Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΩΝ ΔΑΚΡΥΩΝ
(Απόσπασμα από το βιβλίο του ψυχοθεραπευτή και συγγραφέα Χόρχε Μπουκάι.)
Η προσπάθεια- παιχνίδι με την οποία το άτομο επιχειρεί να κρατήσει εκείνον που δεν υπάρχει πια, να μην τον αφήσει να φύγει, είναι η εξιδανίκευση. Η παρέκκλιση αυτή έρχεται λίγο μετά το πέρασμα μέσααπό τη συντριβή και μπορεί να την μπερδέψει κανείς με το σωστό μονοπάτι, που είναι η ταύτιση. Στην ψυχοθεραπεία αυτός που εξιδανικεύει τον νεκρό, υποστηρίζει συνεχώς ότι δεν υπήρχε άλλος άνθρωπος που να έκανε την τάδε δουλειά όπως εκείνος, ή δεν θα μπορέσει ποτέ κανείς να κάνει το δείνα καλύτερα, ότι σ’ αυτό εκείνος και μόνο ήταν μοναδικός και στο άλλο καταπληκτικός… κι αν δεν υπήρχε κάτι που δεν έκανε καλά, θα ήταν τόσο μικρό και ασήμαντο που δεν το θυμάται, γιατί ήταν πραγματικά ανάξιο λόγου… Τόσο μεγάλη είναι η ανάγκη μας να τους κάνουμε αθάνατους για να μη μας εγκαταλείψουν, για να μη «διαχωριστεί» ο ένας από τον άλλο, για να μην τους αφήσουμε να φύγουν…Αυτή είναι μια επικίνδυνη έξοδος, μια πραγματική διαφυγή προς τα εμπρός. Έτσι δημιουργείται η πιθανότητα να μείνουμε καθηλωμένοι, με την ιδέα ότι δεν είναι ανάγκη να λήξει το πένθος, αφού εξιδανικεύοντας την ανάμνησή του μπορώ να τον κρατήσω ζωντανό. Ο κακόηχος τεχνικός όρος γι’ αυτή τη διαδικασία είναι: μομιοποίηση εκείνου που χάθηκε. Όπως στις ταινίες τρόμου , βαλσαμώνουν το πτώμα, το βάζουν στο τραπέζι και του σερβίρουν κάθε μέρα φαγητό για να λένε ότι είναι εκεί. Υγιής έξοδος είναι να αποδεχτείς ότι αυτός που πέθανε ήταν ίσως σε πολλά καταπληκτικός, σε μερικά άλλα όχι και τόσο, και σε κάποια λίγα άχρηστος, όπως όλοι μας… Πώς γίνεται και από τη στιγμή που ο άλλος δεν υπάρχει πια, δεν έχει τίποτε άλλο παρά μόνο αυτά που μου άρεσαν; Ξαφνικά όλα του τα ελαττώματα, όλα τα φοβερά πράγματα που σιχαινόμουν γίνονται ελάχιστα, όλα εκείνα που με έκαναν έξω φρενών και που γι’ αυτά τον έβριζα, μοιάζουν ασήμαντα κι όλα τα καλά είναι μοναδικά, καταπληκτικά, ανεπανάληπτα. Αυτό είναι, λοιπόν, η εξιδανίκευση. Να αρνείσαι όλα τα κακά που είχε αυτός που χάθηκε και να υπερεκτιμάς τα καλά. Ειδικά για το άτομο που έχει πεθάνει, κατά κάποιον τρόπο σημαίνει ότι αρνούμαι πως είχε οτιδήποτε ανθρώπινο. Θεοποιώ ,δηλαδή, αυτόν που έφυγε. Στα χρόνια της καριέρας μου, έχω δει ορισμένα πράγματα όσον αφορά στην εξιδανίκευση, που είναι όντως φοβερά. Έχω δει μπροστά στα μάτια μου να αρνείται κάποιος με όλη του τη δύναμη τις ολέθριες πλευρές εκείνου που πέθανε για τις οποίες θεωρούσε ανυπόφορο και αξιοθρήνητο, ενώ ακριβώς γι’ αυτά τα ίδια πράγματα, λίγους μήνες πριν, αυτό το ίδιο άτομο παρακαλούσε να τον πατήσει αυτοκίνητο για να γλυτώσει απ’ αυτόν…Δυστυχώς, ο θάνατος δεν κάνει τίποτε για να βελτιώσει αυτό που ήταν εκείνος που πέθανε, και αυτό είναι πολύ ισχυρότερο από οποιεσδήποτε πεποιθήσεις ανύψωσης του πνεύματος και εξαγνισμού των ψυχών. Μου φαίνεται εξαιρετικά σημαντικό το να μπορώ να συγχωρήσω αυτόν που πέθανε, χωρίς όμως, να ξεχάσω ποιος ήταν όσο ζούσε. Συγχωρώ, σημαίνει διαγράφω τα χρέη του, δεν σημαίνει όμως, ότι ξεχνάω πως δεν τα πλήρωσε.
Γιάννης Λακούτσης
