Έμπνευση και Συναίσθημα του Γιάννη Μ. Σπετσιώτη

 Έμπνευση και Συναίσθημα

του Γιάννη Μ. Σπετσιώτη

Η έμπνευση δεν αποτελεί μόνο την αφετηρία των πνευματικών επιδόσεων για δημιουργία αλλά και την αφετηρία της συναισθηματικής λειτουργίας που εκδηλώνεται με τη συμπεριφορά του ατόμου κατά περίπτωση.

Η ποιότητα των προτύπων και των παραδειγμάτων που δέχεται το παιδί από την οικογένεια (γονείς, αδέλφια, στενούς συγγενείς και φίλους), από το σχολείο (εκπαιδευτικούς, συμμαθητές), από την κοινωνία και τα πρόσωπα της εξουσίας αποτελεί τον πυρήνα της έμπνευσής του επάνω στον οποίο οικοδομεί τη συναισθηματική του νοημοσύνη (EQ). Το πόσο επηρεάζεται από τα δύο αυτά στοιχεία (πρότυπα και παράδειγμα) εξαρτάται από:

1. Την προσωπικότητά του, αφού κάθε άτομο είναι ξεχωριστό, μοναδικό και ανεπανάληπτο.

2. Τον βαθμό, το είδος, τη διάρκεια και την ηλικία που δέχεται τα ερεθίσματα.

3. Την καλλιέργεια του ατόμου, γιατί, όπως λέγεται και γράφεται, αν το IQ (η νοημοσύνη) είναι κάτι με το οποίο γεννιέσαι, το EQ (συναισθηματική νοημοσύνη ή νοημοσύνη της καρδιάς) καλλιεργείται. Είναι αυτό που σοφά ο λαός λέει, αυτοί που ευθύνονται για τη συμπεριφορά μας είναι οι άνθρωποι που συναντάμε! Είναι δε η συναισθηματική νοημοσύνη η ικανότητα του ανθρώπου, να αντέχει τις απογοητεύσεις, να ελέγχει την παρορμητικότητά του, να συγκρατεί την ανυπομονησία και τον θυμό του. Να δείχνει ότι η υποχωρητικότητα και η μετριοπάθεια δεν είναι αδυναμία ή αδιαφορία αλλά ο αντίποδας της αδιαλλαξίας και της βίας. Να βρίσκει κίνητρα για τον εαυτό του, να προσπαθεί να αυτορυθμίζεται και να αυτοελέγχεται γνωρίζοντας ότι η ευφυΐα δεν μπορεί να οδηγήσει πουθενά και σε τίποτα, όταν τα συναισθήματα έχουν κλονιστεί.Πεμπτουσία της συναισθηματικής νοημοσύνης είναι η πολυσυζητημένη ενσυναίσθηση, δηλαδή η ικανότητα επίγνωσης και κατανόησης της ψυχικής κατάστασης, των αναγκών, των ανησυχιών, των σκέψεων και των συμπεριφορών του άλλου.

Η ενσυναίσθηση οικοδομείται πάνω στην αυτεπίγνωση και την αυτογνωσία. Όταν  έχουμε την ικανότητα και τηδιάθεση να αντιλαμβανόμαστε τις ανάγκες, τις αδυναμίες αλλά και τα προτερήματά μας, τότε είμαστε σε θέση να αντιλαμβανόμαστε τα συναισθήματα, τις συμπεριφορές, τα λόγια και τις πράξεις των άλλων. Άλλωστε είναι γνωστό πως για να αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα, πρέπει πρώτα να το αναγνωρίσεις. Η απουσία ενσυναίσθησης γίνεται αισθητή σε ψυχοπαθείς, εγκληματίες, βιαστές και σε άτομα που κακοποιούν σεξουαλικά ανήλικα παιδιά. Σας λέει κάτι αυτό;

Στο σχολείο των συναισθημάτων όπου η συναισθηματική παιδεία θα έχει πρωτεύουσα θέση στα προγράμματα μπορεί αρχικά να φαίνεται «εξωπραγματική» και αναποτελεσματική, ίσως και να μην πείθει ότι αποτελεί λύση στα δραματικά προβλήματα που αντιμετωπίζει και βιώνει η σύγχρονη κοινωνία. Η πορεία, ωστόσο, θα δείξει πως το σχολείο αποτελεί τον πρώτο και βασικό παράγοντα καλλιέργειας της συναισθηματικής νοημοσύνης και κατ’ επέκταση της ενσυναίσθησης και της αυτεπίγνωσης. 

Πιστεύω πως η συστηματική προσήλωση στην καλλιέργεια των συναισθημάτων συνοδευόμενη και από παραδείγματα αυτεπίγνωσης των εκπαιδευτικών θα φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα καθώς οι εμπειρίες θα επαναλαμβάνονται αδιάκοπα.