Σάββατο 2 Μαΐου 2015

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΠΕΝΤΕ ΟΡΩΝ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ




Δημήτρης Τουτουντζής

1ος Όρος: Ευ πράττειν Παντί και Πάντοτε.
Να κάνεις το καλό σε όλους και πάντοτε.   
Εκείνο που μας οδηγεί και μας βοηθάει να νοιώθουμε τους άλλους ανθρώπους κοντά μας, σαν κομμάτια αλληλοσυμπληρούμενα και αναγκαία, είναι η δικαιοσύνη και η αγάπη, διότι αυτές καταργούν την διάσπαση και δίνουν υπόσταση στον Νόμο της Ανομοιότητας.
Η αγάπη είναι μία από τις δύο εκφράσεις του Θεού η άλλη είναι η σοφία. Με την αγάπη και την σοφία γίνεται γνωστός ο Θεός στους ανθρώπους δια της δημιουργίας.
    Ο άνθρωπος σαν πνευματικό δημιούργημα του Θεού συνδέει την ύπαρξή του με την θεία ακτίνα που τον δημιούργησε και καθ’ όλη την διάρκεια της γήινης ζωής του πρέπει να προσπαθεί να συνδέσει την ύπαρξή του με τον Θεό. Αφού λοιπόν η μία από τις δύο εκφράσεις του Θεού είναι η αγάπη και αφού ο άνθρωπος δημιουργήθηκε  καθ’ εικόνα και ομοίωση του Θεού, πρέπει να εκφραζόμαστε και εμείς δια της αγάπης. Και πως θα εκφραζόμαστε δια της αγάπης στους συνανθρώπους μας; Όταν σύμφωνα με τον πρώτο όρο κάνουμε το καλό σε όλους. Ο άνθρωπος όμως έχει μία συνείδηση που μετέχει του Καλού αλλά και εμποδίζεται από το κακό. Οι πράξεις του είναι θελήσεις εκπεφρασμένες και είναι ελεύθερος να αποφασίζει και από την στιγμή που θα αρχίσει να εκφράζει την θέλησή του, ή με το καλό
θα συνταιριάσει ή με το κακό και συνεπώς δημιουργεί ή καταστρέφει. Δημιουργεί ή καταστρέφει τον εαυτό του. Και όταν λέμε τον εαυτό του εννοούμε τον άνθρωπο ως άτομο αλλά και ως μέλος της ανθρωπότητας, οπότε επηρεάζει ολόκληρη την ανθρωπότητα.
    Πράξεις λοιπόν καλές προς όλους. Κατευθυνόμενοι από την αγάπη, κυριαρχημένοι από αγάπη προς τους συνανθρώπους μας δεν μπορεί παρά οι πράξεις μας να είναι συνταιριασμένες με το καλό. Τότε αφενός θα είναι ευεργετικές προς αυτούς και αφ’ ετέρου θα αποτελέσουν παράδειγμα και θα τους παρακινήσουν να μας μιμηθούν προς όφελος της συλλογικότητας και των ιδίων. Πράξεις καλές από όλα τα άτομα μιας συλλογικότητας σημαίνει την εγκατάσταση του Θείου σε αυτήν.
    Όλοι στην διάρκεια της ζωής μας έχουμε κάνει καλές και κακές πράξεις, έχουμε δε αισθανθεί ευχάριστα ή δυσάρεστα, ανάλογα με τον βαθμό συνειδητότητας που έχουμε, η ευχάριστη αίσθηση όμως της καλής πράξης, μας εμποδίζει να επαναλάβουμε μία κακή πράξη. Έχοντας αυτό σαν κίνητρο και εξοπλισμένοι με την αγάπη ας έχουμε σαν σκοπό στη ζωή μας την εκτέλεση μόνο καλών πράξεων προς όλους τους συνανθρώπους μας.
    Τέλος ο πρώτος όρος μας λέει να κάνουμε το καλό πάντοτε. Πραγματικά. Δεν μπορείς να λες ότι αγαπάς τους συνανθρώπους σου και σήμερα να τους κάνεις καλό και αύριο ή μετά από κάποιες ημέρες να αδιαφορείς ή να κάνεις κακό, τότε δεν έχεις αγάπη. Αγάπη σημαίνει να τους αγαπάς συνεχώς επομένως να κάνεις και το καλό συνεχώς, δηλαδή να καραδοκείς κάθε μέρα και στην παραμικρή ευκαιρία που σου παρουσιάζεται να την εκμεταλλεύεσαι και να κάνεις το καλό. Οι πράξεις σου πρέπει να πηγάζουν από μία και μόνο σκέψη πως θα βοηθήσω τον συνάνθρωπό μου, πως δεν θα τον κουράσω και πως δεν θα τον στενοχωρήσω. Πως θα γίνει αυτό; Με το να κάνεις το καλό σε όλους και πάντοτε.

2ος Όρος: Το ανταποδίδειν δι’ έργων ευποιίας τοις ευ πράττουσιν ημίν.    
Να ανταποδίδεις με έργα ευεργεσίας σε αυτούς που σου κάνουν το καλό.
Ο πρώτος όρος έλεγε ευ πράττειν. Ο δεύτερος λέει ευ ποιείν, έργα ευποιίας. Ευποιία
σημαίνει έμπρακτη αρωγή και ανακούφιση που παρέχεται γενικά μεν προς τον πλησίον, ειδικά δε προς αδύνατους και πτωχούς. Την ευποιία αξιοποιεί ακόμη περισσότερο η ανιδιοτελής διάθεση του ευεργετούντος που δεν περιμένει κάποια ανταπόδοση. Όπως λέει η παροιμία: κάνε το καλό και ρίξ’ το στο γιαλό.
    Ο δεύτερος όρος όμως δεν λέει απλά κάνε έργα ευποιίας, αλλά ανταπόδωσε το καλό που σου κάνουν με έργα ευποιίας, αυτό όμως είναι ευνόητο και ειδικά για έναν αγνό, ο οποίος σύμφωνα με το πρώτο όρο πρέπει πάντοτε να κάνει έργα καλά σε όλους, πόσο μάλλον όταν κάποιος μας ευεργετεί. Γιατί το λέει όμως; Νομίζω ότι το λέει για να μας προφυλάξει από το αμάρτημα της αχαριστίας. Διότι αν κάποιος μας ευεργετήσει μας δημιουργεί υποχρέωση ανταπόδοσης, αλλά για εμάς που έχουμε σκοπό στην ζωή μας το ευ πράττειν δεν είναι απλά υποχρέωση είναι καθήκον, είναι όρος απαραίτητος για την αρμονία της καλώς εννοούμενης αμοιβαιότητας. Αν λοιπόν δεν ανταποδώσουμε την ευεργεσία που μας έκαναν όχι μόνο διαταράσσουμε την αρμονία της καλώς εννοούμενης αμοιβαιότητας αλλά υποπίπτουμε και στο αμάρτημα της αχαριστίας. Γινόμαστε ευάλωτοι και συνεπώς εύκολη λεία του παράγοντα της αρνήσεως, αν δε το επαναλάβουμε, τότε θα έχουμε υποδουλωθεί από το κακό και σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε, η κάθε πράξη μας μοιάζει με κρίκο αλυσίδας της παγκόσμιας ζωής μας που δεν σταματά με τον φυσικό θάνατο του ανθρώπου σε αυτόν τον κόσμο αλλά επεκτείνεται και συνεχίζεται στους άλλους Κόσμους, έχουμε διακόψει την ανελικτική μας πορεία και έχουμε ξεφύγει από τον στόχο μας που είναι η εξασθένηση του αντιπάλου και η επαναφορά μας εκεί από όπου ξεκινήσαμε.
    Είναι γνωστό ότι κάθε πράξη μας έχει την συνέπειά της και αυτήν νοιώθει ο άνθρωπος ή να τον καλυτερεύει ή να τον κατεβάζει. Κάθε στιγμή λοιπόν θυμάται την πράξη του, διότι υφίσταται συνέχεια τον Νόμο της Ανταποδόσεως τον οποίον παραβαίνει και εάν αυτή είναι ευεργετική, αισθάνεται πιο δυνατός για περισσότερες πράξεις καλού, εάν όμως δεν είναι τότε κατεβαίνει προς τα κάτω και παρασύρεται προς την πύλη του κακού.
    Πως θα μπορέσει λοιπόν ο άνθρωπος να αποφύγει να βρεθεί σε παρόμοια κατάσταση; Μα είναι εύκολο, δια της Αγάπης. Όταν αγαπάς τον συνάνθρωπό σου δεν υπάρχει περίπτωση να φερθείς άσκημα σε αυτόν, είναι δε αδύνατον να το κάνεις όταν σε έχει ευεργετήσει. Όταν αγαπάει ο άνθρωπος προσέχει τις πράξεις του και ελέγχει τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τους λόγους ή τις κινήσεις του με σκοπό να τις ακυρώσει όταν πρόκειται περί κακών ή να τις επαυξήσει όταν πρόκειται περί ευεργετικών και δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να χρησιμοποιεί την δυνατότητα να αποκτά υψηλότερη αντίληψη της Αλήθειας ωθούμενος από την Αγάπη. Αγαπώ λοιπόν, σημαίνει ευεργετώ τον συνάνθρωπό μου είτε αυτός με έχει ευεργετήσει είτε όχι.

3ος ΄Ορος: Το συγχωρείν απολύτως τους βλάψαντας ημάς.
Να συγχωρείς απόλυτα αυτούς που σε έβλαψαν.
Μπορούμε να το κάνουμε αυτό; Νομίζω ότι μπορούμε αν λάβουμε υπ’ όψιν μας τα ακόλουθα. Το σώμα, η ψυχή και το πνεύμα με την ιδιαίτερη φύση τους το κάθε ένα, συγκροτούν το ανθρώπινο ον και του δίνουν την δυνατότητα μέσω αυτών, να συναλλάσσεται με το περιβάλλον του και να επιτελεί το έργο του κατά την διαδρομή του στον κόσμο αυτό. Ο άνθρωπος ον ελεύθερο να αποφασίσει για την επιλογή των πράξεών που είναι υλοποίηση των αποφάσεων και των θελήσεών του, έλαβε κάποιες δωρεές από τον δημιουργό του κάποια μέσα για την ελεύθερη έκφρασή του. Τα μέσα αυτά είναι οι εν δυνάμει ικανότητές του, που αναφέρονται και στις τρεις υποστάσεις του, πνεύμα, ψυχή και σώμα. Το πνεύμα έχει ως κύριο αντικείμενό του την ιδέα. Παίρνει τα ερεθίσματα που του μετέφερε η ψυχή και συλλαμβάνει την έννοια της ιδέας και στην συνέχεια δρα. Το έργο αυτό πραγματοποιείται στο πνεύμα μέσω τριών ικανοτήτων: της φαντασίας, της θέλησης και της ισχύος. Με την συνεργασία των τριών αυτών ικανοτήτων προσδιορίζεται, βεβαιώνεται και συγκεκριμενοποιείται η ιδέα που έχει συλληφθεί και μπαίνει στην οδό της εκτέλεσης. Αν οι ικανότητες αυτές παγιδευτούν από τον αντίπαλο (Εωσφόρο), ο άνθρωπος παύει να είναι ελεύθερος  αλλά κατευθύνεται από τον αντίπαλο, οι αποφάσεις του επομένως και οι πράξεις του θα ελέγχονται από αυτόν.
    Ο άνθρωπος είναι πνευματικό δημιούργημα και μπορούμε να πούμε ότι το κυρίαρχο στοιχείο του είναι το πνεύμα του. Αν δεν υπήρχε το πνεύμα, η ψυχή και το σώμα θα ήταν νεκρά. Τι γίνεται λοιπόν την στιγμή που κάποιος μας βλάπτει. Το σώμα με τις αισθήσεις λαμβάνει τα ερεθίσματα της βλαβερής πράξης και τα μεταβιβάζει στην ψυχή μας, αυτή με την σειρά της τα μεταβιβάζει στο πνεύμα το οποίο τα επεξεργάζεται κάνοντας σκέψεις και συλλαμβάνει τις ανάλογες ιδέες οι οποίες στην συνέχεια όπως προείπαμε μπαίνουν στην οδό της εκτέλεσης. Τώρα οι ιδέες αυτές μπορεί να είναι αντεκδίκηση ή συγχώρηση, ανάλογα αν οι εν δυνάμει ικανότητες του ανθρώπου έχουν παγιδευτεί από τον αντίπαλο ή όχι.  Αν λοιπόν αποφασίσουμε ότι θα ικανοποιηθούμε αν εκδικηθούμε αυτόν που μας έβλαψε και το κάνουμε, τότε συντασσόμεθα με το κακό και οι εν δυνάμει ικανότητές μας δεσμεύονται από τον αντίπαλο.
    Αν όμως οι εν δυνάμει ικανότητές μας δεν έχουν δεσμευτεί από τον αντίπαλο (Εωσφόρο), οι ιδέα που θα συλληφθεί και η πράξη που θα αποφασισθεί και εκτελεσθεί είναι η συγχώρηση. Στην περίπτωση αυτή συντασσόμεθα με το καλό και διατηρούμε τις εν δυνάμει ικανότητές μας ελεύθερες και δυναμωμένες. Πως όμως μπορούμε να διατηρούμε τις εν δυνάμει ικανότητές μας ελεύθερες και δυναμωμένες; Όταν τις αποδεσμεύσουμε από κάθε προκατάληψη, σύλληψη, δοξασία ή άλλο διανοητικό ή ηθικό βάρος. Και πως θα το επιτύχουμε αυτό; Με ποιο μέσον; Την αγάπη. Γι’ αυτό είπε ο Χριστός: αγαπάτε αλλήλους. Πραγματικά αν αγαπάμε τους συνανθρώπους μας δεν θα τους βλάψουμε, αν δε κάποιος μας βλάψει και τον συγχωρέσουμε θα έχουμε κάνει ένα σημαντικό βήμα στην ολοκλήρωση της ελεύθερης προσωπικότητάς μας.

4ος Όρος: Το ανταποδίδειν δι’ έργων ευποιίας τοις βλάπτουσιν ημάς.  
Να ανταποδίδεις ευεργεσία σε αυτούς που σε έβλαψαν.
Νομίζω ότι είναι πολύ δύσκολο αλλά όχι αδύνατο. Πως μπορούμε όμως να το κατορθώσουμε αυτό;
    Το δημιούργημα άνθρωπος είναι η τελική έκφραση μιας Θείας Ιδέας, ένα δημιούργημα τελείως ανόμοιο το ένα από το άλλο σύμφωνα με το Νόμο της Ανομοιότητας. Αν η ανθρωπότητα μπορούσε να καταλάβει αυτόν τον Νόμο, τα προβλήματά της θα είχαν τελειώσει. Οι άνθρωποι θα συνειδητοποιούσαν ότι δεν είναι αντίπαλοι αλλά ανόμοια κομμάτια που αλληλοσυμπληρώνονται και που καλούνται να γίνουν, μέσα από την ανομοιότητά τους μία μονάδα.
    Όταν κάποιος μας βλάψει αμέσως συνειδητοποιούμε ότι το άτομο αυτό έχει δεσμευτεί από τον αντίπαλο. Αν του ανταποδώσουμε τη βλάβη με αντίστοιχη πράξη έχουμε συνταχθεί με τον αντίπαλο και αρχίζει η δική μας δέσμευση από αυτόν. Μπορούμε να αδιαφορίσουμε και να μην ανταποδώσουμε την βλάβη, τότε δεν θα δεσμευτούμε από τον αντίπαλο, αλλά δεν θα βοηθήσουμε τον συνάνθρωπό μας να απελευθερωθεί από αυτόν. Πως μπορούμε να τον βοηθήσουμε να απελευθερωθεί από τον αντίπαλο; Μα ανταποδίδοντας αντί της βλάβης ευεργεσία.
    Όταν κάποιος βλάπτει έναν συνάνθρωπό του το πιθανότερο που περιμένει από αυτόν, είναι ανταπόδοση αντίστοιχης πράξης. Αν λοιπόν αντί βλάβης προβούμε σε ευεργεσία, είναι πολύ πιθανό να προβληματιστεί αυτός και να σκεφτεί ότι εγώ του έκανα κακό και αυτός αντί να με εκδικηθεί με ευεργέτησε. Δεν γνωρίζουμε σε τι πράξεις θα οδηγήσει αυτόν τον άνθρωπο η σκέψη του αυτή. Πιθανόν να αδιαφορήσει μπορεί όμως να τον οδηγήσει να μας ζητήσει συγγνώμη, ή να αποκαταστήσει την βλάβη που μας προκάλεσε ή ακόμη να του γεννηθεί η ιδέα να μην επαναλάβει την πράξη του αυτή σε κανένα άλλο άνθρωπο, τότε θα έχει κάνει ένα σημαντικό βήμα προς την απελευθέρωσή του από τον αντίπαλο.
    Το συμπέρασμα που βγαίνει από την εφαρμογή στη ζωή μας, του όρου αυτού είναι ότι αν αποφασίσουμε αντί να ανταποδίδουμε τις κακές πράξεις που κάποιοι κάνουν σε εμάς, να τους ευεργετούμε, τότε αφενός αποφεύγουμε την υποδούλωση από τον αντίπαλο, ενισχύοντας συγχρόνως τον εαυτό μας στην πάλη εναντίον του κακού και αφετέρου, βοηθάμε τους συνανθρώπους μας να αυξήσουν τον βαθμό της συνειδητότητάς τους και να αγωνισθούν και αυτοί εναντίον του κακού.
    Όλα τα ανωτέρω όμως πως επιτυγχάνονται; Αν πραγματικά αγαπάμε τους συνανθρώπους μας και με πράξεις υλοποιούμε την αγάπη μας αυτή, με πράξεις ευεργεσίας που όχι μόνο θα απομακρύνουν το μίσος, το οποίο κυριαρχεί στην σημερινή κοινωνία που ζούμε, αλλά θα κατατροπώσουν τον αντίπαλο και θα εγκαταστήσουν το Θεό σε αυτήν.

5ος Όρος: Να διαχέετε την αγάπη σας εις το περιβάλλον όπου διάγετε τον χρόνο της ζωής σας. 
Από την ανάλυση των προηγούμενων όρων διαπιστώνουμε την μεγαλειώδη σημασία της αγάπης. Διαπιστώνουμε γιατί ο Χριστός είπε: αγαπάτε αλλήλους, γιατί στήριξε όλο το οικοδόμημα της Χριστιανικής θρησκείας στην αγάπη. Διαπιστώνουμε ακόμη γιατί ο Παύλος έγραψε τον υπέροχο ύμνο της αγάπης στην πρώτη προς Κορινθίους επιστολή του που λέει: Εκείνος που έχει την αγάπη, είναι μεγαλόψυχος, ανεκτικός και με πλατειά καρδιά. Γίνεται ευεργετικός και ωφέλιμος. Η αγάπη δεν φθονεί, η αγάπη δεν ξιπάζεται και δεν φέρεται με αλαζονεία και προπέτεια, δεν ζηλεύει δεν φουσκώνει από υπερηφάνεια. Δεν πράττει τίποτε το άσχημο, δεν ζητεί τα δικά της συμφέροντα, δεν ερεθίζεται από θυμό και οργή, δεν σκέπτεται ποτέ κακό κατά του πλησίον του, ούτε λογαριάζει το κακό που έπαθε από αυτόν. Δεν χαίρει όταν βλέπει να γίνεται κάτι άδικο, χαίρει δε όταν βλέπει την αλήθεια να επικρατεί. Η αγάπη δεν ξεπέφτει ποτέ.
    Αν εφαρμόσουμε όλα αυτά που λέει στην επιστολή του αυτή ο Παύλος, δηλαδή να δείχνουμε μεγαλοψυχία, να είμαστε ανεκτικοί, ωφέλιμοι, να μη φθονούμε, να μη ξιπαζόμαστε, να μην είμαστε αλαζόνες, να μη ζηλεύουμε, να μην υπερηφανευόμαστε, να μη θυμώνουμε και οργιζόμαστε, να μη σκεπτόμαστε ποτέ κακό κατά των συνανθρώπων μας, να μη χαιρόμαστε όταν γίνεται κάτι άδικο σε κάποιον, τότε διαχέουμε την αγάπη στο περιβάλλον που ζούμε, και τότε η κοινωνία αυτή θα είναι μία ιδανική κοινωνία όπου η γαλήνη, η ηρεμία θα είναι τα χαρακτηριστικά της, ο ένας άνθρωπος θα βοηθάει και θα φροντίζει τον άλλον, τα μίση και οι πόλεμοι θα εξαφανισθούν, ο αντίπαλος θα εκμηδενισθεί, ο σκοπός για τον οποίον ο άνθρωπος ήλθε στην γη θα έχει πραγματοποιηθεί, με μία λέξη το χάος που δημιουργήθηκε από την πτώση του όντος θα πάψει και ο υλικός κόσμος θα έχει γίνει Πνευματικός Κόσμος.