Εταιρεία Αθηνών. Από το 1906, κατά την κατάρτιση του προγράμματος της Μεσολυμπιάδας, « το ποδήλατον διεγράφη επί τω λόγω της γενικής παρακμής της ποδηλασίας, εις ην και η Ελλάς υπό έποψιν παραγωγής δρομέων υπέκυψεν όντως από του 1902». Το 1911, στον κατάλογο των σωματείων που είναι εγγεγραμμένα στον Σ.Ε.Α.Γ.Σ . δεν περιλαμβάνεται ούτε ένας ποδηλατικός σύλλογος. Τα άτομα που ίδρυσαν και στελέχωσαν στις αρχές της δεκαετίας του 1890 τους ποδηλατικούς συλλόγους, μέλη μιας εύπορης τάξης, αναζητούν τώρα νέους χώρους δραστηριοποίησης που θα τους διασφαλίζουν την κοινωνική διάκριση.
Η Ελληνική Ποδηλατική Εταιρεία δεκαπέντε χρόνια μετά την ίδρυσή της  μετονομάστηκε σε Ελληνική Εταιρεία Περιηγήσεων.


(Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου  περιγράφει  με κριτική  διάθεση και καυστικό χιούμορ  πως έμαθε ποδήλατο αυτός και δυο συνάδελφοι του).
Πηγές: «Ποδηλατική και Αθλητική Επιθεώρησις της Ανατολής» (Ε.Λ.Ι.Α).
 Ι.Α.Ε.Ν ( Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας).  εφημ. Σκριπ 1898.