Κυριακή 10 Φεβρουαρίου 2013

ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ


ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ
                                                                                     του Γιάννη Μ. Σπετσιώτη
Ένας πολύ αγαπητός Άγιος, στον οποίο οι κάτοικοι της Ερμιόνης τρέφουν ιδιαίτερο σεβασμό, αφού συνδέεται, στενά, και με τις παραδόσεις μας, είναι ο Άγιος Χαράλαμπος.
Στην εκκλησία μας, τον Ταξιάρχη, που είναι «δισυπόστατη», δηλαδή τιμάται στο όνομα δύο Αγίων, γι’ αυτό έχει και δύο άγιες Τράπεζες, το δεξιό κλίτος είναι αφιερωμένο στον Άγιο Χαράλαμπο. Γι’ αυτό στο τέμπλο του Ναού, δίπλα στη δεξιά πύλη του ιερού, βλέπουμε την εικόνα του Αγίου.
Την ημέρα της εορτής του ο παπα-Μιχάλης, σύμφωνα με το εκκλησιαστικό τυπικό αλλά και τη λειτουργική παράδοση της Ερμιόνης, τελούσε τη Θεία Λειτουργία από τη δεξιά πλευρά του ιερού, γεγονός που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση. Το ίδιο κάνει σήμερα και ο παπα-Γιάννης.
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση ο Άγιος Χαράλαμπος είναι θαυματουργός και προστάτης της Ερμιόνης. Ο κύριος Απόστολος μού έχει διηγηθεί ότι γύρω στο 1700 εμφανίστηκε, ξαφνικά, στο χωριό «πανώλη» (πανούκλα), μια πολύ βαριά λοιμώδης νόσος.1  Οι άνθρωποι βασανίζονταν και πέθαναν καθημερινά. Ο Άγιος Χαράλαμπος σταμάτησε αυτή την επιδημία και οι κάτοικοι της πόλης μας, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, έφτιαξαν την εικόνα του.
Η μητέρα μου στο σημειωματάριό της αναφέρει: «…Είχε πέσει πανούκλα στον τόπο που την έλεγαν, «το κουκούδι». Είχε πολύ «θυμό» η αρρώστια, μεταδιδόταν με μεγάλη ορμή και καθημερινά πέθαιναν 5-6 άνθρωποι. Με την «παρέμβαση» του Αγίου, ο κόσμος άρχισε να συνέρχεται. Από τότε ο Άγιος τιμάται πανηγυρικά. Στη γιορτή του γινόταν ευχέλαιο, οι Ερμιονίτες επιχρίονταν με το αγιασμένο λάδι για περισσή βοήθεια και προστασία και πολύς κόσμος, ιδιαίτερα τα παιδιά, κοινωνούσαν».2
Και συνεχίζει, γράφοντας ολόκληρη την ιστορία, όπως την είχε ακούσει από ηλικιωμένους ανθρώπους και της άρεσε να τη διηγείται και σε μας, την παραμονή ή ανήμερα της γιορτής του Αγίου.3
«Στα τέλη του 17ου αιώνα ζούσε στην Ερμιόνη ένας ευσεβής ιερέας, παπα-Πάνο τον έλεγαν. Στον εσπερινό της γιορτής του Αγίου, ο ιερέας έκανε θερμή προσευχή και παρακάλεσε τον Άγιο να γλιτώσει τους κατοίκους από το μεγάλο κακό που τους είχε βρει. Το ίδιο κιόλας βράδυ παρουσιάστηκε στον ύπνο του ο Άγιος και του είπε:
-  Το πρωί, μετά τη Λειτουργία, καβάλησε το άλογό σου, έβγα στον κάμπο και στα γύρω βουνά και πες στους ανθρώπους, που φοβισμένοι έχουν σκορπίσει, να γυρίσουν πίσω στα σπίτια τους. Δεν έχουν να φοβηθούν τίποτε και κανείς τους δεν πρόκειται ν’ αρρωστήσει.
Έτσι κι έγινε. Το επόμενο πρωινό, ο ευσεβής ιερέας προσευχήθηκε θερμά, έκανε τη Λειτουργία, και, όπως τον είχε συμβουλεύσει ο Άγιος, μάζεψε τον κόσμο στα σπίτια του. Το «κουκούδι» πέρασε και στο εξής δεν αρρώστησε κανένας απ’ αυτή την αρρώστια».
Έξω από την Ερμιόνη, στο δρόμο προς τα Μεταλλεία, στη Νταρδ-ζα, πάνω στο λόφο υπάρχει το εκκλησάκι του Αγίου Χαραλάμπους, που έχει δώσει τ’ όνομα και στη γύρω περιοχή. Λέτε να συνδέεται με την ιστορία μας κι εκεί να κατέφυγαν οι Ερμιονίτες, για να γλιτώσουν από τη νόσο; Ποιος, άραγε, μπορεί να το γνωρίζει, ύστερα από τόσα χρόνια!
Εκεί, λοιπόν, μπροστά στο ιερό της εκκλησίας, μέσα σ’ ένα κιβούρι, βρίσκονται και τα οστά των παππούδων, των γονιών του πατέρα μου. Του είχαν αφήσει «παραγγελία» να τα πάει εκεί, γιατί ένιωθαν προστατευμένοι από τον Άγιο!
 Με την ευκαιρία αυτής της επικοινωνίας εύχομαι στους συμπολίτες - εορτάζοντες «Χρόνια Πολλά» και ιδιαίτερα στο Λάμπη Παυλίδη, που ανταμώνουμε στις σελίδες του περιοδικού μας.


1.   Στην Πελοπόννησο η ύπαρξη πανώλης επιβεβαιώνεται κατά το 17ο αιώνα, χωρίς, ωστόσο, να έχουμε επαρκή στοιχεία για το μέγεθος της επίπτωσής της στη δημογραφία της χώρας. Μεταξύ, μάλιστα, των ετών 1698 –1700, όπως αναφέρει ο Κλών Στέφανος, η πανώλη υπήρξε «πολύ οξεία και θανατηφόρα σε πολλές περιοχές της Ελλάδος και κυρίως στην Πελοπόννησο». (Νάσαινας Γ., «Η Δημογραφική Φυσιογνωμία της Επαρχίας Άργους την Εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας, 1685-1715»)
2.     Σήμερα ο παπα-Γιάννης, την ημέρα της γιορτής, την ώρα που ψάλλονται τα τροπάρια των αίνων, «μυρώνει» τους πιστούς με λάδι από το καντήλι του Αγίου.
3.     Την ίδια ιστορία έλεγε και στους μαθητές της Ε’ και ΣΤ’ τάξης, όταν τους «έκανε» στα Θρησκευτικά, που πολύ της άρεσε να διδάσκει, το βίο του Αγίου Χαραλάμπους, σύμφωνα με το τότε αναλυτικό πρόγραμμα. Έτσι συνέδεε την ύλη του μαθήματος με την Ιστορία, τη Λαογραφία και την Παράδοση του τόπου μας.
4.     Οι φωτογραφίες του άρθρου είναι της Ρίνας Λουμουσιώτη.