Του Γιάννη Λακούτση
«Τα δεσμά του γάμου είναι τόσο βαριά
που χρειάζονται δυο να τα κουβαλήσουν.
Συχνά και τρεις.»
(Αλεξ. Δουμάς υιός)
Ο φόρος των αγάμων είχε πρωτοεμφανιστεί στην Αγγλία από το
Μάιο του 1695 έως τον
Αύγουστο του 1706 « Συγκίνησις εις τους κύκλους των αγάμων της Αγγλίας. Η
Αγγλική κυβέρνησις σκέπτεται να επιβάλλει βαρυτάτην φορολογίαν επι των αγάμων, όπως ενισχύσει αφ’ ενός τα
οικονομικά της
και αφ΄ετέρου να εξαναγκάση τους αγάμους να νημφεύονται.
Τοιαύτη φορολογία υφίστατο εις την Αγγλίαν από του Μαΐου του 1695 μέχρι του
Αυγούστου του 1706.
Ο φόρος εποίκιλεν από 300 φράγκων δια τον δούκα μέχρις ενός
σεληνίου δια τους κοινούς των θνητών…».( εφ. ΕΜΠΡΟΣ 5/4/1909).Περισσότερο
πρωτότυπος ήταν ο νόμος που ψήφισε η βουλή της Αντίγκουας. Η κυβέρνηση
της χώρας έφερε στη βουλή νομοσχέδιο, το οποίο πρόβλεπε μεγάλες φορολογικές
επιβαρύνσεις των αγάμων. «…Η Κυβέρνησις της Αντιγκούας ανησιχήσασα δια
τον μέγαν αριθμόν των αγάμων, απεφάσισε να τους φορολογήση. Προς τούτο
υπεβλήθη
εις την Βουλήν νόμος δια του οποίου επιβάλλεται φόρος πέντε
σελινίων επί εκάστου εισιτηρίου σιδηροδρομικού η στρατιωτικού,
αγοράζομένου υπό αγάμου μεταβαίνοντος εις το εξωτερικόν. Η φορολογία αύτη
θεωρείται δικαιοτάτη, δεδομένου ότι μόνον οι άγαμοι είνε εις θέσιν να
επιχειρούν
ταξείδιον αναψυχής εις το εξωτερικόν.Πλήν του φόρου αυτού
επιβάλλεται δι άλλου νομοσχεδίου και φόρος 10 σελινίων κατ’ έτος εις
τους αγάμους ηλικίας 21-60 ετών…»(ΕΜΠΡΟΣ
17/5/1922).
Στην Ελλάδα την ιδέα για τη φορολόγηση των αγάμων την είχε ο
βουλευτής Ευστάθιος Κοκέβης. Η άποψη του για την επιβολή αυτού του φόρου,
βασιζόταν στο επιχείρημα ότι οι
έγγαμοι υποβάλλονται στην καταβολή άμεσων και έμμεσων φόρων από τις ανάγκες που δημιουργεί η
οικογένεια, ενώ οι άγαμοι είναι απαλλαγμένοι από τέτοια βάρη. Η Βουλή ούτε καν
συζήτησε την πρόταση Κοκέβη. To
ζήτημα της επιβολής αυτού του φόρου επανήλθε αργότερα.
« Εισάγεται λοιπόν οριστικώς η φορολογία των αγάμων, η οποία επιδιώκει δυο σκοπούς, την αύξηση των προσόδων του Κράτους και όσο το δυνατόν τον εξαναγκασμόν προς γάμον… ο μέγας κόσμος
των αγάμων ευρίσκεται εις συγκίνησιν, ως τεθή εις φορολογίαν η αγαμία,οι άγαμοι
θα πάθουν
ό,τι τα σιγαρέττα. Εις πάσαν ανάγκην του δημοσίου ταμείου θα
αυξάνεται ο φόρος, ώστε θα καταντήση ούτοι να προτιμούν να νυμφευθούν
δέκα γυναίκας, παρά να πληρώσουν τους δυσβάστακτους φόρους», σχολίαζε ο
συντάκτης του ΕΜΠΡΟΣ στις 6/7/1926.
Το θέμα επανήλθε με σοβαρότερη μορφή , Αυτή τη φορά
εισηγητής της ιδέας
ήταν ο Υπουργός Υγιεινής Απόστολος Δοξιάδης, ο οποίος το
1928 κατάθεσε
και τη σχετική εισήγηση, την οποίαν έκανε αποδεκτή και ο
Ελευθέριος Βενιζέλος.
Τα καυστικά σχόλια του Τύπου έδιναν και έπαιρναν « Εχομεν
μίαν υπόνοιαν ότι ο κ. Δοξιάδης, επειδή είναι παντρεμένος, θέλει να
εκδικηθεί συλλήβδην όλους τους ανύπαντρους. Διότι επί τέλους αδελφέ, στο κάτω
της γραφής, μία φορολογία επί των αγάμων, όσον ασήμαντος και αν είνε
θίγει
την ελευθερίαν του πολίτου. Εγώ κύριε μου, ας υποθέσωμεν ότι
είμαι μισογύνης.
Με ποίον δικαίωμα θα με υποχρεώσετε να παραβώ τας αρχάς μου
και να υποδουλωθώ εις το μισητόν θήλυ;», επιχειρηματολογούσε ο αρθρογράφος του ΕΜΠΡΟΣ στις 17-9-1928.Τον Ιανουάριο του 1929 το
νομοσχέδιο υποβλήθηκε για ψήφιση στη Βουλή. Οι βασικές διατάξεις του
ήταν:
1. Φόρο θα πλήρωναν οι άγαμοι από 30-55 χρόνων.( οι κάτω των
30 δεν είχαν αποκατασταθεί επαγγελματικά και οι άνω των 50 δυσκολεύονταν να
βρουν νύφη.) 2.το ποσοστό της φορολογίας θα ήταν ανάλογα με την οικονομική
κατάσταση του φορολογούμενου. 3.Εξαιρούνταν οι γυναίκες και όσοι είχαν υπέρογκα οικογενειακά βάρη. 4. Το χρηματικό ποσόν που θα
συγκεντρωνόταν, θα δινόταν
για την υγεία και την μόρφωση των παιδιών. «Σκοπός του
νομοσχεδίου δεν είναι ο εξαναγκασμός των αγάμων να νυμφευθούν, αλλά
καθαρά ταμειευτικός, προς συλλογήν χρημάτων δια την προστασίαν της παιδικής
ηλικίας».ΣΚΡΙΠ 3/1/1929.
Οι σχετικές συζητήσεις συνεχίστηκαν μέχρι και το ξέσπασμα
του Β Παγκοσμίου
Πολέμου, αλλά η φορολογία των αγάμων δεν ευδοκίμησε στη χώρα
μας.
Ο ΓΑΜΟΣ
Στους νέους πούχουν εις τον νουν
για να συνάψουν γάμο,
προσεκτικοί ολ’ ας φανούν
στας σκέψεις όπου κάμω
Αν για τα πλούτη της κανείς
νέος γυναίκα πάρει’
σαν δούλος μπρος της αγενής
θα στέκη στο ποδάρι.
Αν προτιμήση μια πτωχή
σαν σκλάβος θα φροντίζη,
μαζί μ’ αυτόν την ατυχή
γυναίκα θα ταΐζη.
Αν κόρη πάρη μ’εμμορφιά
περίσσια και με κάλλη,
στο σπίτι πάντα συντροφιά
εκείνη θάχη άλλη.
Στους νέους πούχουν εις τον νουν
για να συνάψουν γάμο’
προσεκτικοί ολ’ ας φανούν
στας σκέψεις όπου κάμω.
Αναξανδρινός
(Αρχαίων Ελλήνων ποιητών –Αποσπάσματα εφημ. Ασμοδαιος 1929)
