Σάββατο 8 Δεκεμβρίου 2012

Δώρα εορτών από την Επανάσταση μέχρι σήμερα


Δώρα εορτών από την Επανάσταση μέχρι σήμερα

Του Ιωάννη Λακούτση
Τα Δώρα των μεγαλύτερων εορτών της Χριστιανοσύνης (Χριστούγεννα-Πάσχα), καθιερώθηκαν για τους εργαζόμενους στην Ελλάδα επισήμως κατά τον Μεσοπόλεμο με εθιμικό δίκαιο. Κατά την διάρκεια του εμφυλίου, σύμφωνα με μαρτυρίες, η καταβολή του δώρου γινόταν σε δύο φάσεις, η πρώτη στα τέλη Δεκεμβρίου και η δεύτερη μετά τα Φώτα.  Ας δούμε όμως πώς ξεκίνησε αυτό το έθιμο.
« Προς τον Μινιστέριον της Οικονομίας. Επειδή και κατ’ αυτάς έφθασαν αι του Πάσχα εορτάσιμοι ημέραι και θέλομεν να αγοράσωμεν, άλλος παπούτσια, άλλος τζουράπια, άλλος άλλο τι, δια τούτο παρακαλούμεν τον Μινιστέριον να μας δώσει ολίγα γρόσια δια ν’ αποπεράσωμεν ταύτας τας εορτασίμους ημέρας, αναπληρούντες τας χρείας μας». Κόρινθος, Απρίλιος 1822.
Το  απόσπασμα αυτό  προέρχεται από σχετικό έγγραφο που έχει διασωθεί και το οποίο ο ιστορικός Γιάννης Κορδάτος χαρακτήρισε αίτημα για δώρο του Πάσχα.
Μετά  την Επανάσταση και μέχρι τον Α παγκόσμιο πόλεμο, Χριστούγεννα και Πάσχα δίνονταν έκτακτα χρηματικά ποσά σε υπαλλήλους τα οποία δεν ήταν αυστηρώς καθορισμένα. Αυτό το έθιμο είχε περιορισμένη εφαρμογή στις μικρές επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα. Τα όποια δώρα εορτών δίνονταν εθιμικά και πάντα οικειοθελώς από τους εργοδότες, χωρίς αυτό να είναι νομικά κατοχυρωμένο. Συνήθως δε ήταν πράξεις φιλανθρωπίας. Το έθιμο του δώρου ήταν τότε άγνωστο σε όλη την Ευρώπη.
Στην αρχή με τους νόμους 28/1944 και 866/1946 δινόταν στους Υπουργούς το δικαίωμα να καθορίζουν τους μισθούς, ενώ για πρώτη φορά με τους  νόμους 1777/1951 και 1901/1951,  στην έννοια μισθός περιλαμβάνονται οι έκτακτες ενισχύσεις των Χριστουγέννων και του Πάσχα. Η πληροφορία που θέλει την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος να εισηγείται την θεσμοθέτηση του δώρου, ελέγχεται, χωρίς να επιβεβαιώνεται. Ωστόσο, πρέπει να θεωρείται βάσιμη τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το δώρο του Πάσχα, η καταβολή του οποίου δεν συναντάται σε άλλες χώρες. Τριάντα χρόνια μετά επί Πρωθυπουργίας Γ. Ράλλη, με τον νόμο 1082/1980,οι «έκτακτες οικονομικές ενισχύσεις για τις εορτές» μετονομάζονται σε «επιδόματα εορτών  Χριστουγέννων και Πάσχα» και νομιμοποιείται ο μισθολογικός χαρακτήρας τους. Ρυθμίζεται έτσι με οριστικό τρόπο το ύψος και ο χρόνος καταβολής  τόσο των δώρων, όσο και του επιδόματος αδείας.
Στις 31/12/2012, πέφτουν οι τίτλοι τέλους σε έναν θεσμό που από το 1951, καμία κυβέρνηση δεν τον αμφισβήτησε ποτέ.